Lubelski Szczyt na rzecz Ukrainy, który odbył się w dniach 22-23 kwietnia 2023 r. był manifestem sprzeciwu wobec rosyjskiej agresji, która  nieustannie powoduje masowe ofiary, a także zniszczenia infrastruktury, prowadząc do znacznego spadku zatrudnienia i trudności gospodarczych na Ukrainie, znacznej utraty miejsc pracy, wewnętrznych przesiedleń milionów Ukraińców oraz łamania praw pracowniczych przez ukraińskie władze i pracodawców.

Podczas szczytu wezwano również do wsparcia drogi Ukrainy do członkostwa w UE i podkreślono znaczenie poszanowania praw pracowniczych, w tym prawa do organizowania się i strajku. UE została wezwana do zorganizowania szczytu z partnerami społecznymi przed szczytem UE-Ukraina, a związki zawodowe musza być zaangażowane w proces odbudowy Ukrainy

Wreszcie, szczyt nakreślił wyzwania, którymi należy się zająć, aby zapewnić Ukrainie sukces w procesie akcesyjnym, w  tym:

Rolę związków zawodowych w odbudowie Ukrainy poprzez dialog społeczny i negocjacje zbiorowe jako gwaranta :

  • silniejszego egzekwowania praw pracowniczych w okresie stanu wojennego i po jego zakończeniu, z większą odpowiedzialnością międzynarodowych korporacji i zagranicznych inwestorów;
  • wznowienia stosunków przemysłowych w kraju;
  •  kompleksowego przeglądu prawa pracy;
  • uruchomienia ukraińskiego instrumentu wspierającego budowanie potencjału związków zawodowych;
  • zapobieżenia na wszystkich poziomach zastępowaniu udziału związków zawodowych.

Uwarunkowania społecznych w procesie odbudowy Ukrainy

Zwrócono uwagę na status Unii Europejskiej (UE) jako strategicznego  gracza na arenie międzynarodowej z jej możliwości wsparcia finansowego w odbudowie Ukrainy. UE musi dawać przykład i zapewnić, że ludzie pracy mają godne warunki i ochronę układów zbiorowych. Wdrożenie społecznego dorobku prawnego Wspólnoty musi stać się warunkiem wstępnym.

Rolę związków zawodowych w procesie przystąpienia do UE

Przystąpienie do UE musi być okazją do dostosowania kraju do międzynarodowych, unijnych standardów pracy i standardów społecznych oraz przepisów, aby zagwarantować, że będzie to sukces dla pracowników na Ukrainie i w pozostałej części UE. Lubelski Szczyt wezwał Państwo ukraińskie  do priorytetowego traktowania dialogu społecznego i praw pracowniczych w trakcie odbudowy po wojnie i starań o członkostwo w UE.

Wiceprzewodniczący, Błażej Mądrzycki, który reprezentował OPZZ podczas szczytu w swoim wystąpieniu zwrócił uwagę że

„ Nie możemy się zgodzić z tym, aby uprawnienia związków zawodowych na jakimkolwiek poziomie  nie były poszanowane lub przestrzegane. Związek zawodowy jest przede wszystkim mediatorem spraw społecznych, dlatego też żadna czynność w żadnym społeczeństwie nie może odbywać się z pominięciem związków zawodowych. (…) Stąd właśnie w procesie poszerzenia Unii Europejskiej musza uczestniczyć związki zawodowe”

Bardzo istotną rzeczą przedstawioną przed przewodniczącego było zalecenie aby:

„ W procesie odbudowy Ukrainy została przygotowana odpowiednia infrastruktura do umów zbiorowych na poziomie zakładowym i ponadzakładowym, bo w procesie odbudowy klauzule społeczne w układach zbiorowych  przy zamówieniach publicznych są sprawą najistotniejszą”

Lubelski Szczyt na rzecz Ukrainy był wyrazem naszych wartości i przekonań, że dla krajów i instytucji w Europie niezwykle ważne jest poszanowanie i wzmocnienie dialogu społecznego oraz pełne poszanowanie praw związków zawodowych.

Magdalena Chojnowska, Wydział Międzynarodowy OPZZ