OPZZ przedstawiło Ministrowi Rozwoju i Technologii stanowisko do dokumentu Komisji Europejskiej pn. Roczna analiza zrównoważonego wzrostu gospodarczego 2024. Komunikat Komisji wyznacza generalne priorytety polityki gospodarczej UE na kolejny rok, które uwzględniają takie obszary jak finanse publiczne państw, zatrudnienie i wynagrodzenia, podatki czy polityka klimatyczna.

Komisja Europejska podtrzymała w Komunikacie, wyznaczony w latach poprzednich, kierunek polityki zorientowanej na zrównoważony wzrost gospodarczy Unii Europejskiej, uwzględniającej inwestycje w jej międzynarodową konkurencyjność, którą planuje się osiągnąć m.in. dzięki przyspieszeniu transformacji klimatycznej.

OPZZ ocenia, że poza uwarunkowaniami zewnętrznymi, gospodarka UE straciła impet z powodu osłabienia czynników wzrostu: nominalny wzrost płac pozostawał w tyle za inflacją, siła nabywcza wynagrodzeń i oszczędności gospodarstw domowych zmniejszyły się - szkodząc konsumpcji wewnętrznej. W 2022 r. wynagrodzenia w UE obniżyły się realnie o 3,7%, co potwierdza tezę, że koszty kryzysu ponoszą pracownicy. W 2022 ubóstwo pracujących wzrosło (w Polsce wzrosło z 8,9% w 2021 r. do 11,2% w 2022 r.). Zatem w ocenie OPZZ, zarzadzanie gospodarcze UE nie przyczynia się do skutecznej likwidacji zjawiska ubóstwa pracujących przez co społeczny wymiar UE nie jest urzeczywistniony.

Komisja Europejska nie zawarła w swoim dokumencie takiej konkluzji a dodatkowo obawia się negatywnego wpływu wzrostu płac na inflację w 2024 r. OPZZ odrzuciło ten punkt widzenia argumentując że za wzrost inflacji odpowiadały w zdecydowanym stopniu inne czynniki aniżeli presja płacowa. Stanowisko OPZZ potwierdzają analizy ekspertów w tym Międzynarodowy Fundusz Walutowy. Negatywnie przy tym oceniamy stanowisko Komisji, aby zmiany płac uwzględniały kwestię ochrony konkurencyjności UE. Respektując wartości UE i zobowiązania wynikające z jej prawa Komisja nie powinna w dokumencie sugerować prowadzenia takiej polityki płacowej, która w praktyce oznaczałaby konkurowanie poziomem wynagrodzeń z państwami trzecimi, w których niejednokrotnie standardy pracy nie uwzględniają przestrzegania praw człowieka. Istotny jest dialog społeczny w sprawie zmiany wynagrodzeń, przy czym fundamentalne wartości UE w zakresie godnej pracy są nienegocjowalne.

OPZZ odniósł się również do oczekiwania przez Komisję likwidacji działań osłonowych, które państwa uruchomiły w związku z wysokimi cenami energii. W naszej ocenie, takie wsparcie nadal jest potrzebne, szczególnie dla najuboższych gospodarstw domowych oraz przedsiębiorstw energochłonnych. Dobrze zatem, że Komisja Europejska dopuszcza wsparcie do ww. grup użytkowników energii.

W Komisji Europejskiej trwają prace nad nowymi regułami dotyczącymi oceny stanu finansów publicznych państw. Budzi ona zaniepokojenie europejskich związków zawodowych, w tym OPZZ. Można bowiem się spodziewać w kolejnych latach bardziej restrykcyjnej polityki fiskalnej UE. Wiosną 2024 r. Komisja zdecyduje o uruchomieniu procedury nadmiernego deficytu w oparciu o ocenę stanu finansów publicznych państw. Powyższe budzi obawy OPZZ, ponieważ w naszej ocenie państwa nadal powinny mieć przestrzeń fiskalną na wydatki wzmacniające odporność gospodarek na przyszłe kryzysy oraz inwestycje publiczne w transformację klimatyczną i cyfrową, które będą odpowiadać na społeczne wyzwania. Istnieje w naszej ocenie ryzyko, że planowana reforma unijnych przepisów fiskalnych może otworzyć nową erę oszczędności w Europie poprzez powrót polityki cięć wydatków publicznych. Rezultatem reformy zarządzania gospodarczego UE nie powinno być wprowadzenie rozwiązań prowadzących do zbyt szybkiego i ambitnego zmniejszania zadłużenia, ponieważ stworzy to zagrożenie dla realizacji celów UE, w tym wypełnienia zobowiązań wynikających z Agendy ONZ 2030 i Europejskiego Filaru Praw Socjalnych. Ocena ryzyka związanego ze stanem finansów publicznych państw musi uwzględniać także konieczność inwestycji społecznych, sytuację w obszarze zatrudnienia, wynagrodzeń czy ubóstwa i wykluczenia społecznego. Obowiązkowo także zreformowane zarządzanie gospodarcze UE musi także uwzględniać obowiązek zaangażowania partnerów społecznych na każdym jego etapie, w tym w opracowywanie, wdrażanie i monitorowanie średnioterminowych planów krajowych.

OPZZ odniosło się również do oczekiwania przez Komisję Europejską przyspieszenia działań na rzecz transformacji klimatycznej. Wskazaliśmy, że realizowana przez UE polityka gospodarcza wpływa obecnie negatywnie na międzynarodową konkurencyjność gospodarki UE, w tym jej sektora przemysłowego. UE nieefektywnie bowiem chroni swój rynek wewnętrzny przed konkurencją przedsiębiorstw mających siedzibę w państwach trzecich. Jednocześnie, koszty wynikające z polityki klimatycznej UE utrudniają bieżącą działalność gospodarczą firm. Przyspieszenie tempa transformacji klimatycznej, jakiego oczekuje Komisja abstrahuje od możliwości dostosowawczych przedsiębiorstw i ich pracowników, w tym czasu koniecznego do wdrożenia inwestycji oraz zmiany i podniesienia umiejętności pracowników niezbędnych do pracy w niskoemisyjnej gospodarce. Tempo, w jakim KE zakłada realizację transformacji klimatycznej stwarza ryzyko dalszego wzrostu kosztów życia obywateli, na których już obecnie przenoszone są koszty adaptacji do zobowiązań klimatycznych. Istnieje obawa, że nie zostaną odtworzone w regionach, w których skoncentrowana jest produkcja. Zatem ocena kierunku polityki unijnej w ww. obszarze została przez OPZZ oceniona krytycznie.

(KP)