W Ministerstwie Technologii i Rozwoju trwają prace nad kolejnym pakietem zmian prawa, których celem jest ułatwienie działalności gospodarczej.
W ocenie OPZZ, nie wszystkie zmiany są zasadne, niosą bowiem ryzyko ograniczenia skuteczności działań państwa w obszarze kontroli przestrzegania prawa i dbania o praworządność w gospodarce. Dlatego wiceprzewodnicząca OPZZ, Barbara Popielarz, przedstawiła w imieniu OPZZ uwagi do projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego oraz doskonalenia zasad opracowywania prawa gospodarczego.
Projekt ustawy przewiduje, między innymi, że organ kontrolny będzie przekazywać przedsiębiorcy listę dokumentów i informacji niezbędnych do realizacji kontroli przed jej rozpoczęciem, co OPZZ ocenia krytycznie. Nadmiarowe informowanie przez organ kontrolny o zakresie kontroli może przyczynić się do utrudnienia ustalenia stanu faktycznego w danym obszarze kontrolnym oraz stopnia przestrzegania przez przedsiębiorcę prawa w ramach prowadzenia przez niego działalności gospodarczej. Krytycznie oceniliśmy również planowane ograniczenie liczby dni (z 12 dni na 6), które limitują w roku możliwość kontroli u mikroprzedsiębiorców. Zmiana ta może bowiem ograniczyć możliwość skutecznej realizacji zadań przez instytucje kontrolne nałożonych przez prawo (np. prawidłowości wydatkowania środków publicznych). Z ww. względu, negatywnie oceniliśmy także zmianę polegającą na przypisaniu przedsiębiorcy do jednej z kategorii ryzyka i ograniczeniu możliwości kontroli przez organ kontroli do maksymalnie jednej kontroli w danym okresie lat.
Warto podkreślić, że działalność kontrolna instytucji i organów publicznych, wbrew obiegowym opiniom, nie ma na celu utrudniania przedsiębiorcom działalności gospodarczej, ale jej rolą jest m.in. egzekwowanie przestrzegania prawa w gospodarce, ograniczenie skali nieuczciwej konkurencji w gospodarce przez firmy naruszające prawo, kształtowanie pewności prawa (nieuchronności konsekwencji jego nieprzestrzegania) a przez to poczucia praworządności i zaufania obywatela do państwa.
Istnieje już szereg rozwiązań prawnych, które mają ograniczyć liczbę kontroli i uczynić je jak najmniej uciążliwymi dla firm. Dane statystyczne oraz wnioski Najwyższej Izby Kontroli wskazują, że organy kontrolne dokonują badania jedynie niewielkiego wycinka gospodarki a kontrolowane firmy stanowią jedynie niewielki procent ogólnej liczby aktywnych przedsiębiorstw. Wiele z kontroli np. Państwowej Inspekcji Pracy kończy się nie karą a poradą prawną, czyli działaniem de facto wspierającym przedsiębiorcę w prowadzeniu przez niego działalności zgodnie z prawem. Z kolei izby celno-skarbowe przed przystąpieniem do kontroli dokonują szczegółowej analizy ryzyka, której prawidłowość potwierdza następnie liczba wszczętych postępowań. Kontrole wielokrotne, o których często słyszymy, mają miejsce wówczas, gdy stwierdzone zostanie naruszenie prawa i weryfikuje się ponownie, czy stan ten trwa nadal u przedsiębiorcy.
W naszej ocenie, deregulacja nie może prowadzić do wyzbywania się przez państwo roli regulatora rynku, wyznaczającego standardy prowadzenia działalności gospodarczej oraz chroniącego interes publiczny.
OPZZ uważa, że przepisów prawa nie można przestrzegać głównie w kategoriach obciążeń administracyjnych dla podmiotów gospodarczych. Poprawa otoczenia działalności gospodarczej powinna nastąpić poprzez umożliwienie administracji publicznej skutecznego egzekwowania przepisów prawa, w tym m.in zapewnienie spójności przepisów w ramach systemu prawa, wyeliminowanie wątpliwości prawnych i proste procedury działania administracji i organów kontrolnych.
OPZZ zwróciło się również z wnioskiem o jak najszybszą realizację przez rząd zobowiązań wynikających z Krajowego Programu Reform oraz Krajowego Programu Odbudowy (KPO) dotyczących poprawy jakości stanowienia prawa, w tym realizacji obowiązku przeprowadzania konsultacji społecznych projektów aktów prawnych.
(KP)
