Eurofund (Europejska Fundacja na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy) opracował informację podsumowującą ustalenia wysokości płac minimalnych w państwach Unii Europejskiej na 2025 rok. Autorzy analizy sugerują wpływ dyrektywy w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w UE na te ustalenia. Choć wdrożenie dyrektywy opóźnia się w wielu państwach, wartości referencyjne zawarte w jej przepisach (relacja płacy minimalnej do 50% średniej płacy lub 60% mediany wynagrodzeń) już mają oddziaływać na dialog społeczny w zakresie płac.
Wskazano, że generalne osłabienie procesów inflacyjnych spowodowało mniejszy wpływ poziomu inflacji na ustalanie wysokości płacy minimalnej na 2025 r. w porównaniu do lat poprzednich. Krajowe płace minimalne wzrosły między 1 stycznia 2024 r. a 1 stycznia 2025 r. we wszystkich krajach z wyjątkiem Cypru. W 2025 r. nastąpił:
- znaczący wzrost płacy minimalnej w większości państw członkowskich Europy Środkowej i Wschodniej: o prawie 23 % w Rumunii; 15% w Chorwacji i Bułgarii; 12% na Litwie; ok. 10% w Czechach i Polsce; 9% na Węgrzech i Słowacji; i 8% w Estonii;
- znaczny wzrost, powyżej 6%, w Grecji, Irlandii i Portugalii; i nieco poniżej 6% w Holandii i Łotwie;
- umiarkowany wzrost - nieco poniżej 4% - na Malcie, w Belgii, Niemczech, Luksemburgu, natomiast we Francji i Słowenii o 2%;
- Cypr nie dokonał zmiany wysokości płacy minimalnej w 2025 r., ponieważ nowa ustawowa płaca minimalna została po raz pierwszy wyznaczona w 2024 r., a korekta jest przewidziana na co drugi rok. Natomiast w Hiszpanii nadal trwają negocjacje w sprawie wysokości płacy minimalnej.
Średni wzrost płacy minimalnej w UE między styczniem 2024 a styczniem 2025 r. wyniósł ponad 7%.
Wejście w życie unijnej dyrektywy spowodowało nowe ustalenia w państwach członkowskich UE m.in.:
- w Estonii partnerzy społeczni uzgodnili z rządem ramy, które mają zapewnić, że płaca minimalna osiągnie 50% średniej płacy do 2027 r.
- w Bułgarii rząd oparł swoją decyzję na sprawie płacy minimalnej na 2025 r. na przepisach z 2023 r., które określają poziom płacy minimalnej na poziomie 50% płacy przeciętnej.
- w Rumunii rząd zadeklarował dążenie do osiągnięcia przez płacę minimalną 50% średniej płacy (w 2025 r. relacja wynosi 47%), w nowych przepisach dotyczących płacy minimalnej ustalonych w dialogu trójstronnym.
- W Czechach ustalono cel, zgodnie z którym płaca minimalna płaca minimalna ma osiągnąć 47% średniej płacy do 2029 r.
- Na Słowacji, od 2019 r., płaca minimalna jest związana z 60% przeciętnego wynagrodzenia. W 2020 r. relacja została zmniejszona do 57% w związku z pandemią COVID-19. Ruch ten został odwrócony w październiku 2024 roku, kiedy parlament zatwierdził ustawę ustalającą płacę minimalną w wysokości co najmniej 60% przeciętnej płacy), chyba że partnerzy społeczni zgodzą się na wyższą stawkę. Mimo to, decyzja rządu o podwyższeniu płacy minimalnej z 750 euro do 816 euro od 1 stycznia 2025 r. oznacza, ze relacja ta jest niższa niż 60%. Oczekuje się zatem, że aktualizacja płacy minimalnej na 2026 r. spowoduje osiągnięcie tej relacji.
- W Irlandii płaca minimalna za styczeń 2025 r. została ustanowiona na poziomie umożliwiającym osiągnięcie przez płacę minimalną 60% mediany wynagrodzeń do 2026 r.
- Na Malcie czteroletni plan podwyższenia krajowej płacy minimalnej jest w drugim roku realizacji, w oparciu o trójstronne porozumienie z 2023 r. oraz zalecenia wydane przez krajową Komisję ds. Niskich Płac.
- W Grecji przedmiotem dialogu jest obecnie propozycja ustalania płacy minimalnej na podstawie określonego mechanizmu do 2027.
W rezultacie od 1 stycznia 2025 r. w poszczególnych państwach UE płaca minimalna wynosi: w Rumunii: 4 050 RON miesięcznie; Chorwacji: 970 euro miesięcznie; Litwie: 1 038 euro miesięcznie; Czechach: 20 800 CZK miesięcznie; Polsce: 4 666 zł miesięcznie; na Węgrzech: HUF 290,800 miesięcznie; Słowacji: 816 euro miesięcznie; Estonii: 886 euro miesięcznie; Grecji: 832 euro miesięcznie; Irlandii: 13,50 euro za godzinę; Portugalii: 870 euro miesięcznie; Holandii: 14,06 euro za godzinę; na Litwie: 740 euro miesięcznie; Malcie: 222,78 euro za tydzień; Belgii: 2 070.48 euro za miesiąc; Niemczech: 12,82 euro za godzinę; Luksemburgu: 2 637,79 GBP na miesiąc; Francji: 1 801,80 euro miesięcznie; Słowenii: 1 277,70 euro miesięcznie; na Cyprze: 1000 euro miesięcznie.
(oprac. KP)