18 września 2023

18 września obchodzimy Międzynarodowy Dzień Równej Płacy. Jego rolą jest zwrócenie uwagi na niesprawiedliwy system wynagrodzeń kobiet i mężczyzn, który różnicuje ich płace za tą samą pracę (lub pracę o tej samej wartości) z uwagi na płeć oraz potrzebę przeciwdziałania temu zjawisku jako niezgodnego z prawem. To zróżnicowanie wynagrodzeń tak zwana luka płacowa, której nie da się uzasadnić żadnymi obiektywnymi kryteriami, płace kobiet i mężczyzn są różne tylko ze względu na płeć. Prawo jest stanowcze… Prawo dostarcza nam wielu przepisów wskazujących na zakaz dyskryminacji płacowej i obowiązek równego wynagradzania pracowników za tą samą pracę. Prawo międzynarodowe i krajowe przewiduje również szereg obowiązków dla państwa i pracodawców mających na celu wyrównywanie nierówności i zapobieganie płacowym praktykom dyskryminacyjnym, w tym ze względu na płeć. Wyrażone są one jako główna wartość UE np. w art. 157 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz innych dokumentach prawodawczych takich jak:  Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 (Cel 8: Wzrost gospodarczy i godna praca), Konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) i polskiej Konstytucji. … a praktyka nieskuteczna Niestety nadal istnieje spora różnica miedzy płacami kobiet i mężczyzn za pracę o tej samej wartości. Przepisy zakazujące dyskryminacji nie są przestrzegane. Do chwili obecnej, pomimo działań na rzecz wzmocnienia pozycji kobiet na rynku pracy, w dalszym ciągu utrzymuje się ich strukturalne nierówne traktowanie. Szacuje się, że luka płacowa wynosi około 20 % w skali globalnej i około 14% w Europie.  W Polsce zaś wynosi ona według Eurostatu 4,5% jednak informacja ta obarczona jest mankamentami, które powodują że prawdziwa skala luki płacowej nie jest w niej uwidoczniona. P różnicach płacowych pisaliśmy TUTAJ) OPZZ od wielu lat wskazuje, że ustawodawstwo polskie nie chroni pracowników przed dyskryminacją płacową w sposób wystarczający oraz działania państwa skierowane na wyrównanie różnic między wynagrodzeniem kobiet i mężczyzn za tę samą pracę lub pracę o tej samej wartości nie zapewniają pracownikom skutecznej ochrony w tym zakresie. Również z tego względu OPZZ włączyło się na poziomie europejskim w prace nad dyrektywą dotyczącą przejrzystości wynagrodzeń, która weszła w życie w kwietniu 2023 r.  Uchwalenie dyrektywy (jej tekst znajdziesz TUTAJ)  uznajemy sukces europejskich związków zawodowych. Co możemy zrobić? OPZZ apeluje o szybką implementację dyrektywy do porządku krajowego, na którą czas mamy co prawda do 2026 r. Uważamy jednak, że przestrzegania prawa w obszarze równego wynagradzania wymaga pilnych działań. OPZZ włączy się w prace nad dostosowaniem przepisów krajowych na rzecz urzeczywistnienia prawa do transparentnych, precyzyjnych i sprawiedliwych mechanizmów kształtowania wynagrodzeń i zasad płacowych, sprzyjających równości płac w prawie krajowym.  Niezależnie od tego już teraz związki zawodowe mogą pytać swoich pracodawców o informację dotyczącą poziomu wynagrodzeń w określonych kategoriach pracowników w podziale na płeć. Informacje te mogą stanowić podstawę do działań organizacji związkowych na rzecz wyrównania luki płacowej na poziomie przedsiębiorstwa czy zakładu pracy (np. urzędu). Zachęcamy do takich działań organizacje związkowe zrzeszone w OPZZ! (MCH, KP)

10 września 2023

International Lawyers Assisting Workers Network (ILAW Network) to organizacja międzynarodowa zrzeszająca prawników wszystkich kontynentów zajmujących się prawami związkowymi i pracowniczymi i kierowana przez Jeffreya Vogta, dyrektora Departamentu Praworządności. 8 i 9 września w siedzibie OPZZ odbyło się spotkanie regionalne sieci ILAW. Podstawową misją ILAW Network jest łączenie prawników praktyków i naukowców w wymianie pomysłów i informacji w celu jak najlepszego reprezentowania praw i interesów pracowników i ich organizacji, gdziekolwiek się znajdują. Spotkanie regionalne było wspaniałą okazją do wysłuchania badaczy ostatnich raportów sieci ILAW na temat telepracy, przyjrzenia się prawu, regulacjom, rzeczywistej praktyce i wyzwaniom, które obecnie istnieją. Podczas spotkania zostały przedyskutowane poniższe tematy: zmiany w UE w odniesieniu do pracy na platformach internetowych, omówione zostały ostatnie badania i interwencje ILAW dotyczące pracy na platformach oraz określono ewentualne możliwe strategie, cele rzecznictwa, zmiany polityki potrzebne do zapewnienia pracownikom platform cyfrowych możliwości pełnego korzystania z ich praw i ochrony na mocy prawa pracy; Ochrona praw pracowników gospodarki nieformalnej została uznana za jeden z priorytetowych obszarów przyszłej pracy ILAW Network. Ten panel koncentrował się na dzieleniu się różnorodnymi doświadczeniami w zakresie praw pracowników gospodarki nieformalnej w różnych krajach, co doprowadziło do dyskusji na temat wspólnej pracy na rzecz lepszej ochrony pracowników nieformalnych w regionie; kwestia mediacji, która już wcześniej została uznana za główny priorytet podczas globalnej konferencji ILAW Network w Brukseli. Zgodnie z prośbą członków, sieć wybrała temat mediacji jako kolejny temat projektu Future of Labor Law (WIKI) w celu opracowania modelowych przepisów i polityk w tej dziedzinie. Zostały zaprezentowane ustalenia sieci ILAW i doświadczenia innych kolegów na ten sam temat. Jest to okazja do lepszego zaangażowania się w Wiki, a także zidentyfikowania strategii i wszelkich pozytywnych zmian w odniesieniu do regulacji lub sporów sądowych dotyczących mediacji w zakresie prawa pracy. Zakaz dyskryminacji i zapobieganie jej to zagadnienie, dla którego ILAW wraz ze swoimi członkami podjęła szereg działań w tym zakresie, takich jak: badania, działania podnoszące świadomość, alternatywne raportowanie do różnych międzynarodowych organów traktatowych. Panel skupił się na praktykach stosowanych w różnych krajach, po czym nastąpi dyskusja na temat możliwości przyszłej współpracy. Podczas spotkania członkowie byli wspierani w zidentyfikowaniu potencjalnych strategii w zakresie sporów sądowych, negocjacji lub rzecznictwa politycznego, które można powielać, oraz zapewnić, że sieć ILAW może wspierać te prace na poziomie krajowym, regionalnym i globalnym. W oparciu o wyniki tych raportów, sesja ta pozwoliła członkom ILAW na wstępne opracowanie strategii rozwiązania przedstawionych problemów poprzez rzecznictwo polityczne i ewentualne spory sądowe.

21 lipca 2023

Zakończyło się Polityczne Forum Wysokiego Szczebla (HLPF) ONZ w sprawie Agendy ONZ i jej Celów zrównoważonego Rozwoju. Polska jako jedno z 49 państw przedstawiła na Forum sprawozdanie z działań podejmowanych w ostatnich latach na rzecz wypełnienia zapisów Agendy ONZ. Na Forum państwa dyskutowały o stanie realizacji Agendy ONZ, której Cele powinny zostać wypełnione w ciągu następnych 7 lat. Wnioski z Forum nie są optymistyczne. Jeśli chodzi o stan realizacji przez państwa zobowiązań przyjętych przez siebie na arenie międzynarodowej w 2015 r. Katarzyna Pietrzak, Wydział Polityki Gospodarczej, OPZZ Na półmetku drogi do 2030 r., który został określony jako termin wypełnienia Celów Zrównoważonego Rozwoju zawartych w Agendzie 2030, postęp ich realizacji jest niewielki. Wstępna ocena około 140 celów, dla których dostępne są dane, pokazuje, że tylko około 12% z nich jest na dobrej drodze; ponad połowa, choć wykazuje pewne postępy, jest umiarkowanie lub poważnie opóźniona a około 30% albo nie odnotowało żadnego postępu, albo cofnęło się poniżej poziomu bazowego z 2015 roku. Pokazuje to, że przyjęte przez państwa zobowiązania na forum międzynarodowym w obszarze zrównoważonego rozwoju, z trudem negocjowane, nie są w praktyce realizowane. Zgodnie z obecnymi trendami, w 2030 roku 575 milionów ludzi nadal będzie żyło w skrajnym ubóstwie, a tylko około jedna trzecia krajów osiągnie cel zmniejszenia o połowę krajowego poziomu ubóstwa. Co szokujące, świat powrócił do poziomu głodu niespotykanego od 2005 r., a ceny żywności pozostają wyższe w większej liczbie krajów niż w latach 2015-2019. W 2015 roku 589 milionów ludzi doświadczało głodu, a do 2021 roku liczba ta wzrosła do 768 milionów. Prognozy pokazują, że do 2030 roku około 670 milionów ludzi nadal będzie borykać się z głodem - 8 procent światowej populacji, tyle samo co w 2015 roku. W 2022 roku 2,2 miliarda ludzi nadal nie miało dostępu do bezpiecznie zarządzanych usług wody pitnej, 3,5 miliarda nie miało dostępu do bezpiecznie zarządzanych usług sanitarnych. Brak zmian spowoduje, że do 2030 r. około 660 milionów ludzi pozostanie bez elektryczności. Biorąc pod uwagę obecny stan rzeczy, zniwelowanie różnic w ochronie prawnej ze względu na płeć i usunięcie dyskryminujących przepisów zajmie 286 lat. Aktualne pozostają również wyzwania w obszarze godnej pracy. W 2022 r. 58,0 proc. osób zatrudnionych na całym świecie pracowało w szarej strefie, co oznacza około 2 mld pracowników zatrudnionych na niepewnych warunkach, z których większość nie jest objęta żadną formą ochrony socjalnej. Mediana różnicy w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn w 102 krajach wynosi około 14 procent. Obliczenia te opierają się jednak wyłącznie na średnich zarobkach godzinowych, a zatem nie uwzględniają takich cech, jak sektor lub zawód, poziom wykształcenia lub ilość doświadczenia zawodowego. Udział produkcji gospodarczej zarobionej przez pracowników odnotował znaczny spadek w ciągu 15 lat, z 54,1 procent w 2004 roku do 52,6 procent w 2019 roku. Spadek ten odpowiada średnio 590 USD (parytet siły nabywczej) na pracownika. Ponieważ zarobki z pracy są szczególnie ważne dla osób mniej zamożnych i znajdujących się w trudnej sytuacji, a pracownicy o niższych dochodach zostali nieproporcjonalnie dotknięci kryzysem, obserwowany spadek jest niepokojący. Obecne globalne spowolnienie gospodarcze według ONZ prawdopodobnie zmusi również większą liczbę pracowników do zaakceptowania niższej jakości, słabo płatnych miejsc pracy, w których brakuje bezpieczeństwa zatrudnienia i ochrony socjalnej. Według ONZ należy temu przeciwdziałać. ONZ w swojej analizie na potrzeby Forum określiła obecnie funkcjonujący system finansowy jako moralnie upadły i wymagający gruntownej reformy, aby stawić czoła rosnącemu zadłużeniu, niepewności gospodarczej i napięciom handlowym, jednocześnie promując sprawiedliwe wynagrodzenie i godną pracę dla młodych ludzi. W związku z tym, Organizacja Narodów Zjednoczonych na zakończonym właśnie Forum wezwała szefów państw i rządów do ponownego podjęcia siedmioletnich, przyspieszonych, trwałych i transformacyjnych działań, zarówno na szczeblu krajowym, jak i międzynarodowym, aby zrealizować obietnicę Celów Zrównoważonego Rozwoju Agendy ONZ. ONZ wezwała do zmian systemu finansowego i gospodarczego, tak aby odpowiadał on na dzisiejsze wyzwania. Postulowano wzmocnienie spójności społecznej w celu zapewnienia godności, możliwości i praw dla wszystkich, przy jednoczesnej reorientacji gospodarek poprzez transformację kierunku tworzenia gospodarek odpornych na kryzysy. Wskazano na potrzebę nadania realnego znaczenia zobowiązaniu do niepozostawiania nikogo w tyle poprzez rozszerzenie zakresu ochrony socjalnej i dostępu do podstawowych usług, tworzenie możliwości zatrudnienia w gospodarce opiekuńczej, cyfrowej i ekologicznej; pilne zajęcie się głębokim kryzysem w edukacji; wzmocnienie działań na rzecz równości płci, wykorzystanie technologii cyfrowych w celu zlikwidowania podziałów oraz przeciwdziałaniu wykluczeniu grup marginalizowanych, takich jak osoby niepełnosprawne. Forum ONZ dużo uwagi poświęciło również problemom klimatycznym i wezwało w związku z tym państwa do działań na rzecz zapewnienia obywatelom ich prawa do zdrowego środowiska. Na Forum wskazano również na potrzebę uruchomienia przez państwa znaczących środków finansowych na działania prowadzące do wypełnienia Celów zrównoważonego rozwoju Agendy ONZ do 2030 r.

15 lipca 2023

Polityczne Forum Wysokiego Szczebla ONZ będzie dziś debatować o Celu 11. zrównoważonego rozwoju Agendy 2030, którego zadaniem jest uczynić miasta bezpiecznymi, stabilnymi, zrównoważonymi oraz sprzyjającymi włączeniu społecznemu. Katarzyna Pietrzak, Wydział Polityki Gospodarczej OPZZ/ Magdalena Chojnowska, Wydział Międzynarodowy OPZZ Kluczem do wypełnienia zobowiązań wynikających ze światowej Agendy rozwojowej ONZ jest wzmocnienie jakości usług publicznych, z czym wiąże się wzrost nakładów publicznych oraz poprawa warunków pracy i płacy zatrudnionych w tym sektorze. Agenda wskazuje, że zadaniem państw jest zapewnienie do 2030 r. wszystkim ludziom dostępu do odpowiednich, bezpiecznych i przystępnych cenowo mieszkań oraz podstawowych usług. Bez wątpienia, osiągnięcie tego celu wymaga, według OPZZ, ambitnej polityki mieszkaniowej. W Polsce jednak publiczna polityka mieszkaniowa nie odpowiada na potrzeby bytowe obywateli. Dla dużej grupy pracowników mieszkanie jest niedostępne ze względu na jego wysoki koszt zakupu, brak zdolności kredytowej i wysokie koszty obsługi kredytu hipotecznego. Niedostępność mieszkań spowodowana jest w największej mierze śladową liczbą lokali spółdzielczych, komunalnych i socjalnych budowanych przez państwo i samorządy, co wynika z ciągle niskich nakładów na politykę mieszkaniową. Polityka mieszkaniowa państwa wymaga zatem gruntownego przemyślenia na nowo z uwzględnieniem możliwości finansowych partycypacji obywateli w kosztach zakupu bądź wynajmu mieszkania. OPZZ uważa, że rola państwa i samorządu, w tym finansowanie publiczne muszą się znacząco zwiększyć. OPZZ postuluje zatem o długoterminową, kompleksową i adekwatnie finansowaną politykę mieszkaniową państwa, która m.in. zwiększy liczbę mieszkań komunalnych, spółdzielczych, socjalnych i na wynajem w Polsce oraz uwzględni zróżnicowane dochody pracowników do ich dyspozycji. Polityka mieszkaniowa powinna w naszej ocenie uwzględniać również wsparcie obywateli w renowacji i termomodernizacji mieszkań stanowiących ich własność. Według Komisji Europejskiej, zasoby budowlane w Polsce są stare, a 65% budynków ma ponad 30 lat. Około jedna piąta gospodarstw domowych w Polsce cierpi z powodu ubóstwa energetycznego, a dwie trzecie budynków nadal nie posiada odpowiedniej izolacji. Działania w zakresie renowacji strukturalnej mogłyby złagodzić ubóstwo energetyczne. Dlatego, dostępność i poziom finansowania programów termomodernizacyjnych musi zostać zwiększony i dopasowany do sytuacji ekonomicznej obywateli. Agenda ONZ zobowiązuje również państwa do zapewnienia do 2030 r. wszystkim ludziom dostęp do bezpiecznych, przystępnych cenowo i trwałych systemów transportu, podnieść poziom bezpieczeństwa na drogach, zwłaszcza poprzez rozwijanie transportu publicznego. Trudno bowiem współcześnie wyobrazić sobie funkcjonowanie państwa, gospodarki i rynku pracy bez sprawnie funkcjonującej sieci transportowej: drogowej, kolejowej, lotniczej, śródlądowej i morskiej. Zdaniem OPZZ ten swoisty krwioobieg powinien być traktowany przez władze państwowe i samorządowe priorytetowo. Szacuje się, że ok. 14 milionów osób w Polsce mieszka na terenach gmin, które nie organizują transportu zbiorowego, są zatem dotknięte zjawiskiem wykluczenia komunikacyjnego. W tym sensie, z punktu widzenia zapewnienia potrzeb społecznych oraz lepszego i łatwiejszego dostępu do miejsc pracy OPZZ opowiada się za rozwojem łatwo dostępnego i taniego transportu publicznego. Jednocześnie musimy zadbać o godne warunki pracy, w tym odpowiedni czas pracy w transporcie oraz o godziwe wynagrodzenia pracowników sektora transportu.

13 lipca 2023

Na forum ONZ toczy się dziś dyskusja o ostatnim już, 17. Celu Agendy ONZ, który dotyczy wzmocnienia globalnego partnerstwa na rzecz zrównoważonego rozwoju. Uważamy, że w ramach budowania partnerstwa, konieczne są działania na rzecz wzmocnienia roli dialogu społecznego w polityce realizowanej przez państwa, sygnatariuszy Agendy ONZ. Chodzi zarówno poprzez inwestycje w potencjał partnerów społecznych jak i tworzenie warunków do aktywnej roli dialogu społecznego w zarządzaniu przedsiębiorstwami i państwem. Katarzyna Pietrzak, Wydział Polityki Gospodarczej OPZZ/ Magdalena Chojnowska, Wydział Międzynarodowy OPZZ Dialog społeczny jest kamieniem węgielnym europejskiego i krajowego demokratycznego modelu społecznego. To właśnie dialog społeczny i negocjacje zbiorowe stanowią główną siłę napędową odporności rynku pracy na kryzysy, które się pojawiają w gospodarce, napędza konkurencyjność oraz zrównoważony wzrost przedsiębiorstw i państw. Promowanie i wspieranie dialogu społecznego powinno stanowić zatem priorytetowy cel państwa! Silna Europa wymaga silnych partnerów społecznych, dlatego domagamy podjęcia zdecydowanych kroków w celu wsparcia partnerów społecznych i ożywienia globalnego partnerstwa na rzecz zrównoważonego rozwoju i negocjacji zbiorowych, w tym: zwiększenia nakładów publicznych na dialog społeczny oraz efektywnego wdrożenia środków z funduszy europejskich na wzmocnienie potencjału partnerów społecznych; przestrzegania przepisów ustawy o związkach zawodowych i ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego; niezwłocznego wdrożenia działań na rzecz zwiększenia roli rokowań i układów zbiorowych pracy w gospodarce wynikających z dyrektywy o adekwatnych płacach minimalnych w Unii Europejskiej; dokonania przeglądu programów nauczania w szkołach ponadpodstawowych w odniesieniu do zawartych tam zagadnień związanych z dialogiem społecznym, rolą partnerów społecznych i rynkiem pracy (podstawowe prawa i obowiązki w zakresie praw pracowniczych) oraz wzmocnienia i opracowania ścieżki edukacyjnej dla nauczycieli; opracowania programu jednosemestralnych zajęć dla uczelni wyższych z zagadnień związanych z dialogiem społecznym, rolą partnerów społecznych i rynkiem pracy (podstawowe prawa i obowiązki w zakresie praw pracowniczych); uruchomienia kampanii podkreślającej rolę dialogu społecznego i partnerów społecznych w zapewnieniu warunków rozwoju społeczno-gospodarczego oraz zwiększaniu konkurencyjności polskiej gospodarki i spójności społecznej. Dialog społeczny należy umieścić w sercu procesów decyzyjnych państw i Unii Europejskiej. Tylko wówczas możemy mówić o włączeniu społecznym i efektywnych dążeniach do silnej integracji społecznej w Unii Europejskiej a przez to partnerstwie na rzecz realizacji Celów zrównoważonego rozwoju Agendy ONZ.

13 lipca 2023

Polityczne Forum Wysokiego Szczebla w ONZ będzie dziś debatować o Celu 9. Agendy 2030 dotyczącym budowy stabilnej infrastruktury, promowania, zrównoważonego uprzemysłowienia oraz wspierania innowacyjności. Katarzyna Pietrzak, Wydział Polityki Gospodarczej OPZZ Nowoczesna i odporna na kryzysy infrastruktura oraz silna kondycja przemysłu w gospodarce stanowią fundament dla wypracowywania innowacji i przewag konkurencyjnych przez państwa. Dlatego ONZ wskazało w swojej strategii rozwoju zadanie promowania włączającej i zrównoważonej industrializacji oraz, przede wszystkim, znacznego zwiększenia do 2030 roku udziału przemysłu w zatrudnieniu i wytwarzaniu PKB. Wymaga to wdrożenia polityk przemysłowych opartych o dialog społeczny i godną pracę. Jednocześnie postępująca transformacja gospodarek wynikająca z transformacji klimatycznej i cyfrowej wymaga zapewnienia pracownikom siatki bezpieczeństwa socjalnego oraz dostępu do edukacji przez całe życie. Znaczącą rolę będą miały w związku z tym usługi publiczne wysokiej jakości, których zapewnienie wymaga zwiększenia nakładów publicznych. Agenda zobowiązuje państwa do rozwijania niezawodnej, zrównoważonej i odpornej infrastruktury dobrej jakości, wspierającej rozwój gospodarczy i dobrobyt ludzi. Założeniem tych działań ma być zapewnienie  wszystkim ludziom równego dostępu do infrastruktury po przystępnej cenie. Oznacza to, że inwestycje publiczne i prywatne w infrastrukturę są niezbędne dla wzmocnienia społeczeństw. Mogą bowiem również wpłynąć na ograniczenie ubóstwa i nierówności. Dlatego nakłady na inwestycje wymagają zwiększenia. Inwestycje w infrastrukturę i przemysł, zarówno w zatrudnieniu jak i w dostępie do ich efektów, muszą opierać się na prawach człowieka. Istotne jest zapewnienie pracownikom godnych miejsc pracy i wynagrodzeń wystarczających na ich utrzymanie. Warunki pracy i płacy w przedsiębiorstwach muszą równać w górę a ich konkurencyjność nie może opierać się na kosztach pracy. Wzmocnienie rokowań zbiorowych w miejscu pracy ma newralgiczne znaczenie dla osiągnięcia zrównoważonego rozwoju. Stąd OPZZ opowiada się za wypracowaniem ustawowego mechanizmu negocjacji wzrostu wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw. Postulujemy również o szybkie opracowanie planu działania na rzecz promowania rokowań zbiorowych, aby stopniowo zwiększyć wskaźnik zasięgu rokowań zbiorowych. Wymaga tego przyjęta na poziomie unijnym dyrektywa o adekwatnych płacach minimalnych w UE. Ponieważ innowacje i postępująca cyfryzacja prowadzą do powstawania nowych form pracy, potrzebny jest rozwój umiejętności i uczenie się przez całe życie a także zadbanie o to, aby cyfrowa transformacja była sprawiedliwa i niewykluczająca. Należy zapewnić, aby nowe formy pracy uwzględniały przestrzegania prawa pracy i umożliwiały zrzeszanie się w związkach zawodowych. Chodzi m.in. o osoby korzystające z platform i pracujące zdalnie, które powinny być uznane za pracowników. Ponadto, związki zawodowe powinny być włączane w proces kształtowania przebiegu transformacji cyfrowej oraz mieć możliwość kontroli algorytmów stosowanych przy pracy z wykorzystaniem narzędzi cyfrowych. Prawo do odłączenia (bycia off-line) musi zostać uregulowane i przestrzegane. Postępująca cyfryzacja powoduje potrzebę uznania, że dostęp do niedrogiego łącza internetowego wysokiej jakości jest prawem podstawowym i zapewnić ustawodawstwo chroniące prywatność danych oraz prawa pracowników.

13 lipca 2023

Zakończyliśmy trzydniowe seminarium, w którym wzięli udział przedstawiciele  ukraińskich związków zawodowych KVPU i FPU, belgijskiego CSC, francuskiego CFDT oraz OPZZ. Od 10 do 12 lipca w siedzibie Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych rozmawialiśmy o dodatkowej wartości działań UE oraz europejskich związków zawodowych na rzecz praw związkowych i demokracji. Magdalena Chojnowska, Wydział Międzynarodowy OPZZ Podczas trzydniowego spotkania wszyscy mieli okazję do przedstawienia struktury swojego związku zawodowego (regionalna, sektorowa, lokalna — poziomy i obszary działania związku zawodowego), oraz ciał statutowych. Dyskutowano  na temat struktury finansowania central związkowych, w tym dodatkowych  źródeł finansowania, dystrybucję środków pieniężnych oraz wyzwania, jakie stoją przed autonomią finansową Związków zawodowych.  Dyskusja objęła również wyzwania, jakie stoją przed demokratycznym uczestnictwem i głosem pracowników w kontekście organizowania się i przystępowania do związków zawodowych ukierunkowane na nowe grupy docelowe, takie jak między innymi: uchodźcy, migranci,  osoby samozatrudnione, kobiety, młodzież,  emeryci, bezrobotni  oraz zapewnienie należytej reprezentacji tych grup pracowników oraz sprawy migracji i innych grup pracowniczych najbardziej narażonych na wyzysk i działań związków  zawodowych w kwestii ich mobilizacji i włączenia do związków zawodowych, gdzie mogliśmy zaobserwować różnorodność działań w poszczególnych krajach odpowiednio dopasowanych do sytuacji krajowej. Ukraina w Unii Europejskiej: oczekiwania i możliwości Tematem przewodnim spotkania było przygotowanie wstąpienia ukraińskich związków zawodowych do Unii Europejskiej oraz ich pracy w kontekście stowarzyszenia w Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych (EKZZ). Podczas dyskusji poruszono kwestię Karty Wartości EKZZ, której inicjatorem było CFD. Okazało się, że nie jest pewne, czy wszyscy mamy te same wartości. Karta została przyjęta jako rezolucja kongresowa z okazji 50. rocznicy utworzenia EKZZ, a organizacje związkowe zostały wezwane do omówienia w latach 2023-2027 sposobu włączenia jej do statutu europejskiego związku zawodowego. Karta Wartości EKZZ nie kreuje niczego nowego. Są to wartości, za którymi opowiada się europejski ruch związkowy w miejscach pracy, na terytoriach i w krajach, w których działamy. Karta jest owocem historii europejskich związków zawodowych i głosem europejskich pracowników. Podkreślono w niej, że wszystkie organizacje zrzeszone w EKZZ przestrzegają Karty. Wymienia 11 podstawowych wartości, które kierują działaniami europejskich związków zawodowych, w tym: pokój, demokracja i rządy prawa, godność ludzka, prawa człowieka i wolności obywatelskie, Europa, solidarność, równość, niezależność od władzy politycznej i gospodarczej, walka ze skrajną prawicą, ochrona środowiska, otwarcie na świat, uczciwość, przejrzystość i odpowiedzialność. Do roku 2027 karta powinna ona zostać włączona do statutu EKZZ. Powinno to pomóc uniknąć pokusy zwrócenia się organizacji stowarzyszonych przeciwko sobie i zachęcić je do walki z rosnącą w siłę skrajną prawicą w miejscach pracy i społeczeństwie. To również potwierdzenie naszych wartości umożliwiające wzmocnienie polityki  w celu wyraźnego zaznaczenia naszego dystansu do idei i narracji skrajnej prawicy, skutecznego przeciwdziałania jej argumentom i odmowy jakiegokolwiek sojuszu, współpracy lub mieszania się ze skrajnie prawicowymi ruchami lub partiami. Romana Datsko (w imieniu FPS): Karta Wartości EKZZ jest dla nas jak dziesięć przykazań bożych. Dyskusja, dotycząca nie tylko Karty Wartości i dialogu społecznego w poszczególnych krajach, była przede wszystkim uroczystym potwierdzeniem związkowych wartości, wysyłano jasny jednoznaczny komunikat: nasze wartości pozostają niezmienne pomimo pogarszającego się kontekstu europejskiego i międzynarodowego. Są one kompasem dla naszych działań związkowych na wszystkich poziomach. Piotr Ostrowski, przewodniczący OPZZ: Unia Europejska nie jest nam dana raz na zawsze Głos w dyskusji zabrał również szef OPZZ Piotr Ostrowski: Wydawałoby się że weszliśmy do Unii Europejskiej  i to jest koniec  historii. Wydawałoby się, że nic nam już nie grozi i że tak już będzie na zawsze. Tak samo na początku myśleli Anglicy, ale Unia Europejska nie jest nam dana raz na zawsze. Dlatego jeszcze raz podkreślono, że wiemy że tylko wolne i demokratyczne organizacje związkowe zawsze były świadome swojej fundamentalnej roli - nie tylko w zwalczaniu zjawisk i wypaczeń szkodzących demokracji, ale także w rozwijaniu innych i bardziej zaawansowanych modeli społecznych, opartych na integracji, rządach prawa, równości, sprawiedliwości i solidarności pracowników. Aleksander Shubin przestawił stan przygotowań do wejścia do Unii Europejskiej Ukraińskich Związków Zawodowych, w tym platformę  społeczeństwa obywatelskiego UE - Ukraina składającą się z przedstawicieli ukraińskiego społeczeństwa obywatelskiego z jednej strony oraz członków Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z drugiej strony jak również współpracę ze społeczeństwem obywatelskim w zakresie monitorowania wdrażania układu o stowarzyszeniu. Na koniec Józef Niemiec, doradca specjalny EKZZ przedstawił historię akcesyjną krajów bałtyckich, proces pomocowy EKZZ dla państw kandydujących oraz szereg wyzwań, z którymi ukraińskie związki zawodowe będą musiały się zmierzyć. - Udowodniliście od czasu majdanu że chcecie wejść do UE , ale trzeba jeszcze przekonać iż umiecie tak przebudować kraj aby te społeczeństwa zachodnie potwierdziły że miejsce Ukrainy jest w Europie. Na sam koniec dyskutowano też o dalszych potrzebach ukraińskich związków zawodowych, w celu przygotowania kolejnego spotkania projektowego skierowanego na instytucje unijne. 

12 lipca 2023

Trwa Polityczne Forum Wysokiego Szczebla w ONZ dotyczące Agendy 2030. Jednym celów Agendy ONZ jest zapewnienie powszechnego dostępu do przystępnych cenowo, niezawodnych i nowoczesnych usług energetycznych. Według OPZZ, wypełnianie politycznych zobowiązań międzynarodowych obejmujących politykę klimatyczną wymaga uwzględnienia społecznego wymiaru podejmowanych działań a jednocześnie zadbania o utrzymanie i wzrost potencjału krajowego przemysłu oraz międzynarodową konkurencyjność gospodarki. Sprawiedliwy dla pracowników wymiar przemian ma w tym procesie strategiczne znaczenie. Katarzyna Pietrzak, Wydział Polityki Gospodarczej OPZZ Hasło sprawiedliwej transformacji i polityczne zobowiązanie niepozostawienia nikogo w tyle w procesie przekształceń gospodarki w niskoemisyjną musi zostać wypełnione konkretnymi działaniami na rzecz m.in. tworzenia warunków do inwestycji prywatnych i publicznych oraz powstawania wysokiej jakości miejsc pracy. Inwestycje w pracowników, zarówno publiczne jak i prywatne, są kluczowe dla powodzenia procesu transformacji klimatycznej. Niezbędna jest również siatka bezpieczeństwa: ochrona socjalna osób narażonych na ubóstwo i wykluczenie społeczne. Kluczowe jest zapewnienie wszystkim dostępu do energii, dlatego należy przeciwdziałać ubóstwu energetycznemu. Gospodarka odporna na zmiany klimatyczne musi być jednocześnie niezależna surowcowo i energetycznie. Polityka klimatyczna musi opierać się na zrównoważonej polityce energetycznej gwarantującej nieprzerwane dostawy taniej i czystej energii dla przedsiębiorstw i gospodarstw domowych, co pozwoli na niskie koszty funkcjonowania państwa i stabilność gospodarczą. Warto ponownie podkreślić, że zmiany wynikające z celów klimatycznych muszą zostać przeprowadzone z uwzględnieniem konsekwencji społecznych, aby uwzględnić w sposób rzeczywisty sprawiedliwy wymiar transformacji klimatycznej. Zdaniem OPZZ transformacja musi zostać oparta o rzetelne analizy skutków społecznych i gospodarczych, precyzyjnie zaplanowana i monitorowana z udziałem strony społecznej. Dialog społeczny w zakresie sprawiedliwej transformacji klimatycznej jest warunkiem obligatoryjnym jej powodzenia. OPZZ stoi na stanowisku, że realizacja Celu 7. Agendy ONZ 2030 musi opierać się na umowie społecznej, której zasadniczym punktem będą działania na rzecz godnej pracy. Sprawiedliwa transformacja oznacza jest zapewnienie: wysokiej jakości miejsc pracy, godziwych warunków pracy i płacy, przestrzegania praw pracowniczych i związkowych, minimalnego wynagrodzenia spełniającego kryterium płacy godziwej, równego wynagradzania za tą samą pracę, efektywnego systemu ochrony socjalnej, rzeczywistego dialogu społecznego.

11 lipca 2023

Trwa Polityczne Forum Wysokiego Szczebla ONZ 2023 r., które dziś przedyskutuje postępy realizacji Celu 6. Agendy ONZ dotyczącego zapewnienia wszystkim ludziom dostępu do wody i warunków sanitarnych. To kwestie stanowiące podstawowe prawa człowieka. Katarzyna Pietrzak, Wydział Polityki Gospodarczej OPZZ Zgodnie z zapisami Agendy ONZ, każdy człowiek na świecie powinien mieć dostęp do czystej wody i urządzeń sanitarnych. Niestety szacuje się, że do 2050 roku co najmniej co czwarta osoba na świecie będzie mieszkać w kraju dotkniętym chronicznym lub okresowym deficytem wody pitnej. Zapewnienie dostępu do wody i urządzeń sanitarnych jest niezbędne do spełnienia wielu innych praw człowieka oraz podstawowych standardów pracy, w tym zapewnienia ludziom zdrowia, a także bezpieczeństwa i higieny pracy w ramach zatrudnienia oraz wolności od dyskryminacji ze względu na płeć. Mimo że w Polsce większość osób korzysta z mieszkań wyposażonych w podstawowe instalacje sanitarno-techniczne (zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego - 94,8 proc.) to dane Narodowego Spisu Powszechnego w 2021 r. wskazują, że nadal prawie 800 tys., czyli 5,2 proc. ogółu mieszkańców żyje na co dzień w mieszkaniach bez dostępu do toalety. Ponadto wyniki Narodowego Spisu Powszechnego wskazują, że ok. 445 tys. mieszkań nie ma dostępu do bieżącej wody. Konieczne są zatem inwestycje publiczne celem poprawy warunków mieszkaniowych społeczeństwa, w ramach systemowej polityki mieszkaniowej państwa. Usługi wodno-kanalizacyjne to podstawowe usługi, które powinny być świadczone przez sektor publiczny, ponieważ doświadczenia z prywatyzacji tych usług w innych państwach na świecie wskazują na negatywne konsekwencje w postaci narażenia na niebezpieczeństwo korzystania przez mieszkańców z praw człowieka. Dostęp do wody pitnej i urządzeń sanitarnych są niezbędne dla tworzenia godziwych miejsc pracy. Dlatego dostęp do bezpiecznej wody pitnej i urządzeń sanitarnych należy uznać za prawo człowieka. Planowanie, rozwój i zarządzanie infrastrukturą publiczną i usługami publicznymi muszą zapewniać pracownikom regularny dostęp do bezpiecznej wody pitnej i bezpiecznych, godnych warunków sanitarnych. W ocenie OPZZ należy również uznać, że prawo do wody pitnej i urządzeń sanitarnych musi wiązać się z zapewnieniem, aby pracownicy mieli w ciągu pracy, zapewniony przez pracodawcę, bezpłatny i nielimitowany dostęp do wody pitnej, prawo do płatnych przerw na odpoczynek i regularnych przerw na toaletę, aby umożliwić pracownikom dostęp do urządzeń sanitarnych w godzinach pracy, kiedy ich potrzebują, bez zwłoki, utraty dochodów lub jakichkolwiek innych szkód.

10 lipca 2023

Trwa Polityczne Forum Wysokiego Szczebla w ONZ dotyczące Agendy 2030. Agenda Organizacji Narodów Zjednoczonych to strategia rozwoju świata do 2030 roku(więcej TUTAJ). Strategia została przyjęta w 2015 roku wraz z ambitnymi 17. Celami zrównoważonego rozwoju (cały dokument TUTAJ). Zostało zatem niecałe 7 lat na wykonanie zobowiązań wynikających z tego dokumentu przez 193 państwa będące sygnatariuszami porozumienia, w tym Polskę. Katarzyna Pietrzak, Wydział Polityki Gospodarczej OPZZ Wiodące znaczenie dla osiągnięcia Agendy ONZ i jej Celów zrównoważonego rozwoju ma według OPZZ, Cel 8. dokumentu dotyczący godnej pracy i wzrostu gospodarczego (więcej TUTAJ). ONZ chce w ramach tego punktu promować stabilny, zrównoważony i włączający wzrost gospodarczy, pełne i produktywne zatrudnienie oraz godną pracę dla wszystkich ludzi. Wykonanie działań na rzecz zatrudnienia, praw pracowniczych, godnej pracy, ochrony socjalnej, wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu będzie stanowić zarówno fundament jak i silną dźwignię dla innych Celów zrównoważonego rozwoju Agendy ONZ. W ocenie OPZZ, dla zrównoważonego rozwoju gospodarczego niezbędne jest porozumienie wszystkich interesariuszy Agendy ONZ, co do oparcia wzrostu gospodarczego na: tworzeniu godnych miejsc pracy, ochronie i przestrzeganiu praw pracowniczych i związkowych, zapewnieniu pracownikom godziwego wynagrodzenia i równości płac, przeciwdziałaniu dyskryminacji i promowaniu równości, dialogu społecznym, powszechnej ochronie socjalnej, Mimo że rząd w swoim ostatnim Sprawozdaniu z realizacji Agendy ONZ wskazuje na postępy Polski w realizacji Celu 8. Agendy, OPZZ jest przekonane o istnieniu znaczących wyzwań w obszarze osiągnięcia godnej pracy w gospodarce. Potwierdza to choćby obniżenie się udziału płac w PKB, realne zmniejszenie się dochodów gospodarstw domowych do ich dyspozycji oraz zwiększenie się rozpiętości dochodowych w społeczeństwie. Dlatego OPZZ uważa, że najważniejszym celem polityki państwa w najbliższych latach powinno być tworzenie warunków dla realnego wzrostu najniższych wynagrodzeń, przeciwdziałanie spłaszczeniu wynagrodzeń w sektorze prywatnym i publicznym oraz ograniczanie rozpiętości dochodowych wśród społeczeństwa. Oznacza to godziwe wynagradzanie pracowników, zwiększenie roli rokowań zbiorowych w ustalaniu wzrostu wynagrodzeń ale także sprawiedliwy społecznie system podatkowy. W ramach działań na rzecz realizacji Celu 8. Agendy ONZ na poziomie krajowym niezbędne jest m.in.: wypracowanie ustawowego mechanizmu negocjacji wzrostu wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw; wzrost wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz wypracowanie mechanizmu ich wzrostu w relacji do płacy przeciętnej w gospodarce narodowej; wzrost płacy minimalnej i zapewnienie jej adekwatności, zgodnie z dyrektywą o adekwatnych płacach minimalnych w Unii Europejskiej; wdrożenie dyrektywy o adekwatnych płacach minimalnych w Unii Europejskiej; ratyfikowanie i odpowiednia implementacja konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 131 w sprawie płacy minimalnej; ratyfikowanie i właściwe implementowanie przez Polskę art. 4 ust 1. Europejskiej Karty Społecznej, który m.in. zobowiązuje do zapewnienia pracownikom wynagrodzenia zapewniającego godziwy poziom życia; wyłączenie wszystkich dodatków z wynagrodzenia minimalnego, tak by stało się kategorią jednoskładnikową - wynagrodzeniem zasadniczym; wyrównanie różnic między wynagrodzeniem kobiet i mężczyzn za tę samą pracę lub pracę o tej samej wartości; zwiększenie stawki wynagrodzenia za pracę w niedziele i święta; zagwarantowanie pomocnikom rolnika, w ramach umowy o pomocy przy zbiorach, minimalnego wynagrodzenia za pracę; zmiany w systemie podatkowym, które sprawiedliwie obciążą podatników zobowiązaniami podatkowymi, a także będą promować zatrudnienie na umowę o pracę. Wobec złożonego charakteru działań, których podjęcia wymaga realizacja Agendy ONZ, OPZZ uznaje za kluczowe wzmocnienie kondycji dialogu społecznego w Polsce. Udział strony społecznej w uzgadnianiu sposobu wypełnienia zobowiązań wynikających z Agendy ONZ ma kluczowe znaczenie dla ich zrównoważonego charakteru.