Historycznie Polskę cechowało dostrzegalne zjawisko emigracji a przystąpienie Polski do UE w 2004 r. nadało temu zjawisku, głównie w wymiarze ekonomicznym (wyższy standard życia oraz warunków pracy i wynagradzania), zupełnie nowej dynamiki. Dzięki zasadzie swobodnego przepływu osób w ramach jednolitego rynku UE (włączając w to EOG) oraz z uwagi na ogromne różnice w wynagrodzeniu za pracę, znacząco nasiliły się migracje zarobkowe Polaków do krajów Europy zachodniej. Migracje Polaków po 1 maja 2004 r. były masowe z dużym odsetkiem osób o wysokich kwalifikacjach.

Od kilku lat zmienia się jednak charakter procesów migracyjnych w Polsce. Dostrzegalny jest trwały trend, nieznany dotychczas w Polsce, a z pewnością nie w takiej skali, napływu pracowników migrujących do Polski (spoza UE) spowodowany m.in. wprowadzeniem przepisów uprawniających cudzoziemców do podejmowania czasowego zatrudnienia w Polsce, bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę. Polski rynek pracy staje się coraz atrakcyjniejszy dla cudzoziemców a dodatkowo obserwujemy zmiany w jego strukturze (niedobory) wywołane m.in. wcześniej opisywanymi zjawiskami emigracji poakcesyjnej. Obok zjawisk pozytywnych dla rynku pracy (zaspokajanie podaży na pracę w wielu segmentach rynku pracy) dostrzegane są także te negatywne – praca w szarej strefie, wyzysk, omijanie i łamanie praw pracowniczych, ograniczanie należnego wynagrodzenia, także zjawiska pracy przymusowej i handlu ludźmi. Aby skutecznie sprostać wyzwaniom i eliminować negatywne zjawiska potrzebne są strategiczne działania instytucjonalne: organów państwa i samorządów lokalnych oraz ich agend, organizacji pozarządowych oraz partnerów społecznych – organizacji pracodawców i związków zawodowych.

Związki zawodowe w Europie zachodniej w wielu przypadkach skutecznie odpowiedziały na wyzwania związane z masową emigracją polskich pracowników. Jednym z lepszych przykładów są działania norweskich związków zawodowych, które starają się działać dla i wraz z liczną emigracją Polek i Polaków, których jest w Norwegii ponad 100 tysięcy. Wiele jest jednak wciąż do zrobienia. Wyraźnie widać, że powinniśmy wymieniać doświadczenia i dobre praktyki w perspektywie międzynarodowej.

To właśnie dlatego Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych wraz ze swoimi strategicznymi partnerami:

• Norweską Konfederacją Związków Zawodowych (Landsorganisasjonen i Norge), największą centralą związkową w Norwegii (www.lo.no),
• Stowarzyszeniem Interwencji Prawnej, jedną z największych w Polsce organizacji pozarządowych zorientowanych na pomoc migrantom i uchodźcom (https://interwencjaprawna.pl/),
• Międzyzakładowym Związkiem Zawodowym Pracowników Ukraińskich w Polsce, jedynym związkiem zawodowym w Polsce zorientowanym głównie na obronę praw i reprezentowanie interesów pracowników cudzoziemskich w Polsce (https://mzzpup.blogspot.com/).

realizuje - ze wsparciem Norwegii poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021, w ramach programu “Dialog Społeczny – Godna Praca” - projekt SIDA – Sustainable, Inclusive and Decent Work for All (zrównoważona, inkluzywna, i godna praca dla wszystkich). Projekt rozpoczął się w lutym 2020 roku i trwa 24 miesiące.

Na podstawie doświadczeń norweskich, w szczególności norweskich związków zawodowych oraz wykorzystując wiedzę i doświadczenia praktyczne ekspertów Stowarzyszenia Interwencji Prawnej i Międzyzakładowego Związku Zawodowego Pracowników Ukraińskich w Polsce chcemy jak najlepiej przygotować związkowców z OPZZ do działania dla i wraz z pracownikami migrującymi na polskim rynku pracy. Chcemy, aby godna praca była dla wszystkich!

Biorąc także pod uwagę, że w 2016 r. Rada Ministrów unieważniła dokument „Polityka migracyjna Polski – stan obecny i postulowane działania” z 2012 r., określający dotychczas działania państwa w zakresie polityki migracyjnej, chcemy - przy współpracy z partnerami projektu - przygotować założenia nowej, aktualnej i uwzględniającej założenia Godnej Pracy w rozumieniu MOP, polityki migracyjnej Polski, którą będziemy chcieli zaprezentować na forum Rady Dialogu Społecznego.

SIDA 2.0 – Sustainable, Inclusive and, Decent Work for Ukrainian Refugees nr 2022/348422

Okres realizacji: 1 XII 2022 – 31 XII 2023

Projekt SIDA 2.0 - Sustainable, Inclusive and, Decent Work for Ukrainian Refugees przyczyni się do osiągnięcia następującego obszaru tematycznego i rezultatów:

Celem projektu jest zwiększone wdrożenie agendy godnej pracy (sprawiedliwe i godne warunki pracy) poprzez:

• wsparcie kampanii podnoszących świadomość na tematy związane z godną pracą poprzez wdrożenie kampanii komunikacyjnej i podnoszącej świadomość
• broszury dla ukraińskich uchodźców: "Bądź świadomy swoich praw"
• filmy do punktu usług wsparcia dla uchodźców ukraińskich
• seminaria upowszechniające online na temat: "Model nordycki w kontekście wsparcia dla uchodźców"
• kampania billboardowa skierowana do uchodźców z Ukrainy: "Bądź świadomy swoich praw",
• artykuły informujące o wkładzie finansowym darczyńców i zaangażowaniu partnerów norweskich w osiągnięcie rezultatów projektu oraz kampania w mediach społecznościowych
• wsparcie szkoleń z zakresu godnej pracy poprzez seminarium online w grupie fokusowej, mające na celu identyfikację kluczowych ryzyk, na jakie narażeni są ukraińscy uchodźcy na polskim rynku pracy,
• sesja robocza w Polsce: Model nordycki w kontekście wsparcia dla uchodźców, warsztaty robocze dla związkowców dotyczące kwestii migracyjnych i uchodźczych (w celu zwiększenia potencjału związkowców w zakresie podejmowania wyzwań i problemów związanych z napływem uchodźców z Ukrainy w zakresie godnej pracy),
• opracowanie narzędzia szkoleniowego online dla uchodźców z Ukrainy na temat praw i obowiązków uchodźców jako pracowników oraz praca radcy prawnego i doradcy ds. godnej pracy i polityki migracyjnej.

Partnerzy projektu:

• Norweska Konfederacja Związków Zawodowych (LO)
• Stowarzyszenie Interwencji Prawnej – SIP

Więcej informacji: http://sida-project.pl/

Głównym celem projektu MIGRIGHT: Poprawa dialogu społecznego na rzecz godnej pracy migrantów i uchodźców w Polsce (MIGRIGHT: Improving social dialogue for a decent work of migrants and refugees in Poland), realizowanego ze wsparciem Norwegii poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021, w ramach programu “Dialog Społeczny – Godna Praca”, jest zwiększenie zdolności partnerów społecznych do uczestnictwa w trójstronnym i dwustronnym dialogu społecznych w Polsce, poprzez transfer najlepszych praktyk i szkolenia w zakresie wspierania praw pracowników migrujących i uchodźców oraz zapewnienie godnych warunków pracy tej grupie pracowników.

Szczegółowe cele projektu to:

• Cel 1: Poprawa dialogu społecznego i współpracy poprzez zwiększenie profesjonalizacji dialogu społecznego w obszarze migracji i stosunków pracy poprzez lepsze przygotowanie jego uczestników i oparcie dialogu na faktach (tworzenie polityki opartej na dowodach – evidence-based policy making).
• Cel 2: Uwrażliwienie uczestników dialogu społecznego w zakresie polityki migracyjnej i polityki zatrudnienia w Polsce poprzez opracowanie zestawu wytycznych i zaleceń dotyczących współpracy między uczestnikami dialogu, które wspierałyby przyjazne środowisko dialogu w celu omawiania praw pracowników migrujących i uchodźców oraz zapewnienie godnych warunków pracy dla tej grupy pracowników.
• Cel 3: Upowszechnianie wiedzy na temat działań partnerów dialogu społecznego w Polsce i Norwegii w zakresie wspierania praw pracowników migrujących i uchodźców oraz zapewnienia godnych warunków pracy tej grupie pracowników poprzez organizację konferencji z udziałem partnerów dialogu społecznego z Polski i Norwegii.

Projekt pomoże promować ideę godnej pracy (Decent Work) i skupi się przede wszystkim na kwestii praw pracowniczych oraz równości szans i równiego traktowania pracowników migrujących i uchodźców. Uwzględnione zostaną również praktyki działania prywatnych agencji pośrednictwa pracy i innych osób rekrutujących pracowników, które mogą wykorzystywać na rynku pracy pracowników o niskich kwalifikacjach oraz tych którzy rozpaczliwie poszukują pracy (promowanie odpowiedzialnych praktyk zatrudniania wśród organizacji pracodawców).

Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych jest partnerem projektu. Liderem projektu jest Federacja Przedsiębiorców Polskich (http://federacjaprzedsiebiorcow.pl/), a pozostałymi partnerami: Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych (CASE: https://www.case-research.eu/pl) oraz Konfederacja Przedsiębiorczości Norweskiej (Næringslivets Hovedorganisasjon – NHO: https://www.nho.no/). 

MIGRIGHT 2: High-quality social dialogue for decent working conditions and facilitated access to employment for Ukrainian refugees

Okres realizacji: I 2023 – XII 2023

Projekt MIGRIGHT 2 przyczyni się do osiągnięcia następującego rezultatu w Zaproszeniu do składania wniosków projektowych: rezultat 1 "Poprawa dialogu społecznego i współpracy". Głównym celem projektu jest odniesienie się do polskich konsekwencji związanych z rynkiem pracy, wynikających z napływu milionów Ukraińców w wyniku trwającej wojny między Rosją a Ukrainą.
Cele szczegółowe projektu to:
- Cel 1: Zwiększenie zdolności polskich partnerów społecznych do regulowania, jak również zagwarantowania standardów godnej pracy do, polityki migracyjnej i pracy w kontekście napływu milionów uchodźców.
- Cel 2: Zwiększenie szans ukraińskich pracowników migrujących i uchodźców na znalezienie godnych warunków pracy.
- Cel 3: Stworzenie korzystnych warunków dla dialogu społecznego na poziomie regionalnym oraz w zakresie integracji migrantów i uchodźców.

Partnerzy:

• Federacja Przedsiębiorców Polskich
• Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych
• Państwowa Inspekcja Pracy
• Norwegian Labour Inspection Authority (NLI)