Ogólnopolskie Porozumienie
Związków zawodowych

Polityka gospodarcza

04 marca 2024

Misja KE w Polsce

W Przedstawicielstwie Komisji Europejskiej w Polsce odbyło się spotkanie reprezentantów Komisji Europejskiej z partnerami społecznymi. Komisja Europejska jest w Polsce na trzydniowej misji, w ramach której prowadzi rozmowy z wieloma organizacjami, w tym związkami zawodowymi, organizacjami pracodawców oraz stroną rządową. Spotkanie poświęcono jakości dialogu społecznego w Polsce oraz barierom inwestycji w gospodarce. OPZZ dostrzegł deklaracje strony rządowej otwartości na dialog społeczny i potrzebę poprawy jakości konsultacji społecznych. Zwrócił uwagę na konieczność przestrzegania w praktyce przepisów ustawy o związkach zawodowych i ustawy o RDS w trakcie procesu stanowienia prawa a także na potrzebę szybkiej realizacji zobowiązań zawartych w Krajowym Programie Reform i Krajowym Programie Odbudowy dotyczących zmian w Regulaminów Sejmu i Senatu, które zobowiążą do realizacji konsultacji społecznych także projektów zgłaszanych w trybie poselskim. Obecni na spotkaniu przedstawiciele organizacji pracodawców przedstawili zbieżną ze stanowiskiem OPZZ ocenę stanu dialogu społecznego w Polsce. Ponadto, OPZZ podkreślił potrzebę wzmacniania potencjału związków zawodowych oraz zwiększenia ich roli w gospodarce poprzez poprawę przestrzegania prawa pracowników do tworzenia związków zawodowych i ich funkcjonowania oraz eliminację przeszkód ich działalności. Zwróciliśmy także na zbyt niski poziom układów zbiorowych pracy w gospodarce, który stanowi barierę dla efektywnego zarządzania procesami gospodarczymi. Stabilność i przewidywalność prawa wskazaliśmy za istotną również dla pracowników podkreślając jednocześnie, że przywróceniu praworządności w Polsce muszą towarzyszyć zmiany prowadzące do przyspieszenia działania sądów powszechnych. OPZZ na spotkaniu z Komisją Europejską reprezentowała Katarzyna Pietrzak z Wydziału Polityki Gospodarczej. (KP)

Czytaj więcej

19 lutego 2024

Polski dialog krytycznie oceniony w UE

Co roku, Unia Europejska przeprowadza analizę stanu dialogu społecznego w państwach unijnych. W ramach Komitetu Zatrudnienia (EMCO) realizowana jest procedura weryfikująca stan dialogu społecznego, poprzez dyskusję w tej sprawie z rządami państw, związkami zawodowymi i organizacji pracodawców. Jak już pisaliśmy, OPZZ uczestniczył w pracach unijnego Komitetu Zatrudnienia, zarówno na posiedzeniu plenarnym jak i w formie przekazania na poziom unijny pisemnych stanowisk. Komitet EMCO przyjął teraz ostateczne Konkluzje z ww. prac, w których formalnie potwierdził ocenę OPZZ dotyczącą stanu dialogu społecznego w Polsce w minionym roku i koniecznych działań, które strona rządowa powinna podjąć na rzecz jego poprawy. Komitet wskazał, że pomimo pewnych - ograniczonych - postępów w 2023 r. Polska nie podjęła żadnych skutecznych działań mających na celu wzmocnienie konsultacji i zaangażowania partnerów społecznych w proces legislacyjny ani poprawę ogólnej jakości dialogu społecznego. Ograniczony zakres i czas trwania konsultacji projektów legislacyjnych nie zmienił się od ubiegłego roku. Zasięg rokowań zbiorowych pozostaje jednym z najniższych w Unii Europejskiej. Według EMCO, zaangażowanie partnerów społecznych w konsultacje dotyczące zmian prawnych jest niewystarczające i często pomijane poprzez stosowanie parlamentarnej procedury inicjatywy ustawodawczej (poselskiej), która nie wymaga konsultacji z partnerami społecznymi. Konsultacje mają charakter w większości formalny i charakteryzują się zróżnicowanym poziomem jakości. Nadal nie ma odpowiedzi rządu na proponowaną przez partnerów społecznych nowelizację ustawy o Radzie Dialogu Społecznego w 2022 roku. Dobre praktyki w zakresie dialogu społecznego, EMCO dostrzegło w obszarze funduszy unijnych. W sprawie wszystkich programów funduszy polityki spójności konsultowano się z partnerami społecznymi, a ich uwagi uwzględniono zwłaszcza przy planowaniu wsparcia na rzecz budowania potencjału partnerów społecznych. Pozytywnie oceniana jest także działalność sektorowych rad kompetencji, w których ważną rolę odgrywają partnerzy społeczni, oraz jej wpływ na politykę umiejętności. (KP)

Czytaj więcej

11 lutego 2024

Pierwsze posiedzenie Podkomitetu KM KPO

Dnia 9 lutego br. odbyło się pierwsze posiedzenie Podkomitetu ds. odporności i konkurencyjności gospodarki KPO. Norbert Kusiak, dyrektor Wydziału Polityki Gospodarczej Podkomitet ds. odporności i konkurencyjności gospodarki jest jednym z sześciu podkomitetów wspierających działalność Komitetu Monitorującego Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KM KPO). Pełni rolę organu doradczego dla KM KPO oraz stanowi forum dyskusji i wymiany informacji pomiędzy instytucjami odpowiedzialnymi za poszczególne reformy i partnerami oraz ekspertami. Obradom przewodniczył Waldemar Sługocki – sekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii, przewodniczący Podkomitetu. W trakcie obrad omówiono procedury działania Podkomitetu a także reformy i inwestycje ujęte w części A1 KPO (Ograniczenie wpływu COVID-19 i skutków spowodowanego przez niego kryzysu na przedsiębiorstwa) oraz w części A2 KPO (Rozwój narodowego systemu innowacji: wzmocnienie koordynacji, stymulowanie potencjału innowacyjnego oraz współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami i organizacjami badawczymi, w tym w zakresie technologii środowiskowych). Kolejne posiedzenie Podkomitetu odbędzie się za dwa tygodnie. OPZZ na posiedzeniu reprezentował Norbert Kusiak, członek Podkomitetu, zastępca członka Komitetu Monitorującego Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO). (nq)

Czytaj więcej

06 lutego 2024

Opóźnienia w realizacji Krajowego Programu Reform

Wczoraj (6 lutego br.) zebrał się Zespół do spraw Semestru Europejskiego. Przedmiotem dyskusji była "Informacja z wykonania Krajowego Programu Reform (KPR) 2023/2024" oraz przygotowanie Krajowego Programu Reform 2024/2025. Norbert Kusiak, dyrektor Wydziału Polityki Gospodarczej Posiedzenie prowadził Waldemar Sługocki, sekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii. Z informacji, którą przedłożył członkom Zespołu do spraw Semestru Europejskiego wynika, że prawie połowa z 81 działań ujętych w KPR jest realizowana zgodnie z planem lub, pomimo zaistniałych opóźnień w ich realizacji, został osiągnięty zamierzony rezultat. Jednocześnie status pozostałych działań KPR można określić jako opóźnione w sposób znaczący, co może zagrażać osiągnięciu zamierzonych rezultatów w horyzoncie KPR. W wypadku 8 działań prawdopodobieństwo realizacji w wyznaczonym terminie wydaje się minimalne, a w 31 przypadkach potrzebna jest mobilizacja i podjęcie niezbędnych środków zaradczych, by do kwietnia bieżącego roku osiągnąć zamierzone cele. W odniesieniu do 3 działań podjęto już decyzję o zaniechaniu ich realizacji z powodu dezaktualizacji, zmiany uwarunkowań lub zmiany sposobu osiągnięcia zamierzonych celów. Do działań, w których występują największe problemy należą w szczególności m.in. usprawnienie procesu stanowienia prawa (wymagające uzgodnienia zmiany regulaminów pracy trzech odrębnych organów państwa: Sejmu, Senatu i Rady Ministrów); nowelizacje odpowiednich ustaw ukierunkowane na zwiększenie skali zastosowań rozwiązań cyfrowych w sferze publicznej, gospodarce i społeczeństwie oraz zwiększenie cyberbezpieczeństwa systemów informacyjnych (potrzeba szerokich konsultacji z resortami, interesariuszami i partnerami społecznymi); zwiększenie efektywności, dostępności i jakości świadczeń zdrowotnych (potrzeba pozyskania akceptacji społecznej oraz politycznej dla rozwiązań zawartych w projekcie ustawy reformującej sektor szpitalnictwa); stworzenie sprzyjających warunków dla rozwoju sektora leków i wyrobów medycznych, w tym w szczególności API (trudności ustaleniu listy kluczowych API). OPZZ negatywnie oceniło m.in. tempo wykorzystania środków z KPO, reformę systemu budżetowego, metodologię raportowania postępów realizacji KPR, niezrealizowanie zapisanego w KPR wyzwania dotyczącego zwiększenia roli konsultacji społecznych, zaawansowanie prac nad ustawą o zatrudnianiu cudzoziemców. Zgłosiliśmy ponadto zastrzeżenia odnośnie części KPR dotyczącej Krajowej Sieci Onkologicznej (KSO) oraz reformy szpitalnictwa. OPZZ na posiedzeniu Zespołu reprezentował Norbert Kusiak. (nq)

Czytaj więcej

23 stycznia 2024

Senat o budżecie na 2024

Senacka Komisja Budżetu i Finansów Publicznych na posiedzeniu w dniu 22 stycznia br. rozpatrzyła ustawę budżetową na rok 2024 w częściach właściwych przedmiotowemu zakresowi działania komisji. Norbert Kusiak, dyrektor Wydziału Polityki Gospodarczej Podczas posiedzenia Hanna Majszczyk wiceminister finansów omówiła uchwaloną w ubiegłym tygodniu przez Sejm ustawę budżetową. Senatorowie nie zgłosili żadnych uwag do rozpatrzonych części budżetowych i komisja przyjęła pozytywną opinię na ich temat. Dziś komisja budżetu zapozna się z opiniami komisji branżowych, a następnie przygotuje swoje stanowisko w sprawie ustawy budżetowej na rok 2024. W trakcie posiedzenia OPZZ zaapelowało o korektę rządowej propozycji w zakresie wynagrodzeń pracowników sfery budżetowej. Wskazało, że choć nowo powołany rząd zmodyfikował decyzję swoich poprzedników w zakresie wzrostu wynagrodzeń w sferze budżetowej (o 12,3 proc.), to proponowany obecnie wzrost płac (o 20 proc.) nie spełnia oczekiwania OPZZ, aby pensje w sektorze publicznym w 2024 r. wzrosły o co najmniej 24 proc. OPZZ wniosło ponadto o podjęcie prac na zmianą modelu kształtowania wynagrodzeń w sektorze publicznym w celu likwidacji zjawiska spłaszczania płac i zadeklarowało gotowość prowadzenia dialogu w tej sprawie. Przewodniczący Komisji, w odpowiedzi na tę deklarację wskazał, że w sprawie tej możliwy jest dialog nie tylko w ramach Rady Dialogu Społecznego, ale także z Komisją Budżetu i Finansów Publicznych. Poprosił OPZZ o współpracę w tej materii.

Czytaj więcej

09 stycznia 2024

Oczekujemy wyższych podwyżek płac

W związku z trwającymi pracami Parlamentu nad projektem ustawy budżetowej na rok 2024, Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych (OPZZ) przekazało Sejmowi RP opinię, w której domagamy się m.in. podniesienia wynagrodzeń pracowników sektora publicznego o co najmniej 24 proc. Nowy projekt ustawy budżetowej na rok 2024, przedstawiony Sejmowi RP przez premiera Donalda Tuska, bazuje na projekcie przygotowanym we wrześniu ubiegłego roku przez rząd premiera Mateusza Morawieckiego. OPZZ, wyrażając opinię do tego projektu, negatywnie zaopiniowało zawarte w nim rozwiązania, w tym kwestię zbyt niskiej podwyżki wynagrodzeń pracowników sektora publicznego (łącznie o 12,3 proc.). Mimo że rząd premiera Donalda Tuska wziął tę opinię pod uwagę, modyfikując decyzję swoich poprzedników, to proponowany obecnie wzrost płac (o 20 proc.) nie spełnia oczekiwania OPZZ, aby płace w sektorze publicznym w 2024 r. wzrosły o co najmniej 24 proc. W związku z tym OPZZ domaga się w swojej opinii zwiększenia nakładów finansowych na podwyżki wynagrodzeń dla pracowników sektora publicznego. Propozycja 20 proc. podwyżki – warunkach wysokiej inflacji – skutkować będzie zbyt niskim wzrostem płac. Co prawda wskaźnik wzrostu wynagrodzeń pomiędzy rokiem 2021 a 2024 wzrośnie do 127,8 proc., ale skumulowana inflacja w tym okresie wyniesie prawie 45 proc. Pracownicy ponownie stracą na proponowanym rozwiązaniu płacowym. Dlatego w 2024 r. konieczna jest nie tylko podwyżka na poziomie co najmniej 24 proc., ale także dodatkowe zagwarantowanie środków na wyrównanie płac w związku z niskimi wynagrodzeniami w 2023 r. Warto w tym miejscu zauważyć, że planowany przez rząd na 2024 r. wzrost nakładów na wynagrodzenia zostanie skonsumowany w dużym stopniu przez wydatki na podniesienie wynagrodzeń pracowników sfery budżetowej w związku ze wzrostem minimalnego wynagrodzenia za pracę. Stwarza to ryzyko, że przekazane dysponentom poszczególnych części budżetowych środki finansowe będą niewystarczające, aby zagwarantować pracownikom należne im podwyżki wynagrodzeń. OPZZ, w swojej opinii, wskazało ponadto na konieczność podjęcia przez rząd, w  ramach Rady Dialogu Społecznego, dialogu w sprawie systemowej zmiany zasad wynagradzania pracowników sfery finansów publicznych oraz wyłączenia z wynagrodzenia minimalnego wszystkich dodatków do tego wynagrodzenia. OPZZ zgłosiło także szczegółowe uwagi dotyczące: planu finansowego i składki na Fundusz Pracy, uchodźców z Ukrainy na polskim rynku pracy, aktywizacji kobiet na rynku pracy, polityki senioralnej, waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych, emerytury minimalnej, dodatkowego rocznego świadczenia pieniężne dla emerytów i rencistów, renty wdowiej, emerytur stażowych i wynagrodzeń dla pracowników pomocy społecznej. Składka na Fundusz Pracy OPZZ negatywnie ocenia propozycję zawartą w art. 26 projektu ustawy budżetowej na 2024 r. odnośnie utrzymania obniżonej wysokości obowiązkowej składki na Fundusz Pracy na poziomie 1,0 proc. podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, określonej w art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 20  kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Zwracamy uwagę, że znaczące obniżenie składki na Fundusz Pracy, które nastąpiło w 2021 r. i nadal ma być utrzymane w 2024 r., będzie skutkować negatywnymi konsekwencjami dla struktury zadań i wydatków Funduszu w 2024 r., co może mieć dalsze negatywne konsekwencje związane z realizacją aktywnych polityk rynku pracy. Utrzymywanie tak niskiej podstawy wymiaru składek na Fundusz Pracy, który służy m.in. przeciwdziałaniu bezrobociu i łagodzeniu jego skutków, nie jest zrozumiałe w kontekście rażąco niskiej wysokości zasiłków dla bezrobotnych, która wymaga podniesienia. Stąd OPZZ przypomina o postulacie przywrócenia składki na Fundusz Pracy do wysokości 2,45 proc. podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przy jednoczesnym niepodwyższaniu obciążeń składkowych pracowników. Plan finansowy Funduszu Pracy Krytycznie oceniamy utrzymywanie wydatkowania środków Funduszu Pracy na inne niż ustawowe cele. Przykładowo, podtrzymanie rządowych planów wydatkowania środków z FP na Pracownicze Plany Kapitałowe będące programem długoterminowego oszczędzania w miejscu pracy, a także zadania związane z  koordynacją przez asystenta rodziny zadań określonych w art. 8 ust. 2 ustawy o  wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”. Opowiadamy się także za wprowadzeniem nadzoru partnerów społecznych nad wydatkowaniem środków z  Funduszu Pracy, a także Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Uchodźcy z Ukrainy na polskim rynku pracy W projekcie ustawy budżetowej brakuje uwzględnienia wpływu na polski rynek pracy uchodźców oraz migrantów z Ukrainy, zarówno przyjeżdżających do Polski, jak i z niej wyjeżdżających. Aktywizacja kobiet na rynku pracy W roku 2024 zapewniono finansowanie instrumentu wsparcia kobiet wracających na rynek pracy po urodzeniu dziecka w ramach programu „Aktywny Rodzic” (tzw.  „babciowe”). Istotne jest pytanie o rozpoczęcie prac legislacyjnych/rządowych wprowadzających to rozwiązanie wraz ze wskazaniem w jakiej wysokości będą zaplanowane środki na ten cel? Polityka senioralna W projekcie ustawy budżetowej na 2024 r. jest zapowiedź nowych rozwiązań w  obszarze polityki senioralnej, uwzględniających m.in. uruchomienie bonu senioralnego. OPZZ oczekuje włączenia szerokiej reprezentacji środowisk związkowych reprezentujących seniorów do wypracowania rozwiązań prawnych wraz z gwarancją środków finansowych do ich realizacji w projekcie ustawy budżetowej na 2024 r. Waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych Od 1 marca 2024 r. nastąpi waloryzacja emerytur i rent. Świadczenia będą waloryzowane wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym powiększonym o 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym. Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla celów ustalenia wskaźnika waloryzacji stanowi średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów albo średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, w zależności od tego, którego wartość jest wyższa. Ustawa stanowi, że świadczenia powinny być waloryzowane o co najmniej 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku. OPZZ negatywnie ocenia utrzymywanie przez rząd mechanizmu obliczania świadczeń w zakresie ustalania zasad waloryzacji emerytur i rent w oparciu o wskaźnik inflacji zwiększony o 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w  poprzednim roku kalendarzowym. Od lat podkreślamy, że rząd powinien podejmować działania na rzecz zachowania adekwatności wysokości świadczeń emerytalnych i rentowych, m.in. poprzez zmianę mechanizmu obliczania świadczeń w  zakresie ustalania zasad waloryzacji emerytur i rent. Podtrzymujemy, że w 2024 r. wskaźnik waloryzacji emerytur i rent powinien wynosić nie mniej niż średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług w 2023 roku, o którym mowa w art. 89 ustawy z dnia 17  grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zwiększony o co najmniej 50 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia za pracę w roku 2023. Dodatkowo, pozytywnie oceniamy zapowiedź wprowadzenia drugiej, warunkowej waloryzacji emerytur i rent od 1 września w sytuacji, gdy inflacja w  pierwszej połowie roku przekroczy poziom 5 proc. OPZZ zgłaszał powyższy postulat od wielu lat. Mechanizm ustalania dodatkowej waloryzacji emerytur i rent powinien zostać wypracowany przez partnerów społecznych w Radzie Dialogu Społecznego. Emerytura minimalna W 2023 roku seniorzy mieli zagwarantowane podwyżki w ramach mechanizmu kwotowo-procentowego nie niższe niż 250 zł brutto. Minimalna emerytura została podniesiona z 1338,44 zł do 1588,44 zł brutto. Natomiast projekt budżetu na 2024 r. nie wskazuje na to, by waloryzacja emerytur była również mieszana. Podwyżki będą więc procentowe i niższe niż w tym roku z uwagi na niższą inflację. Minimalna emerytura, która obecnie wynosi 1588,44 zł brutto, dzięki 11,4 proc. waloryzacji wzrosłaby do kwoty 1769,52 zł brutto - zatem tylko o 181,08 zł, znacznie mniej niż w  2023 roku. OPZZ stoi na stanowisku, że minimalna emerytura nie powinna być niższa niż minimum socjalne dla jednoosobowych gospodarstw emeryckich, które w III kwartale 2023 roku wyniosło 1695,66 zł. Minimum socjalne to wskaźnik prezentowany przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych. Jest to wzorzec konsumpcji niezamożnych gospodarstw domowych, w którym przewidziano taki zakres i poziom zaspokajanych potrzeb, aby osobom w gospodarstwie na każdym etapie ich rozwoju umożliwić reprodukcję sił życiowych, posiadanie i wychowanie potomstwa oraz utrzymanie więzi społecznych. Zakłada to zaspokajanie potrzeb na godziwym, choć skromnym poziomie, z uwzględnieniem wskazań nauki (np. normy żywieniowe), ale także norm obyczajowych i kulturowych czy norm prawnych (np. w zakresie mieszkania, edukacji). Model minimum socjalnego jest punktem odniesienia w analizach i działaniach instytucji publicznych (np. wymiar sprawiedliwości, urzędy skarbowe) oraz prywatnych (np. banki, NGO) i w opinii OPZZ jest uzasadnione, by był również podstawą ustalania najniższej emerytury. Dodatkowe roczne świadczenia pieniężne dla emerytów i rencistów Projekt budżetu państwa na 2024 r. przewiduje także realizację wypłaty dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów (tzw.  13  emerytury) oraz kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów (tzw. 14 emerytury). OPZZ od lat zwraca uwagę, że należy wprowadzać systemowe rozwiązania poprawiające sytuację materialną emerytów i  rencistów. Podtrzymujemy stanowisko, że tzw. 13 i 14 emerytura podejmują jedynie doraźnie próbę złagodzenia problemów finansowych osób otrzymujących niskie świadczenia emerytalne i rentowe. Renta wdowia Z zadowoleniem przyjmujemy zapowiedź wprowadzenia tzw. renty wdowiej, która zakłada, że w przypadku śmierci współmałżonka pozostała przy życiu osoba mogłaby zachować świadczenie i powiększyć je o 50 proc. renty rodzinnej po zmarłym małżonku lub pobierać rentę rodzinną po zmarłym małżonku i 50 proc. swojego świadczenia. Obecnie, po śmierci małżonka, drugi partner może zachować własną emeryturę lub zdecydować się na 85 proc. emerytury zmarłego (renta rodzinna). Projekt obywatelski złożony przy współpracy z OPZZ zakłada, że świadczenia te zostaną połączone - wdowy oraz wdowcy będą mogli sami wybrali czy dalej chcą korzystać ze 100 proc. stawki własnej emerytury wraz 50 proc. renty rodzinnej czy też wolą 100 proc. renty rodzinnej połączonej z połową swojego świadczenia. Nie jest natomiast jednoznaczne, kiedy rozpoczną się prace legislacyjne związane z  wdrożeniem ustawy o tzw. rencie wdowiej i w jakiej wysokości zaplanowano w  projekcie budżetu na 2024 rok środki na ten cel. Emerytury stażowe OPZZ postuluje stworzenie pracownikom o bardzo długim stażu pracy możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem ustawowego wieku emerytalnego (dla kobiet, które mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 35 lat oraz dla mężczyzn mających okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 40 lat). Nie jest jednoznaczne, czy w 2024 roku zostaną przeprowadzone rządowe prace nad stworzeniem projektu w sprawie emerytur stażowych i czy w projekcie budżetu państwo uwzględniło koszty związane z realizacją naszego postulatu. Wynagrodzenia dla pracowników pomocy społecznej W obszarze pomocy społecznej oczekujemy wzrostu wynagrodzeń dla pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, w szczególności dla pracujących w domach pomocy społecznej – w wysokości co najmniej analogicznej, jak planowany wzrost wynagrodzeń dla pracowników jednostek budżetowych. Pracownicy pomocy społecznej to pracownicy samorządowi, w przypadku tego sektora to grupa zawodowa, której nie można pomijać w kontekście podwyżek dla pracowników jednostek budżetowych, a dla której OPZZ od dłuższego czasu zabiega o systemowe rozwiązania płacowe. Zdecydowana większość z nich otrzymuje wynagrodzenie na poziomie płacy minimalnej - w roku 2023 zapewniono jedynie doraźny, jednorazowy dodatek do wynagrodzeń pracowników DPS prowadzonych przez samorząd lub na zlecenie samorządu z rezerwy celowej, w kwocie około 600 zł, będący efektem protestów i nacisków związkowych. Stąd OPZZ domaga się gwarancji środków finansowych również dla tej grupy pracowników, które mogłyby być zagwarantowane np. w budżetach wojewodów (w 2024 wojewodowe w obszarze pomocy społecznej mają zaplanowane zwiększone środki do kwoty 4,8 mld zł). (nq)

Czytaj więcej

03 stycznia 2024

OPZZ nadal działa w sprawie wzrostu płac budżetówki w 2024 r.

Sejm uchwalił w grudniu 2023 r. tzw. ustawę okołobudżetową na 2024 r. przygotowaną przez rząd, która zawierała szereg szczegółowych rozwiązań służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2024 r. Ustawę zawetował jednak Prezydent RP,który przygotował własny projekt ustawy w tym zakresie i skierował go do prac Sejmu RP. W związku z wetem Prezydenta, rząd zdecydował o ponownym przygotowaniu projektu ustawy okołobudżetowej na 2024 r. Treść obu projektów ustawy okołobudżetowej, rządowego i prezydenckiego, jest bardzo podobna. Projekty są obecnie przedmiotem prac Sejmu RP, w tym Komisji Finansów Publicznych, dlatego OPZZ skierował do przewodniczącego tej Komisji opinie do tych projektów. OPZZ po raz kolejny przedstawił argumenty na rzecz wzrostu wynagrodzeń w sferze budżetowej w 2024 r., o co najmniej 24%. Z uwagi na wysoką inflację oraz wieloletnią politykę wynagradzania pracowników w sferze budżetowej ich realne płace obniżyły się. Już w 2023 r. płace w sferze budżetowej powinny były wzrosnąć o dodatkowo co najmniej 20%. Uznaliśmy za zasadne zabezpieczenie w projekcie środków na podwyższenie wynagrodzeń nauczycieli, w tym średniego wynagrodzenia nauczycieli początkujących o 33 proc. Jednocześnie jednak zwróciliśmy uwagę, że zróżnicowanie podwyżek wynagrodzeń dla pracowników, poprzez wzrost płac nauczycieli o 30 proc. i wynagrodzeń pracowników państwowej sfery budżetowej o 20 proc. nie zmniejszy dysproporcji płacowych wśród pracowników sektora publicznego. Dlatego właśnie wynagrodzenia pracowników państwowej sfery budżetowej powinny wzrosnąć w 2024 r. w wyższym stopniu, o co najmniej 24 proc. Niezależnie od tego wskazaliśmy na potrzebę podjęcia dialogu społecznego, w ramach Rady Dialogu Społecznego, w sprawie systemowych zmian w wynagradzaniu pracowników sfery finansów publicznych. OPZZ podkreślił również potrzebę zabezpieczenia na 2024 r. adekwatnej wysokości środków na wsparcie przedsiębiorstw energochłonnych w związku ich z narastającymi trudnościami w działalności. Pozytywnie oceniliśmy pełne odmrożenie wysokości odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, które znajduje odzwierciedlenie w braku szczególnych rozwiązań w tym zakresie w projekcie ustawy. Stanowi to realizację wieloletniego postulatu OPZZ. Negatywnie za to oceniliśmy, zawarty w prezydenckim projekcie ustawy, przepis różnicujący w 2024 r. uposażenia funkcjonariuszy służb mundurowych, w tym funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej. (KP)

Czytaj więcej

20 grudnia 2023

OPZZ ocenia priorytety polityki unijnej na 2024 r.

OPZZ przedstawiło Ministrowi Rozwoju i Technologii stanowisko do dokumentu Komisji Europejskiej pn. Roczna analiza zrównoważonego wzrostu gospodarczego 2024. Komunikat Komisji wyznacza generalne priorytety polityki gospodarczej UE na kolejny rok, które uwzględniają takie obszary jak finanse publiczne państw, zatrudnienie i wynagrodzenia, podatki czy polityka klimatyczna. Komisja Europejska podtrzymała w Komunikacie, wyznaczony w latach poprzednich, kierunek polityki zorientowanej na zrównoważony wzrost gospodarczy Unii Europejskiej, uwzględniającej inwestycje w jej międzynarodową konkurencyjność, którą planuje się osiągnąć m.in. dzięki przyspieszeniu transformacji klimatycznej. OPZZ ocenia, że poza uwarunkowaniami zewnętrznymi, gospodarka UE straciła impet z powodu osłabienia czynników wzrostu: nominalny wzrost płac pozostawał w tyle za inflacją, siła nabywcza wynagrodzeń i oszczędności gospodarstw domowych zmniejszyły się - szkodząc konsumpcji wewnętrznej. W 2022 r. wynagrodzenia w UE obniżyły się realnie o 3,7%, co potwierdza tezę, że koszty kryzysu ponoszą pracownicy. W 2022 ubóstwo pracujących wzrosło (w Polsce wzrosło z 8,9% w 2021 r. do 11,2% w 2022 r.). Zatem w ocenie OPZZ, zarzadzanie gospodarcze UE nie przyczynia się do skutecznej likwidacji zjawiska ubóstwa pracujących przez co społeczny wymiar UE nie jest urzeczywistniony. Komisja Europejska nie zawarła w swoim dokumencie takiej konkluzji a dodatkowo obawia się negatywnego wpływu wzrostu płac na inflację w 2024 r. OPZZ odrzuciło ten punkt widzenia argumentując że za wzrost inflacji odpowiadały w zdecydowanym stopniu inne czynniki aniżeli presja płacowa. Stanowisko OPZZ potwierdzają analizy ekspertów w tym Międzynarodowy Fundusz Walutowy. Negatywnie przy tym oceniamy stanowisko Komisji, aby zmiany płac uwzględniały kwestię ochrony konkurencyjności UE. Respektując wartości UE i zobowiązania wynikające z jej prawa Komisja nie powinna w dokumencie sugerować prowadzenia takiej polityki płacowej, która w praktyce oznaczałaby konkurowanie poziomem wynagrodzeń z państwami trzecimi, w których niejednokrotnie standardy pracy nie uwzględniają przestrzegania praw człowieka. Istotny jest dialog społeczny w sprawie zmiany wynagrodzeń, przy czym fundamentalne wartości UE w zakresie godnej pracy są nienegocjowalne. OPZZ odniósł się również do oczekiwania przez Komisję likwidacji działań osłonowych, które państwa uruchomiły w związku z wysokimi cenami energii. W naszej ocenie, takie wsparcie nadal jest potrzebne, szczególnie dla najuboższych gospodarstw domowych oraz przedsiębiorstw energochłonnych. Dobrze zatem, że Komisja Europejska dopuszcza wsparcie do ww. grup użytkowników energii. W Komisji Europejskiej trwają prace nad nowymi regułami dotyczącymi oceny stanu finansów publicznych państw. Budzi ona zaniepokojenie europejskich związków zawodowych, w tym OPZZ. Można bowiem się spodziewać w kolejnych latach bardziej restrykcyjnej polityki fiskalnej UE. Wiosną 2024 r. Komisja zdecyduje o uruchomieniu procedury nadmiernego deficytu w oparciu o ocenę stanu finansów publicznych państw. Powyższe budzi obawy OPZZ, ponieważ w naszej ocenie państwa nadal powinny mieć przestrzeń fiskalną na wydatki wzmacniające odporność gospodarek na przyszłe kryzysy oraz inwestycje publiczne w transformację klimatyczną i cyfrową, które będą odpowiadać na społeczne wyzwania. Istnieje w naszej ocenie ryzyko, że planowana reforma unijnych przepisów fiskalnych może otworzyć nową erę oszczędności w Europie poprzez powrót polityki cięć wydatków publicznych. Rezultatem reformy zarządzania gospodarczego UE nie powinno być wprowadzenie rozwiązań prowadzących do zbyt szybkiego i ambitnego zmniejszania zadłużenia, ponieważ stworzy to zagrożenie dla realizacji celów UE, w tym wypełnienia zobowiązań wynikających z Agendy ONZ 2030 i Europejskiego Filaru Praw Socjalnych. Ocena ryzyka związanego ze stanem finansów publicznych państw musi uwzględniać także konieczność inwestycji społecznych, sytuację w obszarze zatrudnienia, wynagrodzeń czy ubóstwa i wykluczenia społecznego. Obowiązkowo także zreformowane zarządzanie gospodarcze UE musi także uwzględniać obowiązek zaangażowania partnerów społecznych na każdym jego etapie, w tym w opracowywanie, wdrażanie i monitorowanie średnioterminowych planów krajowych. OPZZ odniosło się również do oczekiwania przez Komisję Europejską przyspieszenia działań na rzecz transformacji klimatycznej. Wskazaliśmy, że realizowana przez UE polityka gospodarcza wpływa obecnie negatywnie na międzynarodową konkurencyjność gospodarki UE, w tym jej sektora przemysłowego. UE nieefektywnie bowiem chroni swój rynek wewnętrzny przed konkurencją przedsiębiorstw mających siedzibę w państwach trzecich. Jednocześnie, koszty wynikające z polityki klimatycznej UE utrudniają bieżącą działalność gospodarczą firm. Przyspieszenie tempa transformacji klimatycznej, jakiego oczekuje Komisja abstrahuje od możliwości dostosowawczych przedsiębiorstw i ich pracowników, w tym czasu koniecznego do wdrożenia inwestycji oraz zmiany i podniesienia umiejętności pracowników niezbędnych do pracy w niskoemisyjnej gospodarce. Tempo, w jakim KE zakłada realizację transformacji klimatycznej stwarza ryzyko dalszego wzrostu kosztów życia obywateli, na których już obecnie przenoszone są koszty adaptacji do zobowiązań klimatycznych. Istnieje obawa, że nie zostaną odtworzone w regionach, w których skoncentrowana jest produkcja. Zatem ocena kierunku polityki unijnej w ww. obszarze została przez OPZZ oceniona krytycznie. (KP)

Czytaj więcej

30 listopada 2023

EMCO ocenia dialog społeczny w Polsce

Komitet ds. Zatrudnienia w Komisji Europejskiej (EMCO) co roku dokonuje przeglądu kondycji dialogu społecznego i jakości konsultacji społecznych w państwach UE. W tym roku przegląd szczególnie koncentrował się na Polsce. W przeglądzie brali udział przedstawiciele Komisji Europejskiej, polskiego rządu oraz krajowi partnerzy społeczni. OPZZ przedstawił Komitetowi szczegółową analizę krajowego dialogu społecznego. Krytycznie oceniliśmy decyzję Komisji Europejskiej, aby w tym roku nie rekomendować Polsce poprawy jakości dialogu społecznego w ramach Zaleceń (Rady UE), ponieważ naszym zdaniem praktyka w tym zakresie nie uległa poprawie. Wskazaliśmy Komisji, że utrzymuje się ograniczony wpływ partnerów społecznych na kształtowanie polityki państwa. Co prawda instytucje dialogu społecznego takie jak Rada Dialogu Społecznego działają, jednak kluczowe decyzje w sprawie polityki gospodarczej nadal zapadają przede wszystkim na poziomie rządu i partii rządzącej. W ostatnim roku zmniejszyła się również liczba porozumień dwustronnych w Radzie Dialogu Społecznego a porozumienia trójstronne praktycznie nie występują. Ustawowa Rola Dialogu Społecznego była w tym roku również umniejszana przez rząd poprzez prowadzenie dialogu poza Radą z wybraną organizacją związkową oraz zawarcie porozumienia w sprawach będących w zakresie kompetencji Rady. Stanowiło to również wyraz nierównego traktowania reprezentatywnych organizacji związkowych. Ponadto, w ocenie OPZZ utrzymują się również niedociągnięcia w realizacji ustawowych obowiązków w zakresie konsultacji społecznych, niepokojące zwłaszcza jeśli dotyczą spraw o kluczowym znaczeniu dla pracowników i przedsiębiorstw. Zwróciliśmy uwagę Komisji, że poziom rokowań zbiorowych w Polsce utrzymuje się na niskim poziomie a pracownicy doświadczają dyskryminacji ze względu na chęć tworzenia związków zawodowych i wstępowania do nich. Obszar ten, zdaniem OPZZ, wymaga interwencji państwa w celu wzmocnienia potencjału partnerów społecznych oraz zwiększenia poziomu przestrzegania prawa pracy i uprawnień związków zawodowych. W związku z tym OPZZ oczekuje, że Komisja Europejska wyda jasną rekomendację dotyczącą poprawy praktyk w obszarze dialogu społecznego oraz prowadzenia skutecznego dialogu społecznego w Polsce w kwestiach kluczowych dla funkcjonowania gospodarki i warunków pracy pracowników. Członkowie Komitetu ds. zatrudnienia KE dostrzegli działania rządu w obszarze dialogu społecznego, szczególnie planowanego budowania potencjału partnerów społecznych z wykorzystaniem środków unijnych. Przyznano jednak, że potrzebny jest dodatkowy wysiłek na rzecz poprawy jakości dialogu społecznego i wzmocnienia efektywności konsultacji społecznych, które w ocenie Komisji powinny wychodzić poza formalną realizację obowiązku i być prowadzone regularnie. Uznano bowiem, że choć podjęto starania poprawy procesu stanowienia prawa to nadal wpływ konsultacji na jakość stanowienia prawa jest niewystarczający. Podzielono również opinię OPZZ odnośnie do potrzeby zwiększenia liczby układów zbiorowych pracy. OPZZ na posiedzeniu Komitetu ds. Zatrudnienia KE reprezentowała Katarzyna Pietrzak z Wydziału Polityki Gospodarczej OPZZ.

Czytaj więcej

15 listopada 2023

Europejski Dzień Równej Płacy

Na dziś przypada symboliczny dzień, od którego kobiety pracują do końca roku „za darmo”. Dzień ten pokazuje, ile dodatkowo dni do końca roku muszą przepracować kobiety aby otrzymać takie samo wynagrodzenia jakie otrzymują mężczyźni. Winna jest luka płacowa - różnica w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn. Unia Europejska chce w ten sposób zwrócić uwagę na problem nierównego wynagradzania pracowników ze względu na płeć. Likwidacja luki płacowej jest jednym z postulatów programowych OPZZ. Jak wynika z raportu Global Gender Gap Report 2022, luka płacowa wynosiła w Polsce 8,7%. Szacuje się, że przy obecnym tempie do wyrównania różnic między wynagrodzeniami różnych płci może dojść za około 130 lat. Choć na tle państw Unii Europejskiej, Polska według Eurostatu notowała w 2020 r. niższy poziom luki płacowej (4,5% wobec średniej unijnej wynoszącej 13%), jednak szczegółowe dane Głównego Urzędu Statystycznego dotyczące tego zjawiska w 2020 r. wskazują, że kobiety zarabiały w Polsce średnio od 4,5% do 14,7% mniej niż mężczyźni. Jeszcze większe zróżnicowanie wynagrodzeń kobiet i mężczyzn wskazuje widoczne jest po uwzględnieniu ich wykształcenia i sekcji gospodarki, w której wykonywana jest praca. Najwyższa luka płacowa (30,4%) wystąpiła w sekcji PKD Działalność finansowa i ubezpieczeniowa, w której wśród zatrudnionych było blisko 2 razy więcej kobiet niż mężczyzn. „Musimy doprowadzić do przestrzegania na rynku pracy zasady równa płaca za tą samą pracę, mówi wiceprzewodnicząca OPZZ, Barbara Popielarz.” Konieczne są działania państwa prowadzące do przestrzegania zasady równego traktowania pracowników w miejscu pracy przez pracodawców, w szczególności pod względem płacowym. W tym celu warto, aby związki zawodowe cyklicznie występowały do pracodawców o informacje na temat poziomu wynagrodzeń pracowników w zakładzie pracy ze względu na płeć i na ich podstawie prowadziły dialog z pracodawcą na rzecz urzeczywistnienia zasady równa płaca za tę samą pracę w praktyce. (KP)

Czytaj więcej