04 lutego 2025

Strona pracowników i strona pracodawców Rady Dialogu Społecznego przyjęła uchwałę nr 137, w której zwraca uwagę na istotny problem związany z dokumentowaniem wydatków na bony żywieniowe. Norbert Kusiak, dyrektor Wydziału Polityki Gospodarczej Przedstawiciele pracowników i pracodawców wskazali w uchwale, że obowiązek zbierania i archiwizowania paragonów przez pracowników i pracodawców stanowi nadmierne obciążenie administracyjne, które zniechęca firmy do oferowania tego typu benefitu. Przez wiele lat uznawano, że wystarczającym dowodem prawidłowego wykorzystania bonów były regulamin wewnętrzny firmy oraz oświadczenie pracownika. Sytuację zmieniło stanowisko Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 4 października 2023 r., które zaostrzyło zasady dokumentowania wydatków, co oznacza obowiązek gromadzenia paragonów. W praktyce skutkuje to koniecznością przechowywania setek, a nawet tysięcy nietrwałych dokumentów, które nie są pełnoprawnymi dowodami księgowymi. Strona pracowników i strona pracodawców Rady Dialogu Społecznego wezwała rząd do pilnego podjęcia inicjatywy ustawodawczej w celu usunięcia nadmiernych obciążeń administracyjnych. Postuluje także waloryzację limitu kwotowego umożliwiającego stosowanie preferencji dla bonów żywieniowych. Strona społeczna zdeklarowała także gotowość do współpracy nad wprowadzeniem nowych regulacji. Z treścią uchwały nr 137 można zapoznać się TUTAJ. Więcej na ten temat można znaleźć TUTAJ (nq)

31 stycznia 2025

Eurofund (Europejska Fundacja na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy) opracował informację podsumowującą ustalenia wysokości płac minimalnych w państwach Unii Europejskiej na 2025 rok. Autorzy analizy sugerują wpływ dyrektywy w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w UE na te ustalenia. Choć wdrożenie dyrektywy opóźnia się w wielu państwach, wartości referencyjne zawarte w jej przepisach (relacja płacy minimalnej do 50% średniej płacy lub 60% mediany wynagrodzeń) już mają oddziaływać na dialog społeczny w zakresie płac. Wskazano, że generalne osłabienie procesów inflacyjnych spowodowało mniejszy wpływ poziomu inflacji na ustalanie wysokości płacy minimalnej na 2025 r. w porównaniu do lat poprzednich. Krajowe płace minimalne wzrosły między 1 stycznia 2024 r. a 1 stycznia 2025 r. we wszystkich krajach z wyjątkiem Cypru. W 2025 r. nastąpił: znaczący wzrost płacy minimalnej w większości państw członkowskich Europy Środkowej i Wschodniej: o prawie 23 % w Rumunii; 15% w Chorwacji i Bułgarii; 12% na Litwie; ok. 10% w Czechach i Polsce; 9% na Węgrzech i Słowacji; i 8% w Estonii; znaczny wzrost, powyżej 6%, w Grecji, Irlandii i Portugalii; i nieco poniżej 6% w Holandii i Łotwie; umiarkowany wzrost - nieco poniżej 4% - na Malcie, w Belgii, Niemczech, Luksemburgu, natomiast we Francji i Słowenii o 2%; Cypr nie dokonał zmiany wysokości płacy minimalnej w 2025 r., ponieważ nowa ustawowa płaca minimalna została po raz pierwszy wyznaczona w 2024 r., a korekta jest przewidziana na co drugi rok. Natomiast w Hiszpanii nadal trwają negocjacje w sprawie wysokości płacy minimalnej. Średni wzrost płacy minimalnej w UE między styczniem 2024 a styczniem 2025 r. wyniósł ponad 7%. Wejście w życie unijnej dyrektywy spowodowało nowe ustalenia w państwach członkowskich UE m.in.: w Estonii partnerzy społeczni uzgodnili z rządem ramy, które mają zapewnić, że płaca minimalna osiągnie 50% średniej płacy do 2027 r. w Bułgarii rząd oparł swoją decyzję na sprawie płacy minimalnej na 2025 r. na przepisach z 2023 r., które określają poziom płacy minimalnej na poziomie 50% płacy przeciętnej. w Rumunii rząd zadeklarował dążenie do osiągnięcia przez płacę minimalną 50% średniej płacy (w 2025 r. relacja wynosi 47%), w nowych przepisach dotyczących płacy minimalnej ustalonych w dialogu trójstronnym. W Czechach ustalono cel, zgodnie z którym płaca minimalna płaca minimalna ma osiągnąć 47% średniej płacy do 2029 r. Na Słowacji, od 2019 r., płaca minimalna jest związana z 60% przeciętnego wynagrodzenia. W 2020 r. relacja została zmniejszona do 57% w związku z pandemią COVID-19. Ruch ten został odwrócony w październiku 2024 roku, kiedy parlament zatwierdził ustawę ustalającą płacę minimalną w wysokości co najmniej 60% przeciętnej płacy), chyba że partnerzy społeczni zgodzą się na wyższą stawkę. Mimo to, decyzja rządu o podwyższeniu płacy minimalnej z 750 euro do 816 euro od 1 stycznia 2025 r. oznacza, ze relacja ta jest niższa niż 60%. Oczekuje się zatem, że aktualizacja płacy minimalnej na 2026 r. spowoduje osiągnięcie tej relacji. W Irlandii płaca minimalna za styczeń 2025 r. została ustanowiona na poziomie umożliwiającym osiągnięcie przez płacę minimalną 60% mediany wynagrodzeń do 2026 r. Na Malcie czteroletni plan podwyższenia krajowej płacy minimalnej jest w drugim roku realizacji, w oparciu o trójstronne porozumienie z 2023 r. oraz zalecenia wydane przez krajową Komisję ds. Niskich Płac. W Grecji przedmiotem dialogu jest obecnie propozycja ustalania płacy minimalnej na podstawie określonego mechanizmu do 2027. W rezultacie od 1 stycznia 2025 r. w poszczególnych państwach UE płaca minimalna wynosi: w Rumunii: 4 050 RON miesięcznie; Chorwacji: 970 euro miesięcznie; Litwie: 1 038 euro miesięcznie; Czechach: 20 800 CZK miesięcznie; Polsce: 4 666 zł miesięcznie; na Węgrzech: HUF 290,800 miesięcznie; Słowacji: 816 euro miesięcznie; Estonii: 886 euro miesięcznie; Grecji: 832 euro miesięcznie; Irlandii: 13,50 euro za godzinę; Portugalii: 870 euro miesięcznie; Holandii: 14,06 euro za godzinę; na Litwie: 740 euro miesięcznie; Malcie: 222,78 euro za tydzień; Belgii: 2 070.48 euro za miesiąc; Niemczech: 12,82 euro za godzinę; Luksemburgu: 2 637,79 GBP na miesiąc; Francji: 1 801,80 euro miesięcznie; Słowenii: 1 277,70 euro miesięcznie; na Cyprze: 1000 euro miesięcznie. (oprac. KP)

13 stycznia 2025

Prezydent RP podpisał ustawę o Radzie Fiskalnej. OPZZ było zaangażowane w prace legislacyjne nad tą ustawą, bowiem zawarto w niej przepisy likwidujące niektóre uprawnienia Rady Dialogu Społecznego związane z udziałem Rady w procesie uchwalania ustawy budżetowej. Przez to zmniejszały rolę dialogu społecznego w procesie kształtowania polityki budżetowej państwa. Pisaliśmy o tym tutaj: https://www.opzz.org.pl/aktualnosci/kraj/2024/x/pa... Podpis Prezydenta RP pod ustawą przesądził o likwidacji obowiązku przygotowywania przez stronę rządową i przedstawiania Radzie Dialogu Społecznego co roku założeń projektu budżetu państwa. Dotychczas dialog społeczny w tej sprawie realizowany był w RDS w czerwcu każdego roku a strona społeczna Rady mogła wspólnie bądź odrębnie przedstawić stronie rządowej stanowisko dotyczące założeń projektu budżetu państwa na kolejny rok. OPZZ protestował przeciwko likwidacji tej kompetencji RDS, jednak Parlament nie zmienił decyzji Rady Ministrów w tej sprawie. Jednocześnie, udział OPZZ w pracach legislacyjnych nad ustawą o Radzie Fiskalnej przekonał stronę rządową i Parlament do korekty niektórych pierwotnie planowanych zmian. Aby tak się stało, przygotowaliśmy opinię do projektu ustawy, współtworzyliśmy stanowiska RDS w tej sprawie, kierowaliśmy do Sejmu i Senatu RP uwagi do poszczególnych przepisów oraz braliśmy udział w posiedzeniach komisji. Wspierali nas przedstawiciele KP Razem. I tak, wbrew pierwotnym planom, strony pracowników i strony pracodawców Rady Dialogu Społecznego będą nadal otrzymywać od strony rządowej co roku prognozę makroekonomiczną, na podstawie której prowadzony będzie dialog w sprawie wzrostu wynagrodzeń, w tym minimalnego wynagrodzenia za pracę i wynagrodzeń w sferze budżetowej, oraz emerytur i rent. Doprecyzowano także tryb pracy RDS przy ww. negocjacjach na 2026 r. Ponadto, w dalszym ciągu projekt ustawy budżetowej będzie zawierał opis celów społecznych i gospodarczych ustawy uzasadniający wydatki i dochody budżetowe. Na wniosek m.in. OPZZ, wprowadzono także do ustawy o Radzie Fiskalnej obowiązek przedstawiania Radzie Dialogu Społecznego przez stronę rządową średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego lub zmienionego średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego, w celu konsultacji z partnerami społecznymi. Warto odnotować, że obowiązek zaangażowania partnerów społecznych w proces unijnego zarządzania gospodarczego na poziomie krajowym wynika wprost z unijnych przepisów przyjętych w kwietniu 2025 r., jednak przez dłuższy czas strona rządowa negatywnie odnosiła się do wpisania wprost do krajowego porządku prawnego udziału RDS w procesie tworzenia ww. dokumentów. (KP)

30 grudnia 2024

Od 1 stycznia 2025 r. minimalne wynagrodzenie za pracę będzie wynosić 4666 zł (3510,92 zł netto). Płaca minimalna wzrośnie w porównaniu do obecnie obowiązującej o 366 zł. Minimalna stawka godzinowa została ustalona w wysokości 30,50 zł. Wzrost płacy minimalnej jest niezbędny do utrzymania jej siły nabywczej w związku ze rosnącymi kosztami życia. Płaca minimalna musi być adekwatna, czyli pozwalać pracownikowi na godziwe życie. Jej ustalanie ma szereg pozytywnych konsekwencji, w tym na wzrost płac ogółem w gospodarce czy skłonność do inwestycji przedsiębiorstw. Niestety, problemem w Polsce jest zjawisko spłaszczenia wynagrodzeń, wynikające z niewystarczającego wzrostu wynagrodzeń powyżej wysokości płacy minimalnej. Wynika ono przede wszystkim z niechęci pracodawców do negocjacji płacowych, większego dzielenia się zyskiem uzyskanym z działalności biznesowej oraz niskich nakładów budżetowych na sektor publiczny, przez które nie ma przestrzeni do sprawiedliwego rozkładu wynagrodzeń. Dlatego OPZZ, wnioskuje nie tylko o wyższe nakłady na usługi publiczne. Apelujemy o systemowe rozwiązania wypracowane na forum Rady Dialogu Społecznego, które pozwalają ukształtować płace w sektorze finansów publicznych w sprawiedliwy sposób. Przygotowaliśmy także listę działań, dzięki wdrożeniu których rokowania zbiorowe zostaną wzmocnione w gospodarce. Mamy także świadomość, że na ostateczną kwotę wynagrodzenia do dyspozycji pracownika znaczący wpływ ma system podatkowy. Uważamy, że praca na umowę o pracę, a przez to przestrzegania prawa pracy, musi się bardziej opłacać. Dlatego proponujemy reformę systemu podatkowego: zwiększenie pracowniczych kosztów uzyskania przychodu, kwoty wolnej od podatku dodanie progów i stawek podatkowych oraz ich coroczną waloryzację, tak by były adekwatne do rosnących dochodów pracowników. (KP)

16 grudnia 2024

W dniu 12 grudnia br. obradował Zespół ds. polityki gospodarczej i finansów publicznych oraz Zespół ds. sprawiedliwej transformacji. Zespoły mają w OPZZ rolę doradczą. Posiedzeniu Zespołu ds. polityki gospodarczej i finansów publicznych przewodniczył Zygmunt Mierzejewski, natomiast Zespołu ds. sprawiedliwej transformacji, Artur Wilk. W Zespołach uczestniczyli, przewodniczący OPZZ, Piotr Ostrowski oraz wiceprzewodnicząca OPZZ, Barbara Popielarz. Zapoznano się z informacją dotyczącą stanu implementacji dyrektywy w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej oraz stanowiskiem Rady OPZZ w tej sprawie. W tym kontekście dyskutowano o roli płacy minimalnej systemie wynagradzania pracowników sektorze publicznym i prywatnym, zjawisku spłaszczenia wynagrodzeń oraz stanie negocjacji płacowych u pracodawców a także nastrojach społecznych związanych z warunkami zatrudnienia. Informacji udzielali m.in. przewodniczący: Elżbieta Aleksandrowicz, Artur Wilk oraz Jolanta Palczewska-Kozioł. Tę część poprowadziła Katarzyna Pietrzak z Wydziału Polityki Gospodarczej. Sytuację w sektorze chemicznym, w tym w spółkach Grupy Azoty Puławy przedstawił przewodniczący Wojciech Kozak. Zwrócił przy tym uwagę na nierówną konkurencję ze strony państw trzecich oraz konieczność reakcji skutecznie wpierających sektor chemiczny na poziomie unijnym. Następnie omówiono kondycję sektora motoryzacyjnego, w oparciu o informacje przedstawione przez przewodniczących: Mirosława Grzybka oraz Ireneusza Ćwira. Omówiono także bieżącą sytuację w sektorze energetycznym. Członkowie Zespołu z branży górniczej, m.in. przewodniczący: Bogumił Tyszkiewicz i Adam Olejnik, poinformowali o wyzwaniach związanych z zatrudnieniem i brakiem decyzji w sprawie polityki przemysłowej i klimatycznej państwa. Przewodniczący Wojciech Rajchel poinformował o utworzeniu w ramach opolskiego WRDS zespołu ds. transformacji, którego rolą będzie regionalny dialog w sprawie transformacji klimatycznej – zadeklarował w związku z tym współpracę i koordynację działań w tym obszarze w ramach OPZZ. Maciej Zaboronek z Wydziału Polityki Gospodarczej przedstawił działania związane z pracami rządu nad Krajowym Planem na rzecz Energii i Klimatu, w tym spotkania konsultacyjne ze stroną społeczną w tej sprawie. Następnie porozmawiano na temat działań akcji protestacyjno-informacyjnej OPZZ „Transformacja nie likwidacja”. Zygmunt Mierzejewski przeprowadził konsultacje społeczne proponowanych zmian w programie FENG oraz FENIKS. (oprac. KP)

13 grudnia 2024

W Senacie RP trwają prace nad ustawą budżetową na rok 2025. Wiceprzewodnicząca OPZZ, Barbara Popielarz, skierowała pisemną opinię OPZZ do Senatu RP, w której przedstawiliśmy uwagi konfederacji do ustawy budżetowej na kolejny rok. Braliśmy także udział w senackiej Komisji Budżetu i Finansów Publicznych, w trakcie której nasze stanowisko skoncentrowaliśmy na obszarze kształtowania w ustawie budżetowej wynagrodzeń pracowników sfery finansów publicznych. Przedstawiliśmy wniosek o co najmniej 15% wzrost wynagrodzeń w sferze budżetowej w miejsce planowanego w ustawie 5% wskaźnika wzrostu płac w sferze budżetowej. Ze względu na szacowaną na kolejny rok wysokość inflacji wskaźnik ten nie przełoży się bowiem na realną podwyżkę wynagrodzeń i nie poprawi warunków życia pracowników sfery finansów publicznych. Utrwali jedynie spłaszczenie wynagrodzeń: zjawisko to jest nie tylko szkodliwe dla warunków życia pracowników ale też funkcjonowania administracji i jakości usług publicznych, dlatego wymaga systemowego rozwiązania. Niestety, Komisja – dostrzegając problem poziomu płac w administracji publicznej i potrzebę wyższych nakładów na ich finansowanie – nie zdecydowała się na zmianę ustawy budżetowej na kolejny rok i zwiększenie nakładów na płace sfery budżetowej w 2025 r. - w związku ze stanem finansów publicznych. W przyszłym tygodniu odbędzie się plenarne posiedzenie Senatu RP, którego przedmiotem będzie ustawa budżetowa na rok 2025. W posiedzeniu senackiej Komisji uczestniczyła w imieniu OPZZ Katarzyna Pietrzak z Wydziału Polityki Gospodarczej. (KP)

13 grudnia 2024

Grupa ds. Semestru Europejskiego, która działa w ramach Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (EKES) zorganizowała w Przedstawicielstwie Komisji Europejskiej w Warszawie spotkanie konsultacyjne z partnerami społecznymi, reprezentacją organizacji pozarządowych oraz ekspertami Przedstawicielstwa. EKES jest organem doradczym Rady, Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej. Tego typu spotkania są realizowane od 2021 r. w celu zebrania stanowisk organizacji pozarządowych w sprawie zarządzania gospodarczego w UE. Dyskutowano przede wszystkim o Zaleceniach Rady UE skierowanych do Polski, proponowanych reformach i inwestycjach na rzecz realizacji ww. Zaleceń oraz sposobie ich wdrażania. W dyskusji OPZZ odniósł się do treści Zaleceń Rady. Zwróciliśmy uwagę, że Zalecenia Rady dotyczące ograniczenia deficytu finansów publicznych, choć zasadne z punktu widzenia stabilności finansów publicznych nie powinny negatywnie wpływać na finansowanie usług publicznych i wynagrodzenia pracowników sektora finansów publicznych a także odpowiednią wysokość inwestycji wspierających sprawiedliwą transformację klimatyczną i cyfrową. Tym bardziej, że polityki unijne wymagają poniesienia znaczących nakładów publicznych na poziomie krajowym np. na rzecz realizacji polityki klimatycznej. W obszarze polityki energetycznej zalecanej przez Radę UE przedstawiliśmy programowe stanowisko OPZZ w sprawie sprawiedliwej transformacji klimatycznej, które koncentruje się na ochronie miejsc pracy i grup społecznie wrażliwych. Przypomnieliśmy nasz postulat dotyczący przygotowania przez rząd polityki przemysłowej państwa, koordynacji działań w obszarze polityki gospodarczej państwa realizowanej przez poszczególne ministerstwa oraz wnioski dotyczące projektu aktualizacji Krajowego Planu na rzecz Energii i Klimatu. Podkreśliliśmy przy tym potrzebę działań KE na rzecz ochrony unijnego przemysłu, jeśli ma skutecznie konkurować z państwami trzecimi i realizować zobowiązania unijne. Wskazaliśmy także treści jakich Zaleceń Rada UE nie przyjęła wobec Polski, choć są one kluczowe z punktu widzenia pracowników i społeczeństwa. Mówiono choćby o wykluczeniu komunikacyjnym, skali ubóstwa czy prawie do równego traktowania niezależnie od płci, którego przestrzeganie powinno być elementem oceny praworządności kraju. Oceniliśmy krajowy i unijny dialog społeczny w obszarze zarządzania gospodarczego UE oraz jego formalną organizację, która nie sprzyja realizacji konsultacji społecznych w sprawie dokumentów przyjmowanych w jego ramach oraz prowadzenia dialogu społecznego, w tym negocjacji i ustalania stanowisk. Działania organów w ramach Semestru Europejskiego zazwyczaj nie wykraczają poza informowanie i konsultowanie, a jakość ich realizacji ma różną jakość. Na spotkaniu z EKES partnerzy społeczni jednogłośnie ocenili negatywnie brak przeprowadzenia przez rząd konsultacji społecznych średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego, którego przygotowanie, wdrażanie i monitorowanie włączono do Semestru Europejskiego w kwietniu br. Jednocześnie przedstawiliśmy członkom EKES zakres ustawy o Radzie Fiskalnej (jest obecnie przedmiotem prac Senatu RP), która ogranicza kompetencje Rady Dialogu Społecznego w procesie tworzenia budżetu państwa oraz nie przewiduje prawa RDS do konsultowania planów budżetowo-strukturalnych. Ww. działania legislacyjne idą wbrew prawu krajowemu i unijnego, powinny być zatem w naszej ocenie przedmiotem analizy EKES i Komisji Europejskiej w ramach Semestru Europejskiego. W trzeciej części spotkania dokonano analizy reform i inwestycji przewidzianych w Krajowym Planie Odbudowy wspieranym finansowo ze środków Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności Wyniki spotkania zostaną podsumowane w raporcie informacyjnym EKES i przedstawione Komisji Europejskiej. OPZZ na spotkaniu reprezentowała Katarzyna Pietrzak z Wydziału Polityki Gospodarczej. (KP)

13 grudnia 2024

W dniu 12 grudnia br. w siedzibie OPZZ obradował Zespół ds. równości, który poprowadziła jego przewodnicząca, Barbara Kutrowska. W Zespole ds. równości uczestniczyli przewodniczący OPZZ, Piotr Ostrowski oraz Barbara Popielarz, wiceprzewodnicząca OPZZ. Członkinie i Członkowie Zespołu przedyskutowali zmiany przepisów przewidziane w projekcie ustawy o rejestrowanych związkach partnerskich. Omówili także aktualną informację Głównego Urzędu Statystycznego dotyczącą dobowego budżetu czasu ludności w 2023 r., która pozwala ocenić czas przeznaczany przez kobiety i mężczyzn na pracę i obowiązki domowe pod kątem zagadnień równościowych. Kwestie te przedstawił Michał Polakowski z Wydziału Polityki Społecznej OPZZ. W trakcie Zespołu odbyło się również szkolenie pn. Zwiększenie inkluzywności w miejscu pracy. Przypadek osób LGBTQIA+, które poprowadził Patryk Kocięda zrzeszony w FZZP Przemysłu Spożywczego. Zespół zapoznał się również ze stanem implementacji dyrektywy w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej oraz zakresem Stanowiska Rady OPZZ w tej sprawie przyjętym 12 grudnia br. Kwestie te przedstawiła Katarzyna Pietrzak z Wydziału Polityki Gospodarczej OPZZ. Ponadto, w trakcie posiedzenia Zespołu zrealizowano konsultacje proponowanych zmian w ramach przeglądu śródokresowego Programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS). Temat ten prezentował Zygmunt Mierzejewski, ekspert OPZZ ds. funduszy strukturalnych. Zebrano także propozycje obszarów tematycznych oraz działań, którymi Zespół będzie zajmował się w kolejnym roku. (KP)

06 grudnia 2024

7 grudnia od godz. 10:00 w Gliwicach odbędzie się manifestacja pracowników przemysłu hutniczego i metalowego. Jest związana przedłużającą się złą kondycją sektora i brakiem odpowiedniej reakcji władz na zaistniałą sytuację. Problemy branży zgłaszane przez pracowników sygnalizujemy już od wielu miesięcy. Wiążą się z wygaszaniem pieców hutniczych i spadkiem produkcji, co przekłada się na zwolnienia i postoje w pracy zakładów. Przyczyną jest m.in. duży import stali z zagranicy, produkowanej często bez poszanowania standardów środowiskowych i pracowniczych za to ze wsparciem publicznym. Problemy dotyczą spółek prywatnych, ale też należących do skarbu państwa jak Huta Łabędy czy Huta Pokój. W związku z tym przedstawiciele pracowników ze Związku Zawodowego Pracowników Huty Łabędy wspierani przez Federację Związków Zawodowych Metalowców i Hutników oraz związkowców z innych organizacji inicjują protest w Gliwicach - siedzibie Huty Łabędy. Tłem i okazją do zwrócenia uwagi na problem przez opinię publiczną jest rozpoczęcie w tym mieście kampanii wyborczej przez kandydata na prezydenta partii rządzącej – Rafała Trzaskowskiego. „Chcemy pokazać jak ważne są dla nas miejsca pracy w przemyśle, gdzie brak inwestycji i systemowych rozwiązań w niedługiej perspektywie doprowadzi do likwidacji dobrej jakości miejsc pracy. Nasz niepokój dotyczy nie tylko hutnictwa, ale też koksownictwa, górnictwa i branży automotive, która miała zastąpić przemysł ciężki” – mówi Artur Jacek Wilkoń przewodniczący ZZP Huty Łabędy i wiceprzewodniczący FZZMiH. (MZ)

21 listopada 2024

W kwietniu 2024 r. OPZZ przedstawiło Ministerstwu Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej propozycje rozwiązań, których wdrożenie w przepisach unijnych ustanowiłoby standardy wykonywania staży w państwach członkowskich UE a przez to poprawiłoby sytuację materialną, prawną i socjalną stażystów. W Parlamencie Europejskim toczą się obecnie prace nad dyrektywą w sprawie stażystów. 14 listopada br. prezydencja węgierska przedstawiła propozycje poprawek do projektu. Niestety zmiany przepisów projektu dyrektywy idą w niekorzystnym kierunku z punktu widzenia celów dyrektywy, jakimi są ustanowienie minimalnych standardów wykonywania staży, podniesienie ochrony prawnej stażystów oraz jakości staży. Dlatego OPZZ ponownie skierowało do minister rodziny, pracy i polityki społecznej postulaty, które rząd powinien wziąć pod uwagę prezentując swoje stanowisko w trakcie dalszych prac nad projektem dyrektywy w sprawie stażystów. Uwagi OPZZ do obecnie proponowanej wersji projektu dyrektywy otrzymało również Przedstawicielstwo Polski przy UE. Dyrektywa powinna w naszej ocenie ustanowić minimalne standardy realizacji staży w Unii Europejskiej a przez to zapewnić równe traktowanie wszystkim osobom na stażu, w tym zagwarantować im podstawowe prawa i ochronę socjalną. Obecnie bowiem staże są niejednokrotnie wykorzystywane jako źródło taniej pracy a stażyści pracują długo, są słabo opłacani albo wcale nie otrzymują zapłaty za wykonane obowiązki. Staż potrafi zastępować umowę o pracę i jest też niedostępny dla osób, które nie mogą pokryć kosztów utrzymania się w czasie jego realizacji. Konieczna jest zatem rzeczywista zmiana w obszarze staży. Kluczowe jest opracowanie na poziomie unijnym definicji stażu. Proponowana w poprawkach do projektu dyrektywy definicja stażu wymaga modyfikacji. Staż powinien w naszej ocenie zostać zdefiniowany jako ustrukturyzowane, tymczasowe doświadczenie, którego realizacja wypełni lukę między formalną edukacją a wejściem na rynek pracy. Musi zatem uwzględniać silny komponent edukacyjny i koncentrować się na nauce praktycznych umiejętności w rzeczywistym środowisku pracy zapewniając przez to stażystom doświadczenie zawodowe i zwiększając szanse na zatrudnienie. Dyrektywa powinna swoim zakresem objąć wszystkich stażystów celem zapewnienia im równych szans i bezpieczeństwa. Ponadto, godziwe wynagrodzenie musi być podstawą wysokiej jakości stażu. Postulujemy zatem, aby dyrektywa uwzględniła wynagrodzenie jako wymóg jego realizacji, co zapewni stażystom równe traktowanie oraz możliwość pokrycia podstawowych kosztów utrzymania bez narażania ich zdrowia lub dobrostanu. Przepisy unijne powinny również gwarantować, że realizacja stażu będzie oparta o pisemną umowę zawartą między stronami przed jego rozpoczęciem. Unijne przepisy powinny ustanowić przy tym wymóg, aby czas realizacji stażu był określony i ograniczony, bez możliwości przedłużenia lub powtórzenia,chyba że jest to należycie uzasadnione obiektywnymi powodami. Przepisy dyrektywy muszą także ustanowić prawo stażystów do odpowiedniej ochrony socjalnej. Jeśli zakładamy, że przepisy unijne pozwolą aby układy zbiorowe będą mogły dokonać zmian w regulacjach dotyczących staży, to tylko jako instrumenty poprawy a nie pogorszenia warunków pracy stażystów i wszystkich pracowników. Ponadto uważamy, że związki zawodowe powinny mieć prawo do angażowania się w postępowania sądowe lub administracyjne w celu egzekwowania praw i obowiązków wynikających z dyrektywy w sprawie stażystów oraz działać, za zgodą stażystów, w ich imieniu w przypadku naruszenia praw i obowiązków. Wskazaliśmy, że zapewnienie stażystom w praktyce należytej ochrony wymaga, aby państwa członkowskie były zobowiązane przez prawo unijne do zapewnienia organom kontrolnym wystarczających zasobów ludzkich, prawnych, technicznych i finansowych do przeprowadzania skutecznych kontroli i inspekcji w obszarze zgodności działań pracodawców z prawem i przeciwdziałania nadużyciom. Elementem tych zasobów muszą być także kompetencje do nakładania skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających kar. (KP)