28 lutego 2024

W chwili obecnej trwają konsultacje społeczne do projektu Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2009/38/WE w zakresie ustanawiania i działania europejskich rad zakładowych oraz skutecznego egzekwowania prawa do międzynarodowego informowania i konsultacji. Na podstawie uwag zgłoszonych przez członków zespołu problemowego OPZZ ds. ERZ, OPZZ postanowiło przesłać stronie rządowej następujące uwagi: 1) Do art. 4 ust. 1 – należy pozytywnie ocenić jego modyfikację. Warto jednak pamiętać, że użyte w tym przepisie sformułowanie „można zasadnie oczekiwać” wprowadza element oceny, który może być odmiennie interpretowany. Strony mogą bowiem różnie oceniać przesłanki i w efekcie to, czy pracodawca miał obowiązek przekazać informację lub przeprowadzić konsultacje, czy też takiego obowiązku nie miał. Pracodawca z założenia będzie dokonywać tej oceny ex ante, natomiast ewentualna weryfikacja będzie następowała ex post. W tej sytuacji problemem pozostaje brak skutecznej sankcji wobec pracodawcy za naruszanie obowiązku i uchylanie się od informowania/konsultacji. Samo sądowe orzeczenie potwierdzające takie zdarzenie nie wystarczy bowiem do usunięcia szkody oraz do zapobiegnięcia podobnej sytuacji w przyszłości. Uważamy, że naruszenie przepisów dyrektywy powinno stanowić podstawę do uznania czynności zarządu za wadliwą (nieważną), a sąd rozpoznający sprawę powinien mieć możliwość udzielenia zabezpieczenia przez zawieszenie skuteczności tej czynności. 2) Do art. 5 ust. 2 lit. b – zaproponowana zmiana zapisu nie dotyka największego, w naszej ocenie, problemu ze stosowaniem przepisu. Propozycja zapisu stanowi, iż liczbę członków ustala się „poprzez przyznanie każdemu państwu członkowskiemu jednego miejsca na grupę pracowników zatrudnionych w tym państwie członkowskim, reprezentującą 10 % liczby pracowników zatrudnionych we wszystkich państwach członkowskich, lub na część tej grupy”. Bardzo zbliżoną regulację zawiera Załącznik I w ust. 1 lit. c, który stanowi, że „Członków europejskiej rady zakładowej wybiera się lub powołuje proporcjonalnie do liczby pracowników zatrudnionych w każdym państwie członkowskim w przedsiębiorstwie o zasięgu wspólnotowym lub w grupie przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym, przyznając każdemu państwu członkowskiemu jedno miejsce na grupę pracowników zatrudnionych w tym państwie członkowskim reprezentującą 10 % liczby pracowników zatrudnionych we wszystkich państwach członkowskich lub na część tej grupy.”  Ustalony mechanizm nie sprawdza się w przypadku, gdy przedsiębiorstwo/grupa przedsiębiorstw ma jednocześnie dużą liczbę pracowników w jednym państwie i małe ich grupy w wielu innych państwach. W skrajnym przypadku może się okazać, że jest 26 przedstawicieli reprezentujących małe grupy łącznie składające się na mniej niż 10 % oraz dalszych 10 przedstawicieli z państwa, w którym skupiona jest większość pracowników, łącznie 36 członków. Jednocześnie powstaje problem równości, gdyż może się okazać, że przedstawiciel z jednego państwa reprezentuje kilka osób, a przedstawiciele z tego „największego” – po kilkaset albo nawet kilka tysięcy. 3) Do art. 6 ust. 2 lit d – należy rozważyć, czy wprowadzenie możliwości ustalania formatu zebrania (np. online) nie będzie oznaczało ograniczenia stacjonarnego charakteru takich spotkań, które są najbardziej przydatne i oczekiwane przez członków ERZ. 4) Do art. 8 - postulujemy zapobieganie nadużywaniu klauzul poufności poprzez doprecyzowanie: na jakiej podstawie, w jakich okolicznościach i jak długo firma może ograniczyć prawo członków SZN i ERZ do dzielenia się informacjami z zainteresowanymi stronami (w szczególności z przedstawicielami pracowników). Wyjaśnienie jest konieczne, ponieważ kierownictwo często nie dostarcza wystarczających informacji dotyczących zasad poufności i utrudnia niezbędną komunikację na szczeblu europejskim i krajowym. 5) Do art. 8a – proponowany zapis jest niejasny. Nie wiadomo bowiem, czy podstawą do odmowy przekazania informacji mogłaby być tajemnica handlowa albo tajemnica negocjacji (gdy strony negocjacji zobowiązały się do nieujawniania informacji z niej). Jeżeli tak, to w praktyce każda istotna informacja dotycząca pracowników mogłaby być uznana za objętą wyjątkiem z tego przepisu. Jest to zatem przepis, który może zniweczyć cel zmiany. 6) Do art. 9 – zaproponowana regulacja nie wyjaśnia, czy konsultacje mogą się odbywać z inicjatywy ERZ. Wydaje się, że możliwość taka powinna istnieć, a pracodawca powinien być zobowiązany do udzielenia odpowiedzi z uzasadnieniem. 7) Projekt nie rozwiązuje problemu zdolności sądowej ERZ, a wręcz go pogłębia. Zmiany zaproponowane w art. 5 ust. 6, art. 6 ust. 2 lit f, art. 11 ust. 2 i 3 dyrektywy wskazują na to, że intencją jest zapewnienie ERZ możliwości prowadzenia sporu sądowego z organami pracodawcy celem wyegzekwowania obowiązków, jakie pracodawca ma względem rady. Jednakże dyrektywa nie wyjaśnia, czym rada jest, w szczególności nie wskazuje, że rada powinna posiadać zdolność prawną i sądową, a te są konieczne do bycia stroną postępowania sądowego. Wskazane jest doprecyzowanie, że rada powinna mieć zdolność prawną i sądową, bo bez tego wiele przepisów pozostaje martwymi. Alternatywą jest wbudowanie ERZ w strukturę organów osoby prawnej i przyznanie jej prawa do reprezentowania pracodawcy (np. zawierania umów o doradztwo) w zakresie niezbędnym do jej funkcjonowania. 8) Do art. 12 ust. 6 – należy ocenić zapis jako niezrozumiały z uwagi na użyte w nim pojęcie „osiągnięcie ideologicznego celu”. 9) Uwagi ogólne: • Należy ustanowić na szczeblu unijnym współpracujący z państwami członkowskimi trójstronny komitet monitorujący w celu monitorowania transpozycji i niezwłocznego identyfikowania problemów na szczeblu krajowym. • Należy doprowadzić do tego, aby wszystkie organy realizujące prawo pracowników do informacji i konsultacji na szczeblu ponadnarodowym, miały umocowanie w prawie UE oraz spełniały takie same standardy. Kończąc, podkreśliliśmy, że jest to wstępne stanowisko OPZZ, gdyż z uwagi na 7-dniowy termin wyznaczony przez resort, nie było możliwe przeprowadzenie kompleksowej konsultacji projektu z organizacjami członkowskimi OPZZ. Magdalena Chojnowska, Wydział Międzynarodowy OPZZ

06 lutego 2024

W dniu 6 lutego odbyło się posiedzenie zespołu OPZZ ds. europejskich rad zakładowych, które zostało otwarte przez przewodniczącego OPZZ, Piotra Ostrowskiego. Podczas spotkania członkowie mieli okazję wysłuchać informacji z corocznej konferencji Europejskich Rad Zakładowych (ERZ), zorganizowanej przez Europejską Konfederację Związków Zawodowych. Na konferencji ERZ, delegacja OPZZ w składzie Marek Kuczyński i Sebastian Dereń, zwrócili uwagę na mocne i słabe strony proponowanej przez Komisję Europejską rewizji dyrektywy o Europejskich Radach Zakładowych. Ponadto, podczas posiedzenia, przewodniczący grupy, Jarosław Szunejko, przedstawił prezentację dotyczącą standardów zrównoważonego raportowania przedsiębiorstw jako narzędzia dla europejskich rad zakładowych. Prezentacja obejmowała analizę procesu raportowania, oceny istotności, obowiązkowych kwestii społecznych, które powinny być uwzględnione w raporcie, oraz rolę dialogu z interesariuszami i związków zawodowych w tym procesie. Podczas tego posiedzenia członkowie mieli możliwość uczestnictwa w szkoleniu przeprowadzonym przez dyrektora wydziału prawnego, Pawła Śmigielskiego, dotyczącym niezmiernie istotnej kwestii zachowania poufności w pracy ERZ. Magdalena Chojnowska, Wydział Międzynarodowy OPZZ

12 września 2023

12 września w siedzibie OPZZ odbyło się posiedzenie Zespołu Problemowego ds. europejskich rad zakładowych OPZZ, które otworzył przewodniczący Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych Piotr Ostrowski.  Podczas spotkania omawiano sprawozdanie ze szkolenia "ERZ jako narzędzie demokracji w miejscu pracy , ze szczególnym uwzględnieniem aspekt organizowania i budowania solidarności międzyzwiązkowej. Podczas spotkania radczyni prawna OPZZ Magdalena Kossakowska przedstawiała (ze szczególnym uwzględnieniem zapisów dotyczących wzmocnienia przedstawicieli związków zawodowych oraz propozycji utworzenia Stałego Komitetu Monitorującego) propozycję Komisji Europejskiej w sprawie ewentualnej zmiany dyrektywy w sprawie europejskiej rady zakładowej (dyrektywa 2009/38/WE)  oraz ewentualną odpowiedź Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych (ETUC) na drugi etap konsultacji z partnerami społecznymi na mocy art. 154 TFUE w sprawie ewentualnej zmiany dyrektywy w sprawie europejskiej rady zakładowej (2009/38/WE).  W tym świetle wywiązała się dyskusja dotycząca miedzy innymi kosztów, łączenia spółek, klauzuli poufności, wewnętrznych porozumień ERZ-towych, kwestia rozwiązań po-brixotowych oraz wiele innych. Honorowym gościem był Romuald Jagodziński praktyk, ekspert i badacz, który przez wiele lat pracował nad sprawami związanymi z ERZ w Europejskim Instytucie Związków zawodowych w Brukseli. Przedstawił struktury międzynarodowe w ramach których działają ERZ, oraz związkowe struktury międzynarodowe wspomagające pracę ERZ. 

20 kwietnia 2023

19 kwietnia w siedzibie OPZZ odbyło się pierwsze posiedzenie Zespołu ds. europejskich rad zakładowych. Posiedzenie otworzył Piotr Ostrowski - przewodniczący OPZZ, który nadzoruje prace zespołu. Do zadań Zespołu będzie należeć koordynacja aktywności przedstawicieli organizacji OPZZ w strukturach europejskich rad zakładowych, promocja i upowszechnianie wiedzy na temat partycypacji pracowniczej w europejskich radach zakładowych oraz inicjowanie europejskich i krajowych rozwiązań legislacyjnych w tym zakresie. Członkowie zespołu będą także dbać o wymianę doświadczeń w działaniu europejskich radach zakładowych. Podczas posiedzenia wybrano przewodniczącego i wiceprzewodniczących Zespołu: Jarosław Szunejko - przewodniczący Agnieszka Kowalik - wiceprzewodnicząca Piotr Burczyński - wiceprzewodniczący Edyta Górecka - wiceprzewodnicząca Marek Kuczyński - wiceprzewodniczący Europejskie rady zakładowe są formą reprezentacji pracowniczej wielonarodowych załóg na szczeblu przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym. (JZ)