"BUD_1_T_14_Mieszkalnictwo w Polsce. Stan i perspektywy9960zn". Pod takim tytułem odbyła się na Uczelni Łazarskiego w Warszawie konferencja Polskiego Towarzystwa Mieszkaniowego. 

Wzięli w niej udział m.in. przedstawiciele Ministerstwa Rozwoju i Technologii, Głównego Urzędu Statystycznego, Krajowego Zasobu Nieruchomości, Rzecznika Praw Obywatelskich, Banku Gospodarstwa Krajowego, Polskiego Związku Firm Deweloperskich, BCC, Krajowej Rady Spółdzielczej, Związku Rewizyjnego Spółdzielni Mieszkaniowych RP oraz związków i stowarzyszeń branżowych związanych z budownictwem, zarządzaniem nieruchomościami, a także spółdzielczością mieszkaniową. Obecny był również Burmistrz Dzielnicy Mokotów Rafał Miastowski oraz przedstawiciele samorządu m.st. Warszawy zajmujący się tematyką mieszkalnictwa. W konferencji wzięli również udział przedstawiciele Związku Zawodowego „Budowlani”. Konferencję poprowadził Maciej Maciejowski.

Jako pierwszy wystąpił gospodarz spotkania wiceprezydent Uczelni Łazarskiego dr Mieczysław Błoński, który przywitał uczestników spotkania oraz podziękował za liczny udział w konferencji. W swoim wystąpieniu przywołał problem z dostępnością mieszkań i stale rosnącymi cenami czynszu, z jakim mierzy się Berlin. Problem ten spowodowany jest tym, że duża liczba mieszkań w stolicy Niemiec jest w posiadaniu funduszy inwestycyjnych, które dyktują ceny czynszu.

Zbigniew Janowski, prezes Polskiego Towarzystwa Mieszkaniowego podkreślił, że „Polskie Towarzystwo Mieszkaniowe jest organizacją społeczną dążącą do likwidacji wszelkich barier hamujących rozwój budownictwa mieszkaniowego. Naszym celem jest inicjowanie i wspieranie wszelkich inicjatyw centralnych oraz lokalnych na rzecz polepszenia sytuacji mieszkaniowej obywateli. Jesteśmy zainteresowani integrowaniem ludzi i organizacji, którym leży na sercu dobro polskiego mieszkalnictwa. Ważne dla nas jest działanie na rzecz racjonalnej polityki czynszowej i modernizacji istniejących zasobów mieszkaniowych, propagowanie idei zrównoważonego rozwoju środowiska zamieszkania i upowszechnianie najlepszych wzorców budowy oraz użytkowania domów i osiedli”.

„Polska wciąż zmaga się z kluczowymi problemami mieszkaniowymi" – zauważył Zbigniew Janowski. „Liczba mieszkań na 1000 mieszkańców w Polsce wyniosła w 2020 roku 393, podczas gdy średnia europejska to 463. Jesteśmy jednak w czołówce europejskiej, jeśli chodzi o budowę nowych mieszkań na 1000 mieszkańców. W 2021 r oddano ich do użytku 234.680. Dużo, ale wciąż mało w stosunku do potrzeb i ich struktura nie rozwiązuje problemów najbardziej upośledzonych w tym obszarze grup społecznych.

Polska nadal jest krajem o wysokim wskaźniku przeludnienia mieszkaniowego 35,7% (2021) - przy średniej UE 17,8% (2019). Za nami tylko Bułgaria, Łotwa i Rumunia. Nasz wskaźnik maleje dość szybko, ale jednak wciąż zbyt wolno.

Jesteśmy także na 4-5 miejscu od końca w UE jeśli chodzi o deprywację mieszkaniową, czyli udziale osób zamieszkałych w lokalach substandardowych. Ten wskaźnik w Polsce w 2019 r. to ok. 14%, przy średniej 4,3%. Wskaźnik ten także maleje zbyt wolno.

Mamy ogromną substancję mieszkaniową wymagającą renowacji, przede wszystkim pod kątem energochłonności, ale także innych wymogów środowiskowych. Mamy rosnącą mobilność wewnętrzną i istotne ruchy migracyjne. Mamy problemy z budownictwem socjalnym, budownictwem komunalnym. Mamy tez chyba problem z w pełni efektywnym wykorzystaniem wszystkich dostępnych form aktywności mieszkaniowej, w tym spółdzielczości” – powiedział Prezes PTM.

Piotr Uściński, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii odniósł się do problemów budownictwa społecznego i spółdzielczości mieszkaniowej. Podkreślił, że cel Polskiego Towarzystwa Mieszkaniowego – usuwanie wszelkich barier hamujących rozwój budownictwa mieszkaniowego to także cel Ministerstwa. Piotr Uściński mówił również o problemach związanych z zagospodarowaniem przestrzennym i o reformie, która usprawni procesy planistyczne. „Cieszymy się, że w Warszawie nie ma takich samych problemów co w Berlinie. W tym roku przekroczyliśmy średnią 400 mieszkań na 1000 osób” – powiedział Piotr Uściński. W kontekście obecnej sytuacji na rynku mieszkaniowy zapewnił, że strategia Ministerstwa Rozwoju i Technologii będzie podążała za zmianami, które będą następowały na rynku.

Krzysztof Markowski, dyrektor Urzędu Statystycznego w Lublinie przedstawił dane Głównego Urzędu Statystycznego nt. mieszkalnictwa w Polsce. W swoim wystąpieniu, które zostało poparte licznymi danymi i wykresami mówił m.in. o wpływie przyrostu ludności w gminach ościennych największych miast w Polsce na zapotrzebowanie na mieszkania oraz wpływie wieku społeczeństwa na standard nabywanych mieszkań. Prezentacje Dyrektora Urzędu Statystycznego w Lublinie dotyczyły także ogólnej liczby mieszkań w Polsce, produkcji budowlano montażowej, przeciętnego czasu budowy mieszkań, mieszkań oddanych do użytkowania w latach 2012-2022, które były przeznaczane na sprzedaż i wynajem. Krzysztof Markowski zwrócił przy tym uwagę na niski odsetek mieszkań budowanych przez spółdzielnie mieszkaniowe oraz w ramach budownictwa społecznego.

Juliusz Tetzlaff, dyrektor Departamentu Mieszkalnictwa w Ministerstwie Rozwoju i Technologii odnosząc się do przedstawionej przez Krzysztofa Markowskiego statystyki powiedział, że dane Głównego Urzędu Statystycznego są miernikami polityki Ministerstwa. Jak zauważył przez ostatnią kadencję Ministerstwo prowadziło 8 projektów dotyczących polskiego budownictwa. Wskaźniki budowy mieszkań do 2022 r. były bardzo dobre. W Unii Europejskiej wyprzedzały nas pod tym względem tylko Niemcy. Juliusz Tetzlaff odniósł się do trzech celów Narodowego Programu Mieszkaniowego. Cel 1. to zwiększenie dostępu do mieszkań dla osób o dochodach uniemożliwiających nabycie lub wynajęcie mieszkania na zasadach komercyjnych. Cel 2. to zwiększenie możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb mieszkaniowych osób zagrożonych wykluczeniem społecznym ze względu na niskie dochody lub szczególnie trudną sytuację życiową. Cel 3 to poprawa warunków mieszkaniowych społeczeństwa, stanu technicznego zasobów mieszkaniowych oraz zwiększenie efektywności energetycznej.

W ramach konferencji przeprowadzono dyskusję panelową „Wyzwania w zakresie rozwoju mieszkalnictwa w Polsce”, w której udział wzięli: Juliusz Tetzlaff - dyrektor Departamentu Mieszkalnictwa MRiT, Arkadiusz Urban – prezes Krajowego Zasobu Nieruchomości, Joanna Erbel – ekspertka ds. polityki mieszkaniowej, Ewa Kacprzak-Szymańska – ekspertka prawa migracyjnego, Marek Dera – prezes Spółdzielni Mieszkaniowej Wrocław Południe, mec. Mateusz Stachewicz – ekspert Polskiego Związku Firm Deweloperskich. Moderatorem panelu był Sekretarz Generalny PTM Grzegorz Okoński.

W pierwszej kolejności omówiony został problem zapotrzebowania na mieszkania przez obywateli Ukrainy, którzy przybyli do Polski w związku z wojną w ich kraju.

Ewa Kacprzak-Szymańska mówiła o skali migracji obywateli Ukrainy do Polski i jego wpływu na rynek mieszkaniowy. Jak zauważyła w samej Warszawie złożono 180 tysięcy wniosków o PESEL. Podkreśliła, że nie da się się pomagać Ukraińcom bez odpowiedniego i systemowego wsparcia finansowego ze strony rządu.

Juliusz Tetzlaff mówił, że osoby z Ukrainy podwyższają współczynniki zapotrzebowania na mieszkania. Obecnie trudno jest wykonać duży skok w liczbie budowanych mieszkań. Zniesiono wiele ograniczeń, aby obywatele Ukrainy mogli osiedlać się w Polsce.

Grzegorz Okoński mówił o zmniejszających się możliwościach zakupu mieszkań w związku ze wzrastającą inflacją. Zapytał czy Polaków stać na mieszkania i czy mieszkania są dostępne na rynku?

Joanna Erbel podniosła problem standardu mieszkań przyszłych pokoleń. Obecnie budowane są przede wszystkim kawalerki i mieszkania dwupokojowe, co może być niewystarczalne dla potrzeb młodych rodzin. Mówiąc o następujących zmianach na rynku mieszkaniowych podkreśliła rolę mniejszych miast ościennych gdzie będą osiedlały się rodziny. Jak zauważyła trudno jest o grunty w centach miast, łatwiej w mniejszych ośrodkach.

Arkadiusz Urban powiedział, że nie ma takiej możliwości, aby państwo budowało wszędzie, co innego wsparcie dla rozwoju dogodnych form budownictwa. Jego zdaniem polityka państwa powinna być niekierowana na budownictwo społeczne – dla tych, którzy nie mają zdolności kredytowej, ale mają zdolność do płacenia czynszu. Jego zdaniem istnienie mieszkań komunalnych kultywuje biedę i nie rozwiązuje problemu a wręcz czasami go pogłębia. Co innego mieszkalnictwo społeczne – tutaj należy zwiększać jego poziom.

Mateusz Stachewicz, odnosząc się do sprawy dostępności i cen mieszkań w Berlinie podkreślił, że w Polsce taka sytuacja nie grozi. W całym kraju jest blisko 9 tysięcy mieszkań we władaniu funduszy inwestycyjnych. Jak przewiduje PZFD do 2030 roku tych mieszkań będzie maksymalnie 60 tysięcy. Zgodził się z tezą o przenoszeniu się do mniejszych miast. W dużych miastach na pozwolenie na budowę czeka się nawet 180 dni, w mniejszych – kilka tygodni. W związku z trudną sytuacją na rynku mieszkaniowym szacuje się, że liczba oddawanych mieszkań przez deweloperów spadnie o 100 tysięcy. Spowoduje to zmniejszenie liczby miejsc pracy w sektorze budowlanym i związanym z wyposażeniem mieszkań.

Marek Dera mówił o udziale środowiska spółdzielczego w konsultowaniu prawa spółdzielczego. Jak zauważył, na rynku mieszkaniowym jest miejsce dla wielu podmiotów, także dla spółdzielni mieszkaniowych. Odnosząc się do budownictwa społecznego, mówił o inwestycjach we Wrocławiu i w miastach województwa dolnośląskiego, które opierają się na programie budownictwa społecznego. Zwrócił przy tym uwagę, że do rozwoju budownictwa społecznego potrzebne jest większe zainteresowanie ze strony samorządów.

Partnerami Konferencji była Uczelnia Łazarskiego oraz firmy: Proof-Tech i Uniqa, a patronami medialnymi: Administrator i Menedżer Nieruchomości – Administrator24.info, Budowlani – Ogólnopolski Magazyn Społeczno-Zawodowy, Interwizja Warszawa TV.

Tomasz Nagórka