Komitet ds. Umowy Partnerstwa jest głównym organem wspierającym Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w procesie wykorzystywania środków Unii Europejskiej. KUP tworzy 129 członków reprezentujących stronę rządową, samorządową i partnerów społecznych, partnerów gospodarczych oraz partnerów reprezentujących społeczeństwo obywatelskie i środowiska akademickie oraz 3 obserwatorów, w tym przedstawicieli KE. KUP koordynuje realizację wszystkich programów ujętych w Umowie Partnerstwa i sprawdza czy wsparcie unijne przynosi oczekiwane efekty.

Członkiem Komitetu jest Zygmunt Mierzejewski a stałym zastępcą Aleksandra Wąsik.

Do najważniejszych zadań Komitetu do spraw Umowy Partnerstwa należą:

  • przegląd wdrażania Umowy Partnerstwa oraz programów służących jej realizacji,
  • formułowanie propozycji zmian Umowy Partnerstwa,
  • analizowanie zagadnień o charakterze horyzontalnym, mających wpływ na realizację Umowy Partnerstwa,
  • w przypadku stwierdzenia opóźnień lub problemów systemowych, związanych z realizacją Umowy Partnerstwa, wydawanie rekomendacji instytucjom zarządzającym,
  • ocena realizacji 11 celów tematycznych, dotyczących Funduszy Europejskich,
  • ocena realizacji celów Strategii Europa 2020 oraz Zaleceń Rady w ramach interwencji polityki spójności,
  • monitorowanie komplementarności wsparcia wdrażanych w Polsce programów, dofinansowanych ze środków Unii Europejskiej,
  • ocena spójności realizowanych działań, zarówno w kontekście wdrażania funduszy europejskich w Polsce, jak również pozostałych inicjatyw stworzonych na poziomie Unii Europejskiej (np. ERASMUS, Strategia dla Regionu Morza Bałtyckiego).

W ramach Komitetu wyodrębniono Prezydium do którego należą: przewodniczący, jego zastępcy, jak również po jednym przedstawicielu strony samorządowej oraz partnerów społecznych i gospodarczych. Rolą Prezydium jest tworzenie agendy każdego posiedzenia oraz ustalanie harmonogramu spotkań Komitetu. Kolejnym zadaniem jest opiniowanie decyzji dotyczących tworzenia podkomitetów i grup zadaniowych, wyodrębnionych organów Komitetu, powoływanych do realizacji jego szczegółowych kompetencji. Prezydium dyskutuje również nad potrzebą realizacji ekspertyz lub badań ewaluacyjnych, poświęconych zidentyfikowanym kwestiom wdrożeniowym.

Podsumowanie zakończonego z sukcesem procesu negocjacji Umowy Partnerstwa na lata 2021-2027 (76 miliardów euro) oraz stan realizacji programów współfinansowanych z funduszy unijnych w Polsce to główne tematy poruszone podczas posiedzenia Komitetu do spraw Umowy Partnerstwa na lata 2021-2027. Przyjęto regulamin pracy i dokonano oceny prac w IZ.

W spotkaniu wzięli udział minister Grzegorz Puda oraz wiceminister Małgorzata Jarosińska-Jedynak.

Minister MFiPR Grzegorz Puda rozpoczynając posiedzenie podkreślił, że Umowa Partnerstwa to najważniejszy dokument określający, w co Polska zainwestuje Fundusze Europejskie na lata 2021-2027. Odpowiada na polskie potrzeby rozwojowe. Dotyczy 76 miliardów euro z unijnej polityki spójności i Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Stanowi to ponad 20% środków polityki spójności w całej Unii Europejskiej. Z funduszy europejskich korzystamy już od niemal 20 lat i także w tej perspektywie Polska pozostanie największym beneficjentem polityki spójności spośród wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej.

Sekretarz stanu Małgorzata Jarosińska-Jedynak. podkreśliła, że uzyskaliśmy zgodę KE na przesunięcia środków między kategoriami regionów. W wyniku tych przesunięć szczególnie chcieliśmy wesprzeć województwo wielkopolskie i dolnośląskie, a także region warszawski. Chcieliśmy, żeby poziom inwestycji utrzymywał się na wysokim poziomie, dlatego wynegocjowaliśmy z KE transfer środków z alokacji regionów słabiej rozwiniętych. Uzyskaliśmy też zgodę KE na przesunięcia środków do Funduszu Spójności. To dla nas szczególny fundusz, który pozwala nam rozwijać transport i dbać o środowisko. Ostatecznie, po długotrwałych negocjacjach, udało się nam wynegocjować transfer na poziomie 13,4% alokacji EFS+, czyli 2 mld euro. To najwyższy poziom transferu w UE na tle innych państw członkowskich, takich jak: Rumunia 11%, Czechy 10%, Węgry 10%. Jednym z sukcesów negocjacyjnych jest także decentralizacja finansowa polityki spójności. Samorządy województw będą zarządzać aż 44 proc. środków dostępnych dla Polski. W porównaniu z poprzednią perspektywą regiony otrzymają większą alokację – 33,5 mld euro na lata 2021-2027. To najwyższy poziom decentralizacji środków od momentu wstąpienia Polski do Unii Europejskiej i dowód na to, jak sukcesywnie rośnie rola samorządów w kształtowaniu polityki spójności i  współodpowiedzialność za jej realizację.

Kolejnym z ważnych tematów negocjacyjnych było wdrażanie nowego funduszu jakim jest Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Udało się nam, również osiągnąć sukces negocjacyjny i zwiększyliśmy dla Polski zasięg terytorialny dofinansowania z tego funduszu. Obejmie on nie tylko województwo śląskie, dolnośląskie i wielkopolskie, ale także województwo łódzkie i małopolskie. To blisko 4 mld euro na łagodzenie negatywnych skutków transformacji energetycznej w regionach, w których gospodarka w znacznym stopniu opiera się na przemyśle wydobywczym i energetyce konwencjonalnej

Podczas posiedzenia zostały zaprezentowane cele polityki spójności. Również Polska będzie koncentrować się na realizacji tych 6 celów.

Bardziej konkurencyjna i inteligentna Europa – 12,95 mld euro

Bardziej przyjazna dla środowiska niskoemisyjna Europa – 21,89 mld euro

Lepiej połączona Europa – 15,74 mld euro

Bardziej społeczna Europa – 16,64 mld euro

Europa bliżej obywateli – 2,42 mld euro

Sprawiedliwa transformacja – 3,69 mld euro

Podczas posiedzenia przyjęty został Regulamin pracy Komitetu do spraw Umowy Partnerstwa na lata 2021-2027. Regulamin wypracowała grupa robocza. ( 4 spotkania i stałe konsultacje ). W tej perspektywie finansowej to gremium składa się z prawie 130 członków reprezentujących stronę rządową, samorządowa oraz partnerów spoza administracji.

W posiedzeniu inaugurującym prace Komitetu ds. Umowy Partnerstwa w roli obserwatora udział brały przedstawicielki Komisji Europejskiej  Emma Toledano-Laredo, dyrektor ds. wdrażania w Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej (DG REGIO) oraz Muriel Guin, kierownik Działu ds. Polski, Czech i Słowacji, Dyrekcja Generalna ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włączenia Społecznego (DG EMPL).

Dyrektor Emma Toledano-Laredo z KE doceniła powołanie Komitetu ds. Umowy Partnerstwa, który nie jest organem obowiązkowym w UE, jednak zapewnia realizację zasady partnerstwa. Zapewniła także o dalszym wsparciu Polski w procesie wdrażania polityki spójności.

Minister Jarosińska przedstawiła Programowanie polityki spójności na lata 2021-2027 –perspektywa strony rządowej. Podkreśliła, że były ustalone najwyższe standardy dotyczące partycypacji społecznej. Pracowało 6 grup roboczych wspierających prace nad przygotowaniem programów (od 2019)

Odbyły się konsultacje społeczne (styczeń –luty 2021), wysłuchanie obywatelskie (7 kwietnia 2021) zorganizowano odwrócone wysłuchanie (23 czerwca 2021).

IZ kolejno przedstawiły prace nad uruchomieniem programów i prace w 2023r.

 (Pobierz FENG, FEnIKS, FEPW, FERC, FERS, PR, PTFE, Żywność, Ryby)

Podsumowanie procesu programowania nowej perspektywy finansowej UE na lata 2021-2027ze strony partnerów społecznych dokonał Norbert Pruszanowski. Wersja uzgodniona przez wszystkich .

Reprezentatywni partnerzy społeczni (organizacje pracodawców i pracobiorców wchodzące w skład Rady Dialogu Społecznego) brały aktywny udział w procesie konsultacji i przygotowania nowych programów krajowych

-przygotowanie stanowisk przez poszczególne organizacje

-przedstawianie opinii stronie rządowej podczas Zespołu Problemowego Rady Dialogu Społecznego ds. Funduszy Europejskich

-aktywny udział w wysłuchaniach publicznych

-konsultacje na forum Podkomitetu ds. Rozwoju Partnerstwa

Reprezentatywni partnerzy społeczni i ich struktury regionalne oraz branżowe zabiegali o prawidłowe uwzględnienie we wszystkich programach regionalnych w ramach komponentu finansowanegoz EFS+ działań na rzecz wzmocnienia budowy potencjału partnerów społecznych i rozwoju dialogu społecznego zgodnie z zaleceniem KE.

Niestety nie wszystkie programy regionalne zawierają tego typu działania dedykowane wyłącznie partnerom społecznym.

Część programów zawiera działania wyłącznie ukierunkowane na wsparcie organizacji społeczeństwa obywatelskiego.

Partnerzy społeczni przygotowali szereg opinii i stanowisk m.in do:

-ustawy o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021-2027 (tzw. ustawa wdrożeniowa) –obszerne stanowisko partnerów społecznych, dyskusja ze stroną rządową na forum Zespołu RDS ds. funduszy europejskich,

-wytycznych horyzontalnych (m.in. dot. zasady partnerstwa, komitetów monitorujących, kwalifikowalności wydatków, informacji i promocji, kryteriów wyboru projektów)

-rozporządzeń dot. kilku obszarów tematycznych

Częściowe uwzględnienie uwag strony społecznej.

WNIOSKI NA PRZYSZŁOŚĆ:

-wprowadzenie odpowiedniego wsparcia dla przedstawicieli partnerów społecznych przez instytucje zarządzające we wszystkich komitetach monitorujących krajowe i regionalne programy polityki spójności

-wdrożenie działań na rzecz wzmocnienia budowy potencjału partnerów społecznych we wszystkich nowych programach

-powoływanie tematycznych grup roboczych z udziałem partnerów społecznych

-organizowanie warsztatów przed posiedzeniami komitetów monitorujących.

W dyskusji Zygmunt Mierzejewski odniósł się do propozycji powołania podkomitetów:

Podkomitet ds. rozwoju partnerstwa jest w tym okresie niezwykle potrzebny gdyż analizuje i ocenia uruchomienie poszczególnych programów, składy i regulaminy KM i wiele innych prowadzonych działań. Obecny został powołany na poprzedni okres. Z konieczności zajmuje się nowym okresem. Trzeba pilnie powołać nowy. Nie zgadzamy się na limity w podkomitetach oraz na osoby spoza KUP jako członkowie Podkomitetu. Strona rządowa w odpowiedzi zapewniła, że jest już przygotowane materiały do powołania podkomitetu. Limitów nie będzie.

Od dłuższego czasu jest konflikt z IZ Ryby. Skład KM jest niegodny z UP, rozporządzeniem delegowanym KE1060. Nie można do KM wybierać kogo się chce bez żadnych unormowań. IZ Ryby zadeklarowały zmiany w KM.

Rozpoczęto debatę na temat warunkowości, spełnienia warunków podstawowych. ( załącznik nr10)

Zygmunt Mierzejewski