Norbert Kusiak, sekretarz Prezydium Rady Dialogu Społecznego (OPZZ)
Otwierając obrady Rady Dialogu Społecznego, Andrzej Duda Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej podkreślił, że posiedzenie RDS odbywa się także z okazji dziesięciolecia istnienia Rady. W swoim wystąpieniu podkreślił szczególną wagę tego momentu zarówno z perspektywy historycznej, jak i osobistej.
Zaznaczył, że to posiedzenie ma dla niego szczególny wymiar, ponieważ kończy swoją działalność prezydencką po dwóch kadencjach. Z tej okazji prezydent podziękował członkom Rady oraz wszystkim osobom, które przez lata współtworzyły dialog społeczny w Polsce.
Andrzej Duda wskazał, że historia dialogu społecznego w Polsce rozpoczęła się po 1989 roku, w wyniku przemian ustrojowych. Zwrócił uwagę, że brak dialogu społecznego prowadził do napięć społecznych, co ostatecznie doprowadziło do transformacji ustrojowej. Podkreślił, że zmiany, które miały miejsce w 1989 roku, były wynikiem sprzeciwu społeczeństwa. Domagało się ono rzeczywistego dialogu, co doprowadziło do utworzenia pierwszej instytucji dialogu społecznego -Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych.
W dalszej części swojego wystąpienia prezydent przypomniał o kolejnych etapach rozwoju dialogu społecznego w Polsce. Zauważył, że w 2015 roku uchwalono ustawę o Radzie Dialogu Społecznego, która znacząco poprawiła organizację dialogu społecznego w Polsce. Dzięki tej ustawie RDS uzyskała większą samodzielność i równość stron dialogu.
Prezydent przypomniał, że miał zaszczyt powołać pierwszy skład Rady 22 października 2015 roku i uczestniczyć w dziewięciu posiedzeniach plenarnych. Rada stała się wówczas forum wymiany poglądów i miejscem, w którym różne środowiska mogły wspólnie wypracowywać rozwiązania na rzecz rozwoju Polski.
Podziękował RDS za konsultowanie projektów ustaw prezydenckich dotyczących programu 500+, obniżenia wieku emerytalnego, zmian w kodeksie pracy czy regulacji w zakresie kredytów frankowych. Wskazał, że przed Radą stoją nowe wyzwania: kwestie energetyki, geopolityki, rewolucji cyfrowej i wpływu sztucznej inteligencji na rynek pracy.
Na zakończenie prezydent wyraził serdeczne podziękowanie za wiele lat współpracy z Radą, doceniając wkład wszystkich osób w rozwój Polski.
W dalszej części obrad Piotr Duda, przewodniczący RDS, podkreślił znaczenie debaty w Pałacu Prezydenckim dla prestiżu instytucji dialogu społecznego. Zwrócił uwagę, że posiedzenie odbywa się po raz kolejny w Pałacu Prezydenckim, co świadczy o konsekwentnym wsparciu prezydenta dla dialogu między stroną rządową, pracodawcami i związkami zawodowymi. W swojej wypowiedzi przewodniczący RDS wyraził nadzieję, że nowy rząd przychylniej spojrzy na postulaty partnerów społecznych, w tym na propozycję przekształcenia Rady w urząd dialogu społecznego, co zwiększyłoby jej wpływ na politykę gospodarczą i społeczną. Stwierdził, że poprzedni rząd nie wsłuchał się w ten postulat.
W części merytorycznej debaty stanowisko OPZZ w sprawie wyzwań rynku pracy w kontekście transformacji energetycznej i cyfrowej przedstawił Piotr Ostrowski, przewodniczący OPZZ.
W imieniu Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych pragnę zabrać głos w sprawie wyzwań, które stoją przed polskim rynkiem pracy w obliczu transformacji energetycznej i cyfrowej. Zmiany te mają ogromny wpływ na gospodarkę, ale przede wszystkim na ludzi pracy. Żadna reforma czy transformacja nazywana Zielonym Ładem nie może odbywać się kosztem pracowników, dlatego właśnie musimy rozmawiać o tym, w jaki sposób chronić miejsca pracy i zapewnić bezpieczeństwo socjalne pracownikom. Dziękuję panie prezydencie, że zapewnił Pan nam taką przestrzeń – rozpoczął przewodniczący OPZZ
Wskazał on, że transformacja energetyczna w Polsce to jedno z najważniejszych wyzwań gospodarczych, ponieważ zmiany dotykają nie tylko pracowników górnictwa i energetyki, ale także pracowników sektora motoryzacyjnego, hutnictwa, przemysłu chemicznego, meblarskiego, materiałów budowlanych i wielu innych. Podkreślił, że w tych sektorach zatrudnionych jest kilkaset tysięcy osób, a zmiany związane z transformacją i Zielonym Ładem zagrażają stabilności miejsc pracy.
Niestety, w tej chwili mamy do czynienia z ogromnymi dysproporcjami w zakresie wsparcia finansowego na transformację – powiedział Piotr Ostrowski. Fundusz Sprawiedliwej Transformacji, który ma wspierać przekształcanie regionów węglowych, to tylko niecałe 4 miliardy euro, rozdzielone na pięć regionów w Polsce. To zaledwie ułamek środków, które Niemcy przeznaczyły na podobną transformację – aż 40 miliardów euro na pięć regionów, z pięciokrotnie mniejszą liczbą pracowników w sektorze węglowym. Takie nierówności stwarzają uzasadniony niepokój, czy uda się zapewnić godne miejsca pracy w regionach, które dziś są uzależnione od przemysłu węglowego.
Przewodniczący OPZZ zaapelował do rządu o to, aby każde miejsce pracy, które zostanie zlikwidowane w wyniku transformacji, było zastąpione innym – o równie wysokiej lub wyższej jakości.
Mimo że środki na transformację są niewystarczające, nie możemy zapominać o tym, by walczyć o ich zwiększenie – zaznaczył przewodniczący OPZZ. Fundusz Sprawiedliwej Transformacji musi być utrzymany także po 2027 roku. Tylko w ten sposób będziemy w stanie zapewnić sprawiedliwą transformację.
Przewodniczący OPZZ zwrócił również uwagę na konieczność wprowadzenia odpowiednich mechanizmów warunkowości w procesie transformacji. Wskazał, że środki publiczne przeznaczone na ten proces powinny premiować te podmioty, które oferują pracownikom umowy o pracę na czas nieokreślony, wynagrodzenie zgodne z rynkowymi standardami oraz odpowiednie warunki socjalne. Wspieranie branż publicznymi pieniędzmi bez zapewnienia odpowiednich standardów zatrudnienia to błędna polityka, którą musimy zmienić. Dlatego OPZZ domaga się, aby każdy nowy sektor w Polsce gwarantował pracownikom nie tylko perspektywę, ale i godne warunki pracy i godziwe wynagrodzenie. Podkreślił również znaczenie wprowadzenia układów zbiorowych i zaapelował o to, aby co najmniej 80% pracowników zostało objętych takim rozwiązaniem, zgodnie z dyrektywą w sprawie adekwatnych wynagrodzeń w Unii Europejskiej.
Niestety, dziś mamy do czynienia z sytuacją, w której miejsca pracy w sektorach wysokiej technologii nie oferują pracownikom wysokiej jakości miejsc pracy i stabilności – dodał Piotr Ostrowski. Tymczasowe zatrudnienie na umowach cywilnoprawnych, samozatrudnienie, brak układów zbiorowych – to problemy, które musimy pilnie rozwiązać. Dochodzą do tego antyzwiązkowe postawy pracodawców, co powoduje, że pracujący pozostają bez możliwości zrzeszania się w związki zawodowe.
Podczas wystąpienia przewodniczący OPZZ odniósł się również do wyzwań związanych z transformacją cyfrową. Podkreślił, że transformacja cyfrowa budzi wiele emocji. Nowe technologie i sztuczna inteligencja stanowią dla pracowników zarówno wyzwanie, jak i szansę – ale także zagrożenie.
Już w czasach pierwszej rewolucji przemysłowej obawiano się, że technologia sprawi, że ludzie staną się zbędni na rynku pracy. Ostatecznie jednak to nie postęp technologiczny, lecz wyzysk człowieka przez człowieka okazał się największym problemem. Dlatego i dziś musimy zadbać o to, aby cyfryzacja przebiegała w sposób sprawiedliwy, z uwzględnieniem interesów pracowników – stwierdził.
OPZZ uważa, że partnerzy społeczni a zwłaszcza związki zawodowe, muszą być integralną częścią tego procesu – zaznaczył przewodniczący OPZZ. Brak nadzoru ze strony reprezentacji pracowników nad nowymi technologiami niesie ryzyko ograniczenia praw pracowniczych. Jest to szczególnie istotne dla osób wykonujących pracę platformową, takich jak kurierzy czy kierowcy, którzy są wyjątkowo narażeni na nadużycia związane z działaniem algorytmów.
Piotr Ostrowski podkreślił również konieczność wprowadzenia rozwiązań prawnych, które będą chronić pracowników przed negatywnymi skutkami cyfryzacji, zapewniając jednocześnie, że proces ten będzie służył także ich interesom. Zaapelował o właściwą transpozycję do polskiego systemu prawa dyrektywy dotyczącej pracy platformowej.
Wskazał, że automatyzacja i cyfryzacja nie mogą być pozostawione wyłącznie siłom rynkowym, gdyż może to prowadzić do sytuacji, w której priorytetem będą wyłącznie korzyści ekonomiczne, a koszty społeczne zostaną pominięte. Jeżeli automatyzacja prowadzi do wzrostu wydajności pracy, to również wynagrodzenia powinny wzrastać. To jedyny sposób na sprawiedliwy podział efektów transformacji technologicznej – mówił przewodniczący OPZZ.
Podczas swojego wystąpienia Piotr Ostrowski zwrócił uwagę na brak skoordynowanej polityki państwa w obszarze przemysłu, edukacji i rynku pracy. Podkreślił, że zamiast reagować na pojawiające się kryzysy, władze powinny przewidywać nadchodzące zmiany i odpowiednio się do nich przygotowywać.
Na zakończenie, przewodniczący OPZZ zaznaczył, że w obliczu transformacji energetycznej i cyfrowej najważniejsze jest, aby nie zapomnieć o pracownikach, którzy stanowią fundament gospodarki.
Tylko wtedy możemy liczyć na pełen sukces transformacji, który przyniesie korzyści całemu społeczeństwu i przedsiębiorstwom – podsumował Piotr Ostrowski.
(nq)
Ze strony Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych na posiedzeniu obecni byli: Wiceprzewodniczący OPZZ Barbara Popielarz oraz Sebastian Koćwin, Monika Bocian – Przewodnicząca Rady OPZZ woj. Lubuskiego, Elżbieta Aleksandrowicz - Przewodnicząca NSZZ Pracowników Wymiaru Sprawiedliwości RP, Przewodnicząca Branży OPZZ Usługi Publiczne, Sławomir Broniarz - Prezes Związku Nauczycielstwa Polskiego, Przewodniczący Branży OPZZ Oświata i Nauka, Mirosław Grzybek – Przewodniczący Federacji Metalowców i Hutników, Przewodniczący Branży OPZZ Przemysł, Michał Lewandowski – Przewodniczący OPZZ Konfederacja Pracy, Przewodniczący Branży OPZZ Handel, Usługi, Kultura i Sztuka, Leszek Miętek – Prezydent Związku Zawodowego Maszynistów, Przewodniczący Branży OPZZ Transport, Dariusz Potyrała – Przewodniczący Związku Zawodowego Górników w Polsce, Przewodniczący Branży OPZZ Górnictwo i Energetyka oraz Norbert Kusiak – Sekretarz Rady Dialogu Społecznego, Dyrektor Wydziału Gospodarczego OPZZ.
