Zakończyliśmy trzydniowe seminarium, w którym wzięli udział przedstawiciele  ukraińskich związków zawodowych KVPU i FPU, belgijskiego CSC, francuskiego CFDT oraz OPZZ. Od 10 do 12 lipca w siedzibie Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych rozmawialiśmy o dodatkowej wartości działań UE oraz europejskich związków zawodowych na rzecz praw związkowych i demokracji.

Magdalena Chojnowska, Wydział Międzynarodowy OPZZ

Podczas trzydniowego spotkania wszyscy mieli okazję do przedstawienia struktury swojego związku zawodowego (regionalna, sektorowa, lokalna — poziomy i obszary działania związku zawodowego), oraz ciał statutowych. Dyskutowano  na temat struktury finansowania central związkowych, w tym dodatkowych  źródeł finansowania, dystrybucję środków pieniężnych oraz wyzwania, jakie stoją przed autonomią finansową Związków zawodowych. 

Dyskusja objęła również wyzwania, jakie stoją przed demokratycznym uczestnictwem i głosem pracowników w kontekście organizowania się i przystępowania do związków zawodowych ukierunkowane na nowe grupy docelowe, takie jak między innymi: uchodźcy, migranci,  osoby samozatrudnione, kobiety, młodzież,  emeryci, bezrobotni  oraz zapewnienie należytej reprezentacji tych grup pracowników oraz sprawy migracji i innych grup pracowniczych najbardziej narażonych na wyzysk i działań związków  zawodowych w kwestii ich mobilizacji i włączenia do związków zawodowych, gdzie mogliśmy zaobserwować różnorodność działań w poszczególnych krajach odpowiednio dopasowanych do sytuacji krajowej.

Ukraina w Unii Europejskiej: oczekiwania i możliwości

Tematem przewodnim spotkania było przygotowanie wstąpienia ukraińskich związków zawodowych do Unii Europejskiej oraz ich pracy w kontekście stowarzyszenia w Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych (EKZZ).

Podczas dyskusji poruszono kwestię Karty Wartości EKZZ, której inicjatorem było CFD. Okazało się, że nie jest pewne, czy wszyscy mamy te same wartości. Karta została przyjęta jako rezolucja kongresowa z okazji 50. rocznicy utworzenia EKZZ, a organizacje związkowe zostały wezwane do omówienia w latach 2023-2027 sposobu włączenia jej do statutu europejskiego związku zawodowego. Karta Wartości EKZZ nie kreuje niczego nowego. Są to wartości, za którymi opowiada się europejski ruch związkowy w miejscach pracy, na terytoriach i w krajach, w których działamy.

Karta jest owocem historii europejskich związków zawodowych i głosem europejskich pracowników. Podkreślono w niej, że wszystkie organizacje zrzeszone w EKZZ przestrzegają Karty. Wymienia 11 podstawowych wartości, które kierują działaniami europejskich związków zawodowych, w tym: pokój, demokracja i rządy prawa, godność ludzka, prawa człowieka i wolności obywatelskie, Europa, solidarność, równość, niezależność od władzy politycznej i gospodarczej, walka ze skrajną prawicą, ochrona środowiska, otwarcie na świat, uczciwość, przejrzystość i odpowiedzialność.

Do roku 2027 karta powinna ona zostać włączona do statutu EKZZ. Powinno to pomóc uniknąć pokusy zwrócenia się organizacji stowarzyszonych przeciwko sobie i zachęcić je do walki z rosnącą w siłę skrajną prawicą w miejscach pracy i społeczeństwie.

To również potwierdzenie naszych wartości umożliwiające wzmocnienie polityki  w celu wyraźnego zaznaczenia naszego dystansu do idei i narracji skrajnej prawicy, skutecznego przeciwdziałania jej argumentom i odmowy jakiegokolwiek sojuszu, współpracy lub mieszania się ze skrajnie prawicowymi ruchami lub partiami.

Romana Datsko (w imieniu FPS): Karta Wartości EKZZ jest dla nas jak dziesięć przykazań bożych.

Dyskusja, dotycząca nie tylko Karty Wartości i dialogu społecznego w poszczególnych krajach, była przede wszystkim uroczystym potwierdzeniem związkowych wartości, wysyłano jasny jednoznaczny komunikat: nasze wartości pozostają niezmienne pomimo pogarszającego się kontekstu europejskiego i międzynarodowego. Są one kompasem dla naszych działań związkowych na wszystkich poziomach.

Piotr Ostrowski, przewodniczący OPZZ: Unia Europejska nie jest nam dana raz na zawsze

Głos w dyskusji zabrał również szef OPZZ Piotr Ostrowski: Wydawałoby się że weszliśmy do Unii Europejskiej  i to jest koniec  historii. Wydawałoby się, że nic nam już nie grozi i że tak już będzie na zawsze. Tak samo na początku myśleli Anglicy, ale Unia Europejska nie jest nam dana raz na zawsze.

Dlatego jeszcze raz podkreślono, że wiemy że tylko wolne i demokratyczne organizacje związkowe zawsze były świadome swojej fundamentalnej roli - nie tylko w zwalczaniu zjawisk i wypaczeń szkodzących demokracji, ale także w rozwijaniu innych i bardziej zaawansowanych modeli społecznych, opartych na integracji, rządach prawa, równości, sprawiedliwości i solidarności pracowników.

Aleksander Shubin przestawił stan przygotowań do wejścia do Unii Europejskiej Ukraińskich Związków Zawodowych, w tym platformę  społeczeństwa obywatelskiego UE - Ukraina składającą się z przedstawicieli ukraińskiego społeczeństwa obywatelskiego z jednej strony oraz członków Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z drugiej strony jak również współpracę ze społeczeństwem obywatelskim w zakresie monitorowania wdrażania układu o stowarzyszeniu.

Na koniec Józef Niemiec, doradca specjalny EKZZ przedstawił historię akcesyjną krajów bałtyckich, proces pomocowy EKZZ dla państw kandydujących oraz szereg wyzwań, z którymi ukraińskie związki zawodowe będą musiały się zmierzyć. - Udowodniliście od czasu majdanu że chcecie wejść do UE , ale trzeba jeszcze przekonać iż umiecie tak przebudować kraj aby te społeczeństwa zachodnie potwierdziły że miejsce Ukrainy jest w Europie.

Na sam koniec dyskutowano też o dalszych potrzebach ukraińskich związków zawodowych, w celu przygotowania kolejnego spotkania projektowego skierowanego na instytucje unijne.