Poniżej treść wystąpienia Przewodniczącego OPZZ w imieniu grupy pracowniczej z Polski podczas plenarnego posiedzenia Konferencji w trakcie dyskusji nad Raportem Dyrektora-Generalnego Międzynarodowej Organizacji Pracy.
Piotr Ostrowski
Delegat pracowników, Polska
Genewa, 11 czerwca 2024 r.
Szanowny Panie Przewodniczący!
Szanowni Delegaci,
Mam zaszczyt i przywilej przemawiać w imieniu delegacji pracowników z Polski, która składa się z przedstawicieli trzech związków zawodowych: Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych, Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność" oraz Forum Związków Zawodowych.
Raport Dyrektora Generalnego koncentruje się na umowie społecznej jako instytucyjnym instrumencie zapewniającym sprawiedliwość społeczną poprzez godną pracę dla wszystkich. Dokument nie odnosi się do umowy społecznej jako takiej, ale idzie dalej, proponując ideę jej odnowienia, która ma być z powodzeniem realizowana przez MOP, biorąc pod uwagę obecne i przyszłe wyzwania. Zgadzamy się, że nie możemy odnowić umowy społecznej bez środków instytucjonalnych, którymi dysponują trójstronni partnerzy. Jednak samo istnienie organów dialogu społecznego nie wystarczy. Pytanie brzmi, czy trójstronni partnerzy uznają dialog społeczny za ważną instytucję współkształtowania polityki społeczno-gospodarczej i czy mają pełne zaufanie do siebie i swojej roli w dialogu. Naszym zdaniem jakość praktyki trójstronności jest jednym z kluczowych wyzwań dla Polski. Brak zaufania przyczynia się do polaryzacji, przez co kompromis, konsensus i kreatywne rozwiązywanie problemów wydają się niemożliwe. Zasada MOP, że praca nie jest towarem, pozostaje jak zawsze aktualna, podobnie jak zrozumienie, że trójstronność i dialog społeczny są najbardziej skutecznymi i uzasadnionymi narzędziami kształtowania uniwersalnych standardów minimalnych. Należy położyć nacisk na potrzebę spójności i współpracy, która ma kluczowe znaczenie dla budowania zaufania. Aby odnieść sukces w tym procesie, wszyscy partnerzy, w szczególności związki zawodowe, muszą być włączeni i szanowani. W tym kontekście z zadowoleniem przyjmujemy deklaracje obecnego polskiego rządu, a w szczególności Ministry Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, że dialog społeczny z partnerami społecznymi będzie podstawowym elementem wszystkich polityk. Wierzymy, że opinie związków zawodowych będą uważane za ważne przez obecny rząd. Z zadowoleniem przyjmujemy również zapowiedź polskiego rządu o przystąpieniu do Globalnej Koalicji na rzecz Sprawiedliwości Społecznej.
Szanowni Państwo!
Układy zbiorowe pracy i procedury negocjacji zbiorowych na wszystkich szczeblach pozostają kluczowym elementem dialogu społecznego, promowanym i chronionym także przez MOP. Niestety, Polska należy do krajów europejskich o najniższym poziomie objęcia układami zbiorowymi pracy i najniższej ich liczbie, w szczególności na poziomie branżowym. Co więcej, otrzymujemy niepokojące i niedopuszczalne informacje, że istniejące układy zbiorowe pracy mają zostać wypowiedziane. Tak jest na przykład w przypadku Poczty Polskiej, firmy zatrudniającej ponad 60 000 pracowników. Zamiast osłabiania potrzebujemy wzmocnienia układów zbiorowych i dialogu społecznego. Zamiast wypowiadać istniejące układy, potrzebujemy ich dalszego przyjmowania, w szczególności w sektorze publicznym. Dlatego wzywamy polski rząd do wzmocnienia narzędzi skutecznych układów zbiorowych, zgodnie z zaleceniami związków zawodowych, wykorzystując nie tylko dyrektywy UE, ale także ramy prawne MOP.
Sprawiedliwość społeczna nie może być uznana bez dostępu do wymiaru sprawiedliwości w sprawach pracowniczych. Dlatego wzywamy państwo polskie do zapewnienia skutecznego egzekwowania i przestrzegania prawa krajowego oraz poszanowania podstawowych zasad i praw w pracy. Państwo ma do odegrania rolę w zapewnieniu odpowiednich i dobrze funkcjonujących mechanizmów rozwiązywania sporów i procedur rozpatrywania skarg. Z jednej strony poprzez dostępne i skuteczne sądy pracy, z drugiej - poprzez dobrze finansowaną i skuteczną inspekcję pracy, wyposażoną w odpowiednie narzędzia sankcji i egzekucji.
Integracja i zdolność do budowania mostów umożliwiają realizację umowy społecznej. Integracyjne zarządzanie oparte na dialogu społecznym na wszystkich szczeblach ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia naszych współczesnych celów społecznych i gospodarczych.
