Pod koniec listopada br. Rada Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych przyjęła stanowisko dotyczące pogarszającej się sytuacji społeczno-gospodarczej kraju.

W Stanowisku skierowanym do Prezesa Rady Ministrów, zwróciliśmy rządowi uwagę na realne obniżanie się poziomu wynagrodzeń pracowników na skutek wysokiej inflacji oraz na rosnące koszty utrzymania się. Wskazaliśmy w związku z tym na brak spójnej koncepcji państwa w obszarze ochrony obywateli przed skutkami wzrostu cen. Przedstawiliśmy postulaty działań, które w naszej ocenie przyczynią się do poprawy sytuacji obywateli takie jak przede wszystkim:

  • szybszy wzrost wynagrodzeń, w tym o co najmniej 20 proc. w sferze finansów publicznych, aby zrekompensować pracownikom skutki inflacji;
  • przywrócenie podstawowych stawek podatku VAT w wysokości 7 i 22 proc., podniesionych w 2011 r.;
  • wprowadzenie limitów cenowych, zwłaszcza w odniesieniu do kosztów rachunków za energię, oraz podatku od nadmiernych zysków firm energetycznych;
  • większa aktywność rządu na forum unijnym w celu doprowadzenia do reformy polityki energetycznej Unii Europejskiej oraz w zakresie czasowego obniżenia kosztów wynikających z działania systemu ETS;
  • pełne odmrożenie w 2023 roku odpisu na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych.

Rada OPZZ wskazała również na oczekiwanie podjęcia przez rząd szybkich działań umożliwiających Polsce dostęp do środków z Krajowego Planu Odbudowy i unijnych funduszy spójności oraz zakończenia sporów generujących naliczanie Polsce kar finansowych przez Unię Europejską. Kroki te uznaliśmy za konieczne dla ustabilizowania gospodarki i poprawy stanu finansów publicznych.

Na Stanowisko Rady OPZZ zareagowała Minister Klimatu, która w piśmie do przewodniczącego OPZZ, Piotra Ostrowskiego, poinformowała o podjętych działaniach rządu w zakresie rosnących cen energii.

W swoim wystąpieniu Minister wskazała na przyjęcie ustawy z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku, w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej (Dz.U. z 2022 r. poz. 2127, z późn. zm.), która wprowadziła instrument polegający na „zamrożeniu” cen i stawek opłat za energię elektryczną dla gospodarstw domowych, czyli całego rachunku w 2023 r. dla określonego limitu zużycia energii elektrycznej na poziomie cen i stawek opłat z 2022 r.:

  • 2 MWh dla ogółu gospodarstw domowych;
  • 2,6 MWh dla gospodarstw domowych z osobami niepełnosprawnymi;
  • 3 MWh dla gospodarstw domowych rolników oraz rodzin z Kartą Dużej Rodziny.

Preferencyjne zużycie energii elektrycznej będzie liczone dla gospodarstw domowych od dnia 1 stycznia 2023 r. do momentu wyczerpania przez danego odbiorcę właściwego limitu. Jednocześnie, ustawą z dnia 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku (Dz.U. z 2022 r. poz. 2243 ze zm.), wprowadzono rozwiązanie polegające na tym, że za każdą kolejną zużytą MWh odbiorca w gospodarstwie domowym będzie rozliczany po cenie 693 zł/MWh.

Mechanizm wsparcia przewidziany w ww. ustawie obejmuje część obrotową rachunku tj. opłatę za energię. Z kolei, opłaty za usługę dystrybucji energii mają na celu pokrycie uzasadnionych kosztów prowadzenia działalności koncesjonowanej przedsiębiorstw zajmujących się dystrybucją energii i ich wysokość jest ustalana przez Prezesa URE w zatwierdzanych taryfach dla usług dystrybucji energii. Przy czym Prezes URE, w dniu 17 grudnia br. zatwierdził taryfy największym operatorom systemów dystrybucyjnych energii elektrycznej, uwzględniając m.in. możliwości poniesienia kosztów energii przez odbiorców domowych.

W celu łagodzenia negatywnych skutków wzrostu cen energii elektrycznej na odbiorców końcowych przyjęto także zmiany legislacyjne dotyczące funkcjonowania rynku bilansującego energii elektrycznej oraz wprowadzające ograniczenie nadmiarowych dochodów rynkowych osiąganych na rynku energii elektrycznej przez wytwórców energii elektrycznej i przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się obrotem energii elektrycznej.

Celem minimalizacji negatywnych efektów wysokich cen energii elektrycznej poprzez redystrybucję uzyskanych środków do odbiorców końcowych przyjęto ustawę z 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku (Dz. U. poz. 2243 ze zm.). Ustawa nakłada na wytwórców energii elektrycznej oraz przedsiębiorstwa energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną obowiązek przekazywania kwoty będącej nadmiernym zyskiem na rachunek Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny. Aktem wykonawczym do tej ustawy jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 listopada 2022 r. w sprawie sposobu obliczania limitu ceny (Dz. U. 2022 r, poz. 2284 ze zm.), które określiło jakie limity cen obowiązują wytwórców energii elektrycznej oraz przedsiębiorstw energetycznych prowadzących działalność w zakresie obrotu energii elektrycznej przy obliczaniu odpisu na ww. Fundusz.

(oprac. KP)