Europejska Konfederacja Związków Zawodowych zorganizowała spotkane z przedstawicielami Parlamentu Europejskiego oraz państw członkowskich w organach UE w sprawie stanu prac nad reformą zarządzania gospodarczego w UE.

Obecne zasady zarządzania gospodarczego UE, które służącą ujednoliceniu i monitorowaniu polityk gospodarczych państw członkowskich wymagają zmiany ponieważ uznano, że kryteria oceny gospodarczej i fiskalnej państw, które stosuje Komisja Europejska nie są adekwatne do aktualnych wyzwań gospodarczych.

Komisja Europejska pracuje zatem nad ustaleniem kształtu nowych zasad oceniających m.in. stabilność i równowagę ekonomiczną państw. To istotny temat ponieważ zasady te wpływają na możliwość i zakres finansowania działań ze środków publicznych, w tym z budżetu państwa. Na podstawie zasad zarządzania gospodarczego Komisja Europejska ocenia np. inicjatywy państw pod kątem ich wpływu na stan finansów publicznych czy kondycję fiskalną państw, w tym poziom ich zadłużenia, który - jeśli przekroczy określoną wartość - stanowi podstawę do np. uruchomienia tzw. procedury nadmiernego deficytu.

Obecnie kryteria te to m.in. pułap deficytu finansów publicznych (poniżej 3% PKB) i długu publicznego (poniżej 60% PKB) - Traktat o funkcjonowaniu UE. Objęcie procedurą nadmiernego deficytu oznacza dla państwa konieczność redukcji zadłużenia w tempie określonym przez Komisję do poziomu wyznaczonego w zasadach zarządzania gospodarczego UE.

Przypomnijmy, że Polska była objęta tą procedurą od 2009 do 2015 r., co wpłynęło na drastyczne pogorszenie się nakładów na finansowanie usług publicznych, w tym wynagrodzeń w sferze finansów publicznych.

W ostatnich latach zasady zarządzania gospodarczego były zawieszone z uwagi najpierw na pandemię COVID-19 a następnie kryzys energetyczny i migracyjny w związku ze zbrojną napaścią Rosji na Ukrainę.

Komisja Europejska zdecydowała o odwieszeniu zasad i powrocie do stosowania reguł fiskalnych już od 2024 r. Brak reformy zarządzania gospodarczego UE i wprowadzenia nowych reguł oznaczałoby w praktyce ocenę kondycji fiskalnej państw w oparciu o obowiązujący Pakt Stabilności i Wzrostu a w konsekwencji ryzyko nałożenia na wiele państw członkowskich UE, w tym Polskę, procedury nadmiernego deficytu. Byłoby to szkodliwe dla kondycji gospodarczej i społecznej tych państw, które nadal borykają się z konsekwencjami ww. kryzysów ale też wysokiej inflacji oraz wyzwaniami związanymi z koniecznością poniesienia znaczących wydatków na inwestycje na rzecz transformacji ekologicznej i cyfrowej oraz zbrojeniowe.

Z punktu widzenia związków zawodowych istotna jest przestrzeń fiskalna na inwestycje społeczne, w tym na usługi publiczne i godziwe wynagradzanie pracowników oraz wsparcie ich w adaptacji do transformacji klimatyczną i cyfrową. Ochrona inwestycji społecznych w zarządzaniu gospodarczym UE jest głównym postulatem europejskich związków zawodowych. Starają się one wpływać na proces wypracowywania ostatecznego kształtu reformy tak, by zasady uwzględniały potrzeby społeczne, w tym obowiązek realizacji przez państwa Europejskiego Filaru Praw Socjalnych.

Trudno obecnie oszacować jak szybko dojdzie na poziomie UE do porozumienia odnośnie do reformy. Prace przebiegają powoli, do propozycji zmiany zgłoszono ponad 1500 poprawek, zbliża się koniec kadencji Parlamentu Europejskiego i wybory a także zmiana przewodnictwa w UE z hiszpańskiej na belgijską.

EKZZ chce, aby decyzje w tym zakresie nie były podejmowane w pośpiechu zatem postuluje o wydłużenie o rok zawieszenia obowiązywania obecnych reguł fiskalnych celem wykorzystania tego czasu na pogłębiony dialog prowadzący do odpowiedzialnych społecznie decyzji w obszarze zarządzania gospodarczego w UE.

Na spotkaniu OPZZ reprezentowała Katarzyna Pietrzak z Wydziału Polityki Gospodarczej OPZZ.

(KP)