Komisja Europejska dostrzega, że gospodarka UE traci konkurencyjność na rynku światowym, jej przemysł spowolnił a gracze tacy jak państwa azjatyckie czy USA wdrażają strategie wspierające ich przewagę technologiczną na rynku. Jesteśmy w czasie dużych zmian geopolitycznych i technologicznych, na które UE musi znaleźć odpowiedź.

Dlatego w ostatnim czasie zapowiedziano szereg inicjatyw a dużą ich część przedstawiono w Komunikacie Komisji pt. „Kompas dla konkurencyjności UE”. To istotny dokument o charakterze strategicznym, do którego będą odwoływać się w najbliższym czasie kolejne decyzje podejmowane na szczeblu unijnym.

Wiceprzewodnicząca OPZZ, Barbara Popielarz, przedstawiła w imieniu OPZZ opinię do Komunikatu Ministerstwu Rozwoju i Technologii oraz Przedstawicielstwu Komisji Europejskiej w Polsce.

Uznaliśmy korektę strategii gospodarczej UE za zasadną. Pozytywna jest deklaracja Komisji Europejskiej, że chce chronić swój unikalny model społecznej gospodarki rynkowej. Powinno to stanowić wyznacznik inicjatyw oparty na tym modelu oraz działań państw na poziomie krajowym.

Komisja zapowiedziała m.in. przygotowanie planu działania na rzecz wysokiej jakości miejsc pracy, co zasługuje na przychylność i dowodzi, że głos europejskich związków zawodowych wpływa na punkt widzenia organów UE. OPZZ wskazał, że elementem tego planu powinny być inicjatywy wspierające wzrost płac oraz inwestycje w usługi publiczne. W Komunikacie zasygnalizowano też przygotowanie planu działań na rzecz przystępnych cenowo mieszkań, o co również postulują związki zawodowe. Ocena ww. inicjatyw Komisji będzie jednak możliwa po przedstawieniu konkretnych propozycji rozwiązań.

Jednocześnie wskazaliśmy, że dokument Komisji powinien być uzupełniony o instrumenty chroniące pracowników w trakcie przemian technologicznych w gospodarce i tworzące warunki do tworzenia wysokiej jakości miejsc pracy, z godnymi wynagrodzeniami i zabezpieczeniem społecznym. Konieczne jest w tym zakresie systemowe podejście, nie tylko zwiększenie umiejętności i przeszkolenie pracowników ale też zadbanie o przestrzeganie praw pracowniczych w nowo tworzących się sektorach gospodarki a także przy stosowaniu algorytmów i w trakcie pracy z wykorzystaniem platform internetowych. Podkreśliliśmy przy tym potrzebę uwzględnienia działań na rzecz równego traktowania, w tym równości płci, i zapobiegania dyskryminacji pracowników. Brak deklaracji tych działań to obecnie mankament Komunikatu Komisji.

Zawnioskowaliśmy do Komisji, aby wszystkie działania realizujące ww. strategię gospodarczą UE były uzgadniane w dialogu trójstronnym, zarówno na poziomie europejskim jak i krajowym. Komunikat Komisji jest w tym zakresie niedostateczny, nie przedstawia mechanizmów włączenia partnerów społecznych w realizację strategii unijnej a miejscami podkreśla jedynie rolę organizacji pracodawców, co jest sprzeczne z przepisami traktatowymi UE.

Dużą uwagę w opinii poświeciliśmy kwestiom przemysłu. Pozytywnie odnieśliśmy się do przygotowania przez Komisję europejskiej strategii przemysłowej wskazując, że ich odpowiednikiem powinny być strategie krajowe, o których przygotowanie od dawna wnioskuje OPZZ. Podkreśliliśmy konieczność skutecznej ochrony przez nieuczciwą konkurencją przedsiębiorstw z państw trzecich oraz realnego wsparcia przedsiębiorstw energochłonnych. Tu potrzebne są pilne i realne działania UE - wskazał OPZZ. Jednocześnie ważna jest warunkowość pomocy dla firm, zwłaszcza publicznej i unijnej, którą należy, w naszej ocenie, powiązać z zobowiązaniem do inwestycji w nowe miejsca pracy wysokiej jakości.

Dostrzegając deklarację korekty przez Komisję Europejską regulacji prośrodowiskowych (przy jednoczesnym podtrzymaniu celów klimatycznych) zawnioskowaliśmy o rewizję Europejskiego Zielonego Ładu (w tym CBAM i ETS 2) oraz zwiększenie roli instrumentów wspierających pracowników i regiony w polityce unijnej dotyczącej tego obszaru, w tym znaczącego zwiększenia finansowania sprawiedliwego wymiaru transformacji.

Zwróciliśmy także uwagę na ryzyka związane z deregulacją prawa. Nie może ona odbywać się na rzecz tylko jednak interesariusza rynku, czyli przedsiębiorców. Prawo musi zapewniać ochronę wartości unijnych i praw innych uczestników rynku a także uwzględniać interes fiskalny państw, ze względu na znaczące potrzeby inwestycji publicznych. Deregulacja nie może według OPZZ prowadzić do osłabienia ochrony praw pracujących.

(KP)