Rada OPZZ przeprowadziła dyskusję dotyczącą procesu implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej do polskiego porządku prawnego. W jej wyniku zdecydowano o przyjęciu Stanowiska w sprawie braku terminowej implementacji dyrektywy oraz aktualnego kształtu projektu ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, której celem jest wdrożenie unijnego prawa do krajowego ustawodawstwa. Stanowisko przekazano Prezesowi Rady Ministrów i minister rodziny, pracy i polityki społecznej.

Rada OPZZ jest zaniepokojona brakiem terminowej implementacji dyrektywy, mimo że jej wdrożenia to szansa na sprawiedliwszy system płac i wzmocnienie rokowań zbiorowych w Polsce. Projekty ustaw: o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz o układach zbiorowych pracy oraz porozumieniach zbiorowych nadal czekają na rozpatrzenie przez Radę Ministrów i skierowanie do prac parlamentarnych. Brak odpowiednich regulacji krajowych naraża pracujących w Polsce na ograniczenie prawa do korzystania z ochrony przewidzianej w prawie europejskim dlatego Rada OPZZ postuluje o pilne przyspieszenie prac nad tymi projektami oraz usprawnienie dialogu pomiędzy stroną rządową a partnerami społecznymi w tym zakresie.

Rada OPZZ nie może przy tym zaakceptować obecnej treści ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę w obszarze zdefiniowania minimalnego wynagrodzenia za pracę. Ponownie postulujemy, aby minimalne wynagrodzenie za pracę stało się kategorią jednoskładnikową – wynagrodzeniem zasadniczym.

Na posiedzeniu Rady OPZZ w dniu 21 lutego br. ministra pracy i polityki społecznej zadeklarowała podjęcie działań na rzecz ustanowienia płacy minimalnej wynagrodzeniem zasadniczym. W nowym projekcie ustawy odchodzi się jednak od wcześniejszej koncepcji zdefiniowania płacy zasadniczej, która była zgodna z oczekiwaniami Rady OPZZ, i proponuje nowe rozwiązanie polegające na stopniowym wyłączaniu kolejnych dodatków wchodzące obecnie w skład minimalnego wynagrodzenia za pracę. Proces ten ma trwać aż trzy lata począwszy od 2026 r., kiedy to wyłączony ze składu płacy minimalnej ma być dodatek funkcyjny. Następnie, od 2027 r., płaca minimalna ma już nie zawierać tzw. innych dodatków a począwszy od 2028 r. nie będą w jej skład włączane premie i nagrody. To istotny krok wstecz wobec pierwotnych planów Ministerstwa, że płaca minimalna stanie się płacą zasadniczą - i to już w 2026 r. W praktyce oznacza odejście od sztandarowego rozwiązania projektu ustawy, które miało na celu uporządkowanie rynku pracy.

Pracownicy nie powinni czekać mają i to aż trzy lata - aby dodatki do wynagrodzenia odzyskały swoją funkcję. Obecnie ochrona praw pracowników związanych z minimalnym wynagrodzeniem za pracę jest nieskuteczna. Przepisy ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę są nadużywane po to, aby wysokość płacy minimalnej nie przekraczała ustawowego poziomu, mimo uzyskiwanego przez pracownika prawa do licznych dodatków do tego wynagrodzenia. Zastąpienie w projekcie ustawy definicji minimalnego wynagrodzenia za pracę która wyznaczała je jako płacę zasadniczą, przepisem zawierającym szeroki katalog dodatków powiela obecne rozwiązanie będące źródłem krzywdzących dla pracowników rozwiązań i stwarza ryzyko obchodzenia przepisów w przyszłości. To także utrwalenie zjawiska spłaszczania płac, z którym kolejne rządy nie potrafią sobie poradzić.

Rada OPZZ podkreśliła, że sytuacja budżetu państwa nie może uzasadniać utrzymywania szkodliwych dla pracowników praktyk w obszarze płacy minimalnej także w sferze finansów publicznych.

Oczekujemy wprowadzenia jak najszybciej zmian prowadzących do ustanowienia płacy minimalnej płacą zasadniczą. Rada Ministrów powinna przyjąć rozwiązanie pierwotne przedstawione przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w tej sprawie w trakcie konsultacji społecznych.

Implementacja unijnej dyrektywy to bowiem doskonały moment, aby uczynić rynek pracy bardziej sprawiedliwym i zapewnić lepsze warunki zatrudnienia dla najniżej opłacanych pracowników. Ograniczenie ubóstwa pracujących powinno stać się priorytetem rządu.

Ponadto, Rada OPZZ zaapelowała do rządu o pilne opracowanie planu działania na rzecz promowania rokowań zbiorowych. Przypominamy, że obowiązek ten wynika z przepisów dyrektywy o adekwatnych wynagrodzeniach minimalnych w Unii Europejskiej. Potrzebujemy silnych rokowań zbiorowych – zarówno w przedsiębiorstwach, jak i na poziomie branżowym. To właśnie one są bowiem narzędziem, które pozwala wypracować adekwatną ochronę praw pracowników i zapewnić sprawiedliwe wynagrodzenia. Zwiększenie zasięgu rokowań zbiorowych przyniesie korzyści wszystkim: to mniej zjawiska spłaszczania płac, lepsze warunki pracy i bardziej uczciwy system wynagradzania pracowników. Dlatego oczekujemy od rządu pilnego stworzenia szczegółowego planu i harmonogramu dalszych działań służących opracowaniu planu działań na rzecz promowania rokowań zbiorowych, co pozwoli na lepsze monitorowanie postępów i terminowe wdrażanie przepisów. Takie rozwiązanie umożliwi lepsze uwzględnienie potrzeb wszystkich zainteresowanych stron i wypracowanie najbardziej efektywnych rozwiązań.

Przypominamy, że ustawa o układach zbiorowych, nad którą obecnie pracujemy w dialogu z rządem, choć potrzebna, nie wystarczy, by objąć rokowaniami 80% pracowników – jak wiodące kraje Unii Europejskiej. Dziś w Polsce to zaledwie 13%, znacznie poniżej unijnej średniej. Dlatego potrzebny jest dobry i odważny plan działania.

Warto podkreślić, że OPZZ zgłosiło Ministerstwu Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej aż 25 konkretnych propozycji, które mają wzmocnić dialog społeczny i zwiększyć liczbę porozumień zbiorowych. Rada OPZZ postuluje o uwzględnienie tych postulatów poprzez włączenie ich do planu działania na rzecz promowania rokowań zbiorowych.

Rada OPZZ zadeklarowała przy tym gotowość do dialogu i prowadzenia konstruktywnych negocjacji. Jesteśmy przekonani, że realizacja naszych postulatów oraz zapewnienie partnerom społecznym realnego wpływu na kształt przepisów wdrażających unijne regulacje umożliwi właściwą implementację dyrektywy.

(KP)

Pełna treść stanowiska dostępna TUTAJ