16 sierpnia 2023 roku Prezydent RP Andrzej Duda podpisał ustawę z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych, a także niektórych innych ustaw. Nowelizacja realizuje postulat OPZZ i uchyla wygasający charakter emerytur pomostowych, a także dokonuje korekty w instytucji rekompensaty.
Likwidacja wygasającego charakteru emerytur pomostowych
Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych przez wiele lat walczyło o uchylenie wygasającego charakteru emerytur pomostowych. Tylko w ostatnim roku podjęliśmy wiele inicjatyw mających na celu realizację tego postulatu. Między innymi w dniu 19 października 2022 r. OPZZ zorganizowało manifestację, do której dołączyło Forum Związków Zawodowych i wspólnie skierowaliśmy do Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej Petycję domagając się uchylenia wygasającego charakteru emerytur pomostowych. OPZZ brało także udział w posiedzeniach Zespołu ds. Ubezpieczeń Społecznych Rady Dialogu Społecznego, podczas których domagało się niewygasającego charakteru emerytur pomostowych. Postulat ten zawarty jest w Programie OPZZ na lata 2022-2027. Podpisana przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych, a także niektórych innych ustaw realizuje postulat OPZZ i uchyla wygasający charakter emerytur pomostowych.
Zmiany w zakresie rekompensaty
Zmianie uległy także przepisy dotyczące instytucji rekompensaty. Rekompensata to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.
Potrzeba zmiany wzięła się z nowelizacji (Dz.U. z 2022 r. poz. 755), która weszła w życie 20 kwietnia ub.r. Uchyliła ona art. 4 pkt 7, który mówił o konieczności rozwiązania stosunku pracy jako warunku nabycia pomostówki. Po nowelizacji ustawy emerytura pomostowa jest nabywana automatycznie – bez rozwiązania stosunku pracy – i przyznawana na wniosek pracownika. Świadczenie nie jest jednak wypłacane do czasu rozwiązania umowy z dotychczasowym pracodawcą. Zdaniem ekspertów, te zmiany pozbawiały ubezpieczonych prawa do rekompensaty. Zgodnie z art. 2 pkt 5 ustawy o emeryturach pomostowych rekompensata przysługuje bowiem tylko takiemu pracownikowi, który nie nabył prawa do pomostówki.
Wspomniany przepis został poprawiany i w efekcie rekompensatę otrzymają osoby, które nie mają prawa do pomostówki ustalonego prawomocną decyzją. Z przepisów jasno wynika już, w jakich przypadkach ZUS przyznaje świadczenie.
Wejście w życie przepisów
Przepisy dotyczące rekompensaty i uchylenia wygaszającego charakteru emerytur pomostowych wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2024 r.