Norbert Kusiak, dyrektor Wydziału Polityki Gospodarczej, sekretarz Prezydium RDS (OPZZ)
To nie pierwszy przypadek osłabiania pozycji RDS. Niedawno uchwalona ustawa o Radzie Fiskalnej ograniczyła rolę Rady Dialogu Społecznego w procedurze budżetowej. Temat ten poruszaliśmy w naszych wcześniejszych artykułach TUTAJ. Teraz rząd idzie o krok dalej, proponując zmiany, które de facto marginalizują znaczenie RDS jako kluczowego organu dialogu społecznego, odpowiedzialnego za społeczny nadzór nad finansami publicznymi. Czemu naprawdę mają służyć te zmiany?
Rada Dialogu Społecznego odgrywa dziś istotną rolę w społecznym nadzorze nad finansami publicznymi, umożliwiając partnerom społecznym – stronie pracowników i stronie pracodawców – wyrażanie opinii na temat sposobu realizacji budżetu państwa. Obowiązujące przepisy ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i jej art. 20 zobowiązują ministra finansów do przedstawienia RDS szczegółowej informacji na temat wykonania budżetu państwa za pierwsze półrocze w terminie do 10 września każdego roku. Nowa propozycja rządu zakłada likwidację tego obowiązku, uzasadniając to powszechną dostępnością danych na stronie internetowej Ministerstwa Finansów.
Dlatego partnerzy społeczni – z inicjatywy OPZZ – wyrazili zdecydowany sprzeciw wobec tego rozwiązania. W uchwale nr 135 z 20 grudnia 2024 roku strony pracowników i strony pracodawców RDS zwracają uwagę, że bieżące publikowanie na stronie internetowej Ministerstwa Finansów danych o wykonaniu ustawy budżetowej nie może stanowić wystarczającej przesłanki do automatycznego zniesienia obowiązku przedkładania RDS informacji na temat wykonania ustawy budżetowej za pierwsze półrocze. Choć w dobie cyfryzacji dostęp do danych online stał się powszechny i łatwiejszy, nie można uznać, że taki sposób prezentacji danych pozwala na pełną i efektywną współpracę strony społecznej ze stroną rządową. Szczególnie, że część danych, które otrzymuje Rada Dialogu Społecznego, różni się zarówno pod względem formy prezentacji, jak i szczegółowości od danych publikowanych na stronie internetowej Ministerstwa Finansów. Informacje te, prezentowane w postaci ogólnych komunikatów, nie zawsze odpowiadają na wszystkie pytania i wątpliwości, jakie pojawiają się w trakcie debaty w RDS po stronie związków zawodowych i organizacji pracodawców.
Ograniczenie dostępu do pełnych danych o realizacji budżetu oznacza osłabienie społecznej kontroli nad finansami państwa. Dialog w ramach RDS pozwala bowiem na szczegółowe analizowanie i ocenianie działań rządu w kontekście budżetowym. Jak wskazują partnerzy społeczni w swojej uchwale, takie konsultacje są niezbędne, aby rząd mógł lepiej rozumieć potrzeby społeczne oraz wypracowywać skuteczniejsze rozwiązania finansowe. Utrzymanie współpracy między stroną rządową a społeczną jest również ważne w kontekście dbałości o zachowanie równowagi interesów pracowników, pracodawców i państwa.
Zniesienie obowiązku informowania RDS o realizacji budżetu ograniczy również możliwość identyfikowania problemów finansowych na wczesnym etapie. Brak tej współpracy może negatywnie wpłynąć na efektywność wydatkowania publicznych środków oraz jakość podejmowanych decyzji budżetowych. To krok w kierunku centralizacji władzy nad finansami publicznymi, który może prowadzić do pogorszenia jakości dialogu społecznego. Dlatego partnerzy społeczni zaapelowali o wycofanie się z tej zmiany, podkreślając, że jej wprowadzenie stanowi nieuzasadnione osłabienie pozycji RDS w systemie nadzoru nad wydatkami publicznymi.
Czy rząd wysłucha apelu Rady Dialogu Społecznego i odstąpi od uchylenia art. 20 ustawy o Radzie Dialogu Społecznego? Odpowiedź na to pytanie pokaże, na ile rząd jest gotowy na prowadzenie rzeczywistego dialogu społecznego w kwestiach kluczowych dla funkcjonowania państwa i traktowanie związków zawodowych i pracodawców jako pełnoprawnych uczestników debaty publicznej.
Z treścią uchwały nr 135 można zapoznać się TUTAJ.
(nq)
