06 marca 2023

Kondycja finansowa przedsiębiorstw energochłonnych, decyzje Wód Polskich dotyczące wniosków o zamianę taryf za wodę i ścieki oraz zwolnienia w FCA Powerterain Poland Sp. z o.o. w Bielsku-Białej – to główne tematy, którymi zajął się Zespół problemowy ds. polityki gospodarczej i rynku pracy Rady Dialogu Społecznego. Norbert Kusiak, dyrektor Wydziału Polityki Gospodarczej OPZZ Dnia 2 marca br. odbyło się posiedzenie Zespołu ds. polityki gospodarczej i rynku pracy Rady Dialogu Społecznego, któremu przewodniczył Kol. Leszek Miętek z OPZZ.  W trakcie posiedzenia członkowie Zespołu ponownie przenalizowali sytuację w przedsiębiorstwach energochłonnych. Zespół uznał, że w związku ze wzrostem kosztów energii i paliw pogarsza się sytuacja finansowa kolejnych branż, dlatego rządowym programem wsparcia powinny zostać objęte nowe grupy przedsiębiorstw. Zespół postanowił rozpocząć pracę nad modyfikacją stanowiska Zespołu z dnia 13 grudnia 2022 roku w sprawie objęcia dużych przedsiębiorstw i branż szczególnie narażonych na wzrost kosztów energii i paliw programem wsparcia w ramach i na zasadach ustawy z dnia 29 września 2022 r. o zasadach realizacji programów wsparcia przedsiębiorców w związku z sytuacją na rynku energii w latach 2022–2024. W kolejnym punkcie porządku obrad omówiono stanowiska i uchwały Wojewódzkich Rad Dialogu Społecznego w sprawie wysokości opłat za wodę i ścieki. Zespół podjął decyzję, że w trakcie kolejnych posiedzeń rozważy przygotowanie stanowiska w tej sprawie, ponieważ decyzje regulatora, czyli Wód Polskich zagrażają dalszej działalności przedsiębiorstw wodno-kanalizacyjnych. Zespołu omówił ponadto, na wniosek Federacji Związków Zawodowych Metalowców i Hutników, problemy przedsiębiorstw przemysłu motoryzacyjnego. Strona społeczna zwróciła się do strony rządowej z wnioskiem o zwołanie posiedzenia Trójstronnego Zespołu Branżowego ds. Przemysłu Motoryzacyjnego, działającego przy Ministerstwie Rozwoju i Technologii, w celu omówienia kwestii zwolnień grupowych w FCA Powerterain Poland Sp. z o.o. w Bielsku-Białej.  (nq)

03 marca 2023

OPZZ przedstawiło Ministrowi Rozwoju i Technologii stanowisko w sprawie projektu ustawy o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe. Ustawodawca zaproponował zasadniczo wprowadzenie dwóch rozwiązań w celu nabycia mieszkania - konto oszczędnościowe oraz tzw. bezpieczny kredyt 2%. Zanim jednak przekazaliśmy uwagi, interweniowaliśmy odnośnie do sposobu konsultacji społecznych projektu, ponieważ wyznaczono jedynie kilka dni na przekazanie uwag. W następstwie naszego pisma partnerzy społeczni otrzymali na to 21 dni. Katarzyna Pietrzak, Wydział Polityki Gospodarczej OPZZ w swoim wystąpieniu wskazało, że obecna polityka mieszkaniowa państwa nie zapewnia potrzeb bytowych znacznej grupy obywateli, a mieszkania są niedostępne dla wielu osób ze względu na wysokie ceny ich zakupu. Nieadekwatna do potrzeb jest liczba lokali spółdzielczych, komunalnych, socjalnych i na wynajem budowana przez państwo, co wynika m.in. ze zbyt niskich nakładów publicznych na politykę mieszkaniową. W 2021 r. oddano do użytkowania jedynie 5,9 tys. mieszkań spółdzielczych, 3,1 tys. mieszkań komunalnych (gminnych), 3,3 tys. mieszkań społecznych czynszowych i 0,4 tys. mieszkań zakładowych (GUS). Uwzględniając to, OPZZ uznało, że w warunkach ograniczonych środków publicznych przeznaczanych przez państwo na politykę mieszkaniową oraz niezaspokojonych potrzeb mieszkaniowych osób najmniej zarabiających należy negatywnie ocenić projekt ustawy przedstawiony przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Uważamy, że zasoby publiczne powinny zostać w pierwszej kolejności skierowane na finansowanie instrumentów zwiększających dostępność mieszkań komunalnych, socjalnych i na wynajem. Instrumenty zawarte w projekcie są w praktyce dedykowane osobom o średnich i wyższych dochodach, które mają potencjał do gromadzenia oszczędności i osiągnięcia zdolności kredytowej bez absorbowania środków publicznych. Rozwiązania określone w projekcie mogą funkcjonować w ramach polityki mieszkaniowej państwa, jednak dopiero po efektywnej zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych osób najbiedniejszych. Projekt utrwala aktualną normę, zgodnie z którą przeważająca część mieszkań nabywana jest przez obywateli w drodze kupna i wiąże się z wieloletnim zobowiązaniem kredytowym. OPZZ postuluje prowadzenie przez państwo długoterminowej, kompleksowej i adekwatnie finansowanej polityki mieszkaniowej państwa, która uwzględni zróżnicowanie dochodowe obywateli. W takie podejście wpisuje się jedynie zawarte w projekcie rozwiązanie wspierające inwestycje w ramach Społecznego Budownictwa Czynszowego. OPZZ wskazało, że kluczowym czynnikiem warunkującym budowanie zdolności kredytowej oraz gromadzenia oszczędności jest poziom dochodów do dyspozycji, w szczególności dochodów z pracy. Wynagrodzenia większości Polaków są jednak niskie. W poprzednim roku za przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej netto można było kupić w Warszawie 0,34 m kw. mieszkania a w Łodzi 0,74 m kw. Polacy potrzebują średnio 7,8 rocznych wynagrodzeń aby kupić 70 m mieszkanie. Polityka wynagradzania pracowników prowadzona przez państwo nie sprzyja gromadzeniu oszczędności. W rezultacie, stopa oszczędności gospodarstw domowych w Polsce wyniosła na koniec 2021 r. 2,8%. Na tle pozostałych państw Unii Europejskiej byliśmy najmniej oszczędzającym narodem. Wzrost płac jest kluczowy dla zwiększenia oszczędności Polaków. Jeśli chodzi o instrument bezpieczny kredyt 2%, to w ocenie OPZZ zmiany wymaga warunek udzielenia kredytu, mówiący o tym, że osoby mogą się o niego ubiegać, jeśli posiadają lub posiadały łącznie prawo własności jednego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego w udziale nie wyższym niż 50% i nabyte w drodze dziedziczenia, jeżeli nie zamieszkują w tym lokalu albo domu od co najmniej 12 miesięcy. Wymóg ten eliminuje z możliwości otrzymania kredytu grupę osób, które nie miały możliwości wyprowadzenia się z domu rodzinnego i np. wynajęcia mieszkania bądź istniała potrzeba opieki nad osobą zależną w jej domu rodzinnym. (KP)

24 lutego 2023

Zmiany klimatyczne i degradacja środowiska naturalnego stanowią egzystencjalne zagrożenie dla Europy i świata. Przyjęty przez Komisję Europejską Europejski Zielony Ład jest mapą drogową dla gospodarki europejskiej, by stała się zasobooszczędna, energooszczędna i neutralna klimatycznie, a jednocześnie nowoczesna i coraz bardziej konkurencyjna. Transformacja powinna przebiegać w sposób sprawiedliwy, a więc tak, by żaden obywatel ani region nie pozostał w tyle. Przechodzenie na zero- i niskoemisyjne źródła energii i wdrażanie gospodarki obiegu zamkniętego (oraz cyfryzacja) to kierunki, które odmienią funkcjonowanie przedsiębiorstw. Zmienią się modele działania, produkty i usługi a wraz z nimi miejsca pracy i wymagane kwalifikacje. Jednym słowem, przedsiębiorstwa staną przed strategicznymi decyzjami, które będą miały wpływ na sytuację pracowników i zatrudnienie (nierzadko w obrębie całego łańcucha wartości). Dlatego w procesie planowania zielonej transformacji w przedsiębiorstwie powinny mieć głos związki zawodowe i rady pracowników. Zaangażowanie reprezentacji pracowniczej przynosi korzyści obu stronom. Włączenie pracowników pozwoli przedsiębiorstwu szybciej dojść do lepszych rozwiązań, a jednocześnie przeprowadzić transformację w sprawiedliwy sposób, a więc z poszanowaniem praw i interesów pracowników oraz przy ich udziale. Szeroko zakrojone zmiany, jakie wiążą się z wdrożeniem zielonej transformacji na poziomie przedsiębiorstwa, mogą rodzić wśród pracowników obawy i uczucie zagrożenia oraz powodować konflikty. Szczególnie, że pracownicy niewiele wiedzą na temat Europejskiego Zielonego Ładu. Odpowiednie szkolenie zorganizowane przez pracodawcę, najlepiej dla wszystkich pracowników, pozwolil im lepiej zrozumieć kontekst zmian. Nie mniej ważna będzie komunikacja i informacja w całym procesie planowania transformacji. Jak więc zazieleniać przedsiębiorstwo z udziałem pracowników? Pracodawcy i związki zawodowe mogą skorzystać z materiałów, które powstały w ramach projektu „Let’s Get Green” realizowanego przez Federację Związków Zawodowych Metalowców i Hutników (FZZMiH) (lider projektu) wspólnie ze związkami zawodowymi z Polski, Chorwacji, Serbii, Portugalii, Hiszpanii i Francji z sektora metalowego przy wsparciu merytorycznym Instytutu Spraw Publicznych: kurs on-line (materiał e-learningowy): Europejski Zielony Ład w pigułce przewodnik dla pracodawców i pracowników: Wdrażanie Europejskiego Zielonego Ładu w przedsiębiorstwie sektora metalowego Na stronie projektu dostępne są również filmy wideo, audiobooki i inne materiały. Dzięki projektowi „Let’s Get Green” przedstawiciele pracowników z sześciu krajów zyskali wiedzę jak w praktyce korzystać z przysługujących im praw do informacji, konsultacji i partycypacji w kontekście wdrażania Europejskiego Zielonego Ładu na poziomie przedsiębiorstwa.  Projekt współfinansowany przez Unię Europejską 

09 lutego 2023

Rozpoczęły się konsultacje projektu ustawy o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe, który zawiera nowe instrumenty polityki mieszkaniowej państwa. W założeniu Ministerstwa Rozwoju i Technologii mają one pomóc obywatelom w nabyciu mieszkania. Ustawodawca zamierza wprowadzić: instrument kredytowy o nazwie „Bezpieczny kredyt 2%”, instrument oszczędzania celem o nazwie „Konto mieszkaniowe”, instrument dodatkowej dopłaty do oprocentowania Społecznego Budownictwa Czynszowego. Niestety, Ministerstwo skierowało do OPZZ projekt ustawy wyznaczając jedynie kilkudniowy termin na przedstawienie opinii do zmian prawa. OPZZ niezwłocznie zainterweniowało w sprawie obowiązku przestrzegania przepisów ustawy o związkach zawodowych w procesie stanowienia prawa, które wyraźnie określają termin na przedstawienie uwag w ramach konsultacji społecznych (30 dni a w szczególnych przypadkach 21 dni od dnia następującego po otrzymaniu projektu). Argumenty OPZZ przedstawione przez wiceprzewodniczącą OPZZ, Barbarę Popielarz, w piśmie do wiceministra rozwoju i technologii, Waldemara Budy, spowodowały, że Ministerstwo wyznaczyło 21 dni na przedstawienie uwag do projektu ustawy. Ze szczegółowymi rozwiązaniami można zapoznać się w projekcie ustawy zamieszczonym tutaj, natomiast z uzasadnieniem projektu tu a z Oceną Skutków Regulacji tu.  Uwagi do projektu należy kierować na adres: pietrzak@opzz.org.pl.

02 lutego 2023

W związku z licznymi pytaniami dotyczącymi możliwości odliczenia od dochodu składki związkowej i sposobu dokumentowania jej wpłaty na rzecz związku zawodowego, wyjaśniamy, jakie obowiązki w tym zakresie nałożył ustawodawca na pracowników. Norbert Kusiak, dyrektor Wydziału Polityki Gospodarczej i Funduszy Strukturalnych OPZZ Zbliża się termin składania rozliczeń podatkowych PIT. Dzięki podejmowanym przez OPZZ od wielu lat działaniom od 1 stycznia 2022 r. wszyscy członkowie związku zawodowego, w tym także emeryci czy zatrudnieni na podstawie umowy cywilnoprawnej mogą odliczyć ulgę z tytułu opłacania składki członkowskiej na rzecz związków zawodowych. Ulgę wprowadzono w ramach prac nad „Polskim Ładem”, ustawą z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105). Początkowo ustawodawca nałożył na związki zawodowe obowiązek wystawiania członkom związku zawodowego oświadczenia o wysokości zapłaconej składki i ustalił limit odliczenia podatkowego na poziomie 300 zł. Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych od samego początku prac nad „Polskim Ładem” krytykowało zamiar nałożenia na organizacje związkowe obowiązku wystawiania takiego oświadczenia. Wskazywaliśmy, że w sytuacji, gdy składka jest pobierana z wynagrodzenia przez pracodawcę związek zawodowy dysponuje jedynie danymi o globalnej kwocie składek, która wpłynęła na konto związku zawodowego z konta pracodawcy, ale bez informacji, kto i w jakiej wysokości zapłacił składkę. Powoduje to, że organizacja związkowa nie może wystawić członkowi związku zawodowego ww. oświadczenia. Po kilku miesiącach intensywnych rozmów z ministrem finansów udało się nam przekonać stronę rządową do zmiany stanowiska w tej kwestii. Rząd a następnie ustawodawca zaakceptowali propozycję OPZZ, aby informację o wysokości składek wpłaconych przez pracownika na rzecz związku zawodowego, w przypadku składek pobieranych z wynagrodzenia przez pracodawcę, przekazywał pracownikowi pracodawca w formie rocznej deklaracji PIT-11. Tym samym, w wyniku interwencji OPZZ, przepis stanowiący, że do skorzystania z odliczenia podatkowego w tym zakresie konieczne jest oświadczenie organizacji związkowej został uchylony. Stosowny przepis korygujący znalazł się w uchwalonej przez Sejm ustawie z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 1265). W trakcie prac parlamentarnych udało się dodatkowo zwiększyć kwotę odpisu z 300 zł do 500 zł. W obowiązującym stanie prawnym nie ma zatem konieczności wystawiania przez związki zawodowe oświadczenia o wysokości zapłaconej składki. Zrobi to za związek zawodowy pracodawca, jeśli składka jest pobierana przez niego z wynagrodzenia pracownika. Odpowiednia kwota znajdzie się w rocznej deklaracji PIT-11, wystawionej przez pracodawcę. Jeśli natomiast członek związku zawodowego wpłaca składkę związkową samodzielnie na konto związku zawodowego lub w kasie związku zawodowego, trzeba pamiętać, że wysokość zapłaconych składek musi zostać należycie udokumentowana. Kwotę odliczenia podatkowego ustala się bowiem na podstawie dowodu wpłaty składek członkowskich na rzecz związku zawodowego, z którego wynikają co najmniej: dane identyfikujące członka związku zawodowego dokonującego wpłaty, nazwa organizacji związkowej, na rzecz której dokonano wpłaty, tytuł i data wpłaty, kwota wpłaconych składek. Nie ulega wątpliwości, że jeżeli składka jest wpłacana przez pracownika lub emeryta bezpośrednio do kasy związku zawodowego (druk KP - kasa przyjęła - dowód wpłaty) lub na jego konto (przelew bankowy) możliwe jest udokumentowanie i późniejsze odliczenie wpłaty składek członkowskich na rzecz związku zawodowego, pod warunkiem, że są wyszczególnione ww. dane. W związku z nową ulgą warto także pamiętać, że: składki członkowskie odpisywane są od dochodu, a nie od podatku; odliczenie ma charakter limitowany kwotą 500 zł w skali roku. Nadwyżka ponad kwotę 500 zł nie będzie zatem podlegać odliczeniu; odliczeniu podlegają składki faktycznie opłacone w danym roku podatkowym. Składki należne, lecz niezapłacone nie podlegają odliczeniu; pierwszego odliczenia za 2022 r. będzie można dokonać w przyszłorocznym rozliczeniu podatkowym (do 30 kwietnia 2023 r.); podstawę prawną do odliczenia stanowi art. 26 ust. 1 pkt 2c i art. 26 ust. 7 pkt 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1128). (nq) 

01 lutego 2023

30-31.01 odbyło się seminarium online „Climate induced migration” (Migracje wywołane klimatem) organizowane przez ETUI. Ze strony OPZZ wziął w nim udział Maciej Zaboronek, ekspert ds. polityki klimatycznej.  Spotkanie poświęcone było tematowi wpływu zmian klimatu na migracje pracowników w Europie oraz możliwym odpowiedziom związków zawodowych na tę sytuację. Wg prezentowanych na spotkaniu danych, zdecydowana większość obecnych migracji związanych ze zmianą klimatu i katastrofami naturalnymi odbywa się wewnątrz pojedynczych państw, również w Europie. Poza tym miliony ludzi rocznie migrują także przez granice, a często trudno tu oddzielić przyczyny ekonomiczne od środowiskowych. W trakcie rozmów doszło do konkluzji, że możemy mówić o dwóch typach klimatycznych migracji. Ta bardziej oczywista spowodowana jest bezpośrednio kataklizmami naturalnymi takimi jak powodzie, pożary czy susze zmuszające ludzi do przeprowadzki na bardziej przyjazne tereny. Druga, co ważne szczególnie z polskiej perspektywy – związana ze zmianami w branżach paliw kopalnych, które zatrudniają wielu pracowników. Mowa tu o możliwej migracji wewnętrznej z regionów, w których koncerny górnicze zatrudniają wiele osób na stosunkowo niewielkim terenie i ich zamykanie może prowadzić do poważnych zmian w lokalnej strukturze ludności i powodować trudności na rynku pracy. W drugim dniu panelu kluczowe wystąpienie miał Andrea Nevi, strażak z włoskiej centrali związkowej CGIL. Zwrócił uwagę na coraz większe znaczenie straży pożarnej w kontekście rosnących w ostatnich latach średnich temperatur i związanej z tym większej ilości pożarów, szczególnie na południu Europy. To nie tylko więcej pracy, ale także większe zapotrzebowanie na sprzęt i fundusze oraz zapewnienie odpowiedniego wyszkolenia pracowników będących w tej branży często ochotnikami. Spotkanie podsumowano wnioskami o tym, że europejskie związki zawodowe powinny mieć na uwadze migracje klimatyczne między państwami i próbować docierać do takich osób, które jak wszyscy migranci, są szczególnie narażone na możliwe nadużycia w miejscu pracy. Należy także zwrócić uwagę na możliwe prawne rozpoznanie migracji klimatycznej. Na koniec powinniśmy pamiętać o solidarności i próbować wypracować metody sprawiedliwego postępowania w nowych warunkach klimatycznych, które różne kraje dotykają w różny sposób, by uniknąć ewentualnego wzrostu nierówności zarówno wewnątrz państw, jak i w kontekście międzynarodowym.

19 stycznia 2023

Eurostat opublikował dane za grudzień 2022 r. dotyczące poziomu inflacji HICP w Unii Europejskiej oraz w jej poszczególnych państwach członkowskich. Wskazują one, że inflacja w UE, choć obniżyła się 0,9 pkt. proc. wobec października 2022 r., wciąż  jest problemem we wszystkich państwach UE. Polska nie jest liderem pod względem wysokości inflacji, natomiast jej poziom stanowi jeden z wyższych w UE. Najwyższy wskaźnik inflacji odnotowano w grudniu 2022 r. na Węgrzech (25,0%), w Łotwie (20,7%) i Litwie (20,0%). W dalszej kolejności była Estonia (17,5%), Czechy (16,8%) i Polska (15,3%). W połowie zestawienia znalazła się Słowacja (15%), Włochy (12,3%) oraz Niemcy (9,6%) i Portugalia (9,8%). W grudniu 2022 r. najniższy poziom inflacji odnotowano w Hiszpanii (5,5%), Luksemburgu (6,2%) i we Francji (6,7%). Średnia dla inflacji HICP w strefie euro wynosiła w grudniu 2022 r. 9,2% (rok wcześniej 5,0%) a dla całej UE 10,4% (w grudniu roku  poprzedniego (5,3%). Wskaźnik HICP to zharmonizowany wskaźnik cen konsumpcyjnych, obliczany według metodologii Biura Statystycznego Unii Europejskiej (Eurostat), co pozwala na porównywalność danych w ramach UE. Utrzymujące się wysokie koszty życia obywateli UE uzasadniają realizację postulatów wypracowanych przez organizacje związkowe, w tym OPZZ na forum Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych. Europejskie związki zawodowe stoją na stanowisku, że obecna inflacja nie jest spowodowana poziomem płac a koszty obecnego kryzysu energetycznego ponoszą przede wszystkim pracownicy. Wartość ich zarobków spada, podczas gdy ceny towarów codziennego użytku rosną.  Pogłębiają się istniejące nierówności społeczne, a kryzys najbardziej dotyka to pracowników o niskich zarobkach. EKZZ postuluje o: podwyżki wynagrodzeń, które sprostają wzrostowi kosztów życia i zapewnią pracownikom sprawiedliwy udział we wzroście wydajności podjęcie działań promujących negocjacje zbiorowe jako najlepszy sposób na osiągnięcie sprawiedliwego wynagrodzenia wprowadzenie świadczeń przeznaczonych dla osób, które mają trudności z opłaceniem rachunków za energię, zakupem płatności i zapłaceniem czynszu. Prawo do zapewnienia pożywienia i do ciepłego domu to prawa człowieka, które należy chronić. W związku z czym należy zakazać odłączania od sieci energetycznej określenie limitów cenowych, zwłaszcza w odniesieniu do kosztów rachunków za energię ustanowienie krajowych i europejskich antykryzysowych środków wsparcia w celu ochrony dochodów i miejsc pracy w przemyśle, usługach i sektorze publicznym uruchomienie środków typu SURE celem ochrony miejsc pracy, finansowania świadczeń społecznych służących ograniczeniu kryzysu i kontynuowaniu procesu sprawiedliwej transformacji uznania energii za dobro publiczne i z uwzględnieniem tego przeprowadzić reformy funkcjonowania rynku energetycznego UE zapewnienie udziału związków zawodowych w opracowaniu i wdrożeniu instrumentów antykryzysowych poprzez dialog społeczny (KP) 

13 stycznia 2023

Przewodniczący OPZZ przedstawił Ministerstwu Rozwoju i Technologii opinię OPZZ dotyczącą priorytetów gospodarczych Unii Europejskiej, które na 2023 r. określiła Komisja Europejska w swoim corocznym Komunikacie. Dokument Komisji to tzw. Roczna analiza zrównoważonego wzrostu gospodarczego 2023, która rozpoczyna kolejny cykl zarządzania gospodarczego w UE. Opinia OPZZ skupiła się na trzech obszarach: wynagradzania pracowników, polityki klimatycznej oraz dialogu społecznego. Perspektywom rozwoju unijnej gospodarki towarzyszy znaczna niepewność wynikająca m.in. z trwającej wojny w Ukrainie oraz kryzysu energetycznego. W związku z tym, Komisja wskazała jako najpilniejsze priorytety polityczne Unii Europejskiej w 2023 r.: zapewnienie odpowiednich i przystępnych cenowo dostaw energii, zabezpieczenie stabilności gospodarczej oraz ochronę gospodarstw domowych i przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji. Wyzwaniem będzie pogodzenie realizacji ww. priorytetów z jednoczesnym oczekiwaniem Komisji zachowania stabilności finansów publicznych oraz prowadzenia polityki zorientowanej na zrównoważony rozwój, która zapewni Unii Europejskiej wzrost jej konkurencyjności. Komisja Europejska prognozuje, że w 2023 r. wzrost PKB w Unii Europejskiej wyniesie 0,3% natomiast inflacja pozostanie bardzo wysoka i szacowana jest na 7,0%. Wskazuje to na potrzebę ochrony najmniej zarabiających przez skutkami wysokiej inflacji. Obecnie odnotowujemy spadek siły nabywczej gospodarstw domowych, ponieważ poziom inflacji przewyższa wzrost wynagrodzeń. Analiza Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych wskazuje, że realne płace obniżyły się w 2022 r. we wszystkich państwach członkowskich UE o 9%, natomiast w połowie państw realne zyski przedsiębiorstw rosły. Ponadto, różnica w zarobkach między najbogatszymi i najbiedniejszymi Europejczykami wzrosła w ciągu ostatniej dekady w większości krajów UE. Jak wynika z raportu pt. „Nierówna Europa", nierówności płacowe wzrosły w latach 2010-2019 w 14 państwach członkowskich, głównie na Węgrzech, w Hiszpanii i Belgii. Jako przyczynę raport wskazuje zmniejszenie się udziału pracowników objętych układami zbiorowymi pracy oraz obniżenie lub zamrożenie wartości płacy minimalnej. Wnioski z ww. Raportu potwierdzają zatem, że polityka realizowana w ramach Semestru Europejskiego nie przyczynia się do zrównoważonego wzrostu gospodarczego. OPZZ uważa zatem, że Komisja Europejska powinna prowadzić w ramach zarządzania gospodarczego UE politykę na rzecz sprawiedliwego społecznie podziału wzrostu gospodarczego w UE. Efektywne wdrożenie dyrektywy w sprawie adekwatnych płac minimalnych powinno stanowić jeden z elementów tej strategii. OPZZ dostrzega co prawda umieszczenie przez Komisję Europejską zapisu o konieczności działań na rzecz tworzenia wysokiej jakości miejsc pracy, jednak w naszej ocenie jednak Komisja powinna wprost wskazać na rolę polityki wynagradzania pracowników jako elementu kształtowania zrównoważonego wzrostu gospodarczego w UE a sam wzrost wynagrodzeń jako komponent budujący dobrobyt gospodarczy i społeczny. Konieczne są bardziej skuteczne działania UE w celu zlikwidowania ubóstwa pracujących. Niestety w Komunikacie, choć odnotowano rolę negocjacji zbiorowych w kształtowaniu wynagrodzeń to wskazano jednocześnie, że ich efekty mają jedynie złagodzić spadek siły nabywczej wynagrodzeń. W ocenie OPZZ, wzrost wynagrodzeń w przedsiębiorstwach powinien nie tylko utrzymywać siłę nabywczą wynagrodzeń ale też stanowić wynik podziału wypracowanego zysku. Ponadto, Komisja wyraziła konieczność uwzględniania w ramach negocjacjach płacowych ograniczania kształtowania się w poziomie inflacji ryzyka tzw. drugiej rundy. Analiza przyczyn wzrostu inflacji nie wskazuje jednak, aby presja płacowa była komponentem o znaczącym wpływie na jej wysokość a ryzyko tzw. spirali płacowej dotychczas nie zmaterializowało się. Potwierdza to również Komisja Europejska wskazując w swoim Komunikacie, że zwiększenie wynagrodzeń w UE wynikało dotychczas ze wzrostu wypracowanych przez pracowników godzin pracy. OPZZ zauważył, że Komunikat Komisji Europejskiej nic nie mówi o zbyt niskich nakładach państw na płace zatrudnionych w usługach publicznych mimo, że pandemia COVID-19 uwidoczniła kluczową rolę tego sektora dla funkcjonowania państw i społeczeństw UE. Komunikat wskazuje co prawda np. na potrzebę zwiększenia atrakcyjności zawodu nauczyciela, nie odnotowuje jednak, że jednym ze źródeł wyzwań w tym obszarze jest poziom wynagrodzeń pracowników. Kształtowanie płac stanowi domenę krajową państw członkowskich UE, jednak nie ulega wątpliwości, że sposób dzielenia się wypracowanym wzrostem gospodarczym i poziom wzrostu wynagrodzeń wpływa na osiągniecie celów zarządzania gospodarczego UE, w tym jego społecznego wymiaru Nakłady na wyższe wynagrodzenia w sferze usług publicznych powinny być zatem definiowane jako inwestycje społeczne i stanowić element finansowania odbudowy i odporności państw. Komunikat słusznie odnotowuje wyzwania w zakresie równości płci, OPZZ zauważa jednak, że ten obszar wymaga adresowania działań nie tylko pod względem braku równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Komisja Europejska powinna oczekiwać wymiernych działań państw w obszarze równego wynagradzania za tą samą pracę niezależnie od płci pracownika. Należy doprowadzić do szybkiego uchwalenia, a następnie właściwego wdrożenia dyrektywy w sprawie wzmocnienia stosowania zasady równości wynagrodzeń dla kobiet i mężczyzn za taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości za pośrednictwem mechanizmów przejrzystości wynagrodzeń oraz ich egzekwowania. OPZZ zwrócił uwagę, że Zarówno Komunikat Komisji Europejskiej jak i inny dokument Komisji pn. Wspólne sprawozdanie o zatrudnieniu nadają duże znaczenie dialogowi społecznemu i zaangażowaniu partnerów społecznych w tworzenie polityk krajowych oraz unijnych. Uważamy, że na poziomie krajowym pozostaje wiele do zrobienia, aby dialog społeczny odgrywał rzeczywistą rolę w tym zakresie. Konieczna jest zmiana praktyk oraz inwestycje w budowanie potencjału partnerów społecznych na szczeblu krajowym i europejskim. Poziom dialogu społecznego powinien być weryfikowany przez Komisję pod kątem jego jakości tj. przestrzegania przepisów go regulujących, terminowego angażowania partnerów społecznych w tworzenie polityk oraz efektów dialogu społecznego. Wobec ograniczonej skuteczności Zaleceń Rady w obszarze dialogu społecznego OPZZ uważa, że należy rozważyć wprowadzenie zasady warunkowości w tym obszarze jako elementu weryfikacji praworządności państwa. OPZZ popiera przy tym odniesienie się przez Komisję w Komunikacie do poszanowania przez państwa członkowskie UE zasad praworządności. Obecny kształt Semestru Europejskiego, ze swoim szerszym zakresem i wielostronnym nadzorem, będzie uzupełnieniem wdrażania Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, zatem realizacja tych dwóch procesów będzie ze sobą według Komisji ściśle powiązana. Uwzględniając powyższe, istotne jest doprowadzenie do udostępnienia Polsce funduszy niezbędnych do realizacji Krajowego Planu Odbudowy. Uznajemy to za koniecznie nie tylko z punktu widzenia priorytetów wskazanych przez Komisję w Komunikacie ale również dla ustabilizowania gospodarki i poprawy stanu finansów publicznych w najbliższym okresie. Komunikat Komisji Europejskiej wskazuje na szybkie postępy w obszarze zielonej transformacji jako antidotum na obecny kryzys energetyczny. Podkreślamy, że bezpieczeństwo energetyczne państw musi stanowić równoważny komponent polityki klimatycznej w UE. Proces transformacji klimatycznej wymaga dostosowania funkcjonowania społeczeństw pod względem zatrudnienia, zwiększonych kosztów utrzymania gospodarstw domowych,  w tym zapewnienia komfortu termicznego. Biorąc pod uwagę ryzyka społeczne wynikające  z procesu transformacji klimatycznej, priorytetem polityki Komisji powinno być tworzenie wysokiej jakości miejsc pracy, warunkowane i weryfikowane, zwłaszcza w ramach udzielanego przedsiębiorstwom wsparcia publicznego, oraz ochrona socjalna obywateli przed negatywnymi skutkami transformacji klimatycznej. Kolejnym wnioskom legislacyjnym Komisji dotyczącym klimatu powinny towarzyszyć adekwatne działania gwarantujące urzeczywistnienie idei sprawiedliwej transformacji.

04 stycznia 2023

Z początkiem 2023 r. weszły w życie zmiany dotyczące stawki tzw. diety w krajowej podróży służbowej. Nowelizacja rozporządzenia jest wynikiem wieloletnich działań OPZZ, bowiem stawki diet, zarówno krajowych, jak i zagranicznych były zamrożone od 2013 r. Niskie stawki diet powodowały, że pracownicy ponosili w praktyce z własnych funduszy koszty wykonywania pracy na rzecz pracodawcy w okresie podróży służbowej. Co prawda, o czym pisaliśmy już wcześniej,  zmiana rozporządzenia regulującego stawki diety w podróży krajowej i zagranicznej została dokonana 25 października 2022 r., jednak przepis określający aktualną wysokość stawki diety krajowej zaczął obowiązywać dopiero wraz z rozpoczęciem tego roku. I tak w rozporządzeniu z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej określono, że dieta w czasie podróży krajowej jest przeznaczona na pokrycie zwiększonych kosztów wyżywienia i wynosi 45 zł za dobę podróży. Jeśli chodzi o stawki diety w podróży zagranicznej dokonano aktualizacji stawek dla poszczególnych państw w załączniku do rozporządzenia. Aktualna treść rozporządzenia diety TUTAJ (KP)

02 stycznia 2023

Od 1 stycznia 2023 r. weszły w życie zmiany dotyczące zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Co się zmieniło? Dyspozycję dotyczącą zaliczek na PIT podatnik składa na formularzu PIT-2 stanowiącym oświadczenie dla celów obliczania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. W formularzu podatnik deklaruje, że chce aby płatnik stosował kwotę wolną od podatku w wyliczaniu comiesięcznego wynagrodzenia. Zwykle taki formularz składa się przy rozpoczęciu zatrudnienia. W przypadku braku takiej deklaracji podatnika, kwotę wolną odliczy on w corocznym zeznaniu podatkowym. Warto podkreślić, że jeśli sytuacja podatnika nie zmieniła się, nie musi on składać z początkiem roku nowego formularza PIT-2. Aktualne pozostają bowiem deklaracje złożone przed 1 stycznia 2023 r. Zmiany funkcjonujące od początku 2023 r. polegają m.in. na tym, że PIT-2 mogą teraz składać nie tylko pracownicy, lecz także inni zatrudnieni, np. zleceniobiorcy, wykonawcy dzieł, osoby na kontraktach menedżerskich. PIT-2 można także od teraz składać w ciągu roku. Poza tym od 1 stycznia 2023 r. podatnik może zobowiązać do trzech płatników do potrącania kwoty zmniejszającej podatek (łącznie nie więcej niż 300 zł miesięcznie). W praktyce może więc wskazać danemu płatnikowi, aby ten pomniejszał zaliczkę o kwotę stanowiącą:     1/12 kwoty zmniejszającej podatek (300 zł)     1/24 kwoty zmniejszającej podatek (150 zł)     1/36 kwoty zmniejszającej podatek (100 zł). Warto rozważyć, czy jeśli dochody od jednego płatnika przekraczają kwotę wolną, optymalnie będzie właśnie u niego właśnie złożyć formularz PIT-2. Opcja wskazana powyżej jest dedykowana podatnikom uzyskującym dochody z wielu źródeł w ciągu roku, takim jak np. zleceniobiorcy. Od 1 stycznia br. podatnik może również poprosić pracodawcę, by ten nie pobierał mu zaliczek na PIT ze względu na to, że przewidywane dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej nie przekroczą w danym roku kwoty wolnej od podatku. Przypomnijmy, że kwota wolna wynosi 30 tys. zł a jej odpowiednik to 5100 zł rocznej kwoty zmniejszającej podatek (kwota zmniejszająca zaliczki na podatek to 425 zł (1/12 z 5100 zł)). Zeznania podatkowe PIT-36 albo PIT-37 za 2022 r. będziemy składać od 15 lutego do 2 maja. Po raz kolejny Urząd Skarbowy przygotuje dla nas rozliczenie podatkowe. (KP)