23 kwietnia 2024

W trakcie wczorajszego (22 kwietnia br.) posiedzenia plenarnego Rady Dialogu Społecznego skupiono się głównie na omówieniu aktualnych inicjatyw Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, strategii dotyczącej osób starszych oraz aktualizacji Krajowego Planu w dziedzinie Energii i Klimatu do 2030 roku. W posiedzeniu, obok przewodniczącej Rady Dialogu Społecznego, minister rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszki Dziemianowicz-Bąk, uczestniczyli: wiceminister Łukasz Krasoń, pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych oraz wiceminister Sebastian Gajewski. Wiceminister Łukasz Krasoń poinformował, że w trosce o aktywizację zawodową osób z niepełnosprawnościami udało się rządowi wygospodarować 770 mln zł na rok 2024 i kolejny, aby dofinansowania do wynagrodzeń dla pracowników z niepełnosprawnościami wzrosły o 15 proc. Następnie przewodnicząca RDS Agnieszka Dziemianowicz-Bąk przedstawiła informacje dotyczące inicjatyw i działań ministerstwa, które aktualnie są objęte wykazem prac legislacyjnych Rady Ministrów. Szefowa ministerstwa rodziny dodatkowo zaznaczyła, że obecnie trwają prace nad zmianami w Kodeksie Pracy, które zakładają uwzględnienie do okresów zatrudniania prowadzenia działalności gospodarczej. Ponadto, ministerstwo pracuje nad implementacją dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej dotyczącej adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w UE. Minister Marzena Okła-Drewnowicz, odpowiedzialna za politykę senioralną, omówiła z kolei wyzwania stojące przed rynkiem usług wspierających osoby starsze w Polsce oraz proponowane przez rząd rozwiązania mające na celu ich wsparcie. Zwróciła uwagę na perspektywę demograficzną i starzenie się społeczeństwa. Realnym do wprowadzenia rozwiązaniem systemowym w obszarze opieki nad osobami starszymi, ale i wymagającymi opieki oraz niesamodzielnymi będzie bon senioralny czyli świadczenie pozwalające na sfinansowanie usługi wsparcia o charakterze opiekuńczym w miejscu zamieszkania seniora. Minister przedstawiła także konieczność zmian w sektorze opieki, zwłaszcza w systemie kształcenia kadr, uprządkowania bazy placówek i ich finansowania. Szczegóły rozwiązań będą znane w III kwartale br. Przedstawiciele OPZZ oraz członkowie RDS, wraz z przewodniczącym OPZZ, zwrócili uwagę na konieczność powrotu do dyskusji w ramach zespołów problemowych RDS odnośnie rozwiązań zawartych w Porozumieniu strony społecznej RDS na rzecz aktywnego starzenia się z 8 czerwca 2020 r., zasadność ponad resortowej dyskusji na temat polityki senioralnej państwa, otwartość na dialog w obszarze pomocy społecznej i opieki z wykorzystaniem dotychczasowych prac Trójstronnego Branżowego Zespołu ds. Pomocy Społecznej.  W ocenie OPZZ niezbędne jest także uporządkowanie systemu opieki długoterminowej w Polsce. Następnie Ministerstwo Klimatu i Środowiska zaprezentowało informację na temat aktualizacji Krajowego Planu w dziedzinie Energii i Klimatu do 2030 roku (KPEiK). Przewodniczący OPZZ Piotr Ostrowski, oceniając Krajowy Plan Energii i Klimatu, wskazał, że pierwsza część aktualizacji KPEiK została przesłana Komisji Europejskiej bez konsultacji ze stroną społeczną, co należy ocenić negatywnie. O istnieniu KPEiK OPZZ dowiedziało się od Komisji Europejskiej a nie od przedstawicieli polskiego rządu. W związku z tym całą sytuację uważamy za naganną. KPEiK budzi wiele pytań i wątpliwości, zwłaszcza w kontekście drastycznych zmian planowanych w sektorze energetycznym. Przejście z udziału węgla w produkcji energii na poziomie 61% w 2023 roku do zaledwie 29% w ciągu zaledwie 6 lat, zwłaszcza poprzez szybki spadek udziału węgla brunatnego już od 2025 roku, jest wyzwaniem o ogromnej skali. Dodatkowo, liczba pracowników zatrudnionych w wydobyciu węgla oraz w elektrowniach i branżach zależnych sięgająca kilkuset tysięcy osób, sprawiają, że planowane zmiany wywołują uzasadnione obawy o los tych pracowników. Planowane działania są gwałtowne i znacznie różnią się od dotychczas obowiązujących zapisów Polityki Energetycznej Polski do roku 2040. Budzą też uzasadnione obawy o los setek tysięcy pracowników, tym bardziej, że dedykowane wsparcie dla regionów węglowych ujmuje tylko obszary objęte unijnymi Funduszami Sprawiedliwej Transformacji, a nie obejmuje pozostałych jak choćby rejon Bogatyni czy Zagłębia Lubelskiego. Piotr Ostrowski podkreślił, że rosnące ceny uprawnień do emisji oraz zaplanowane rozszerzenie systemu ETS na kolejne branże jak transport czy budownictwo, jak również wprowadzanie w życie mechanizmu CBAM wiążą się z rosnącymi kosztami dla przemysłów emisyjnych np. hutnictwa, produkcji chemicznej czy cementowej. Stanowi to zagrożenia dla funkcjonowania przemysłu w Polsce, który w naszym kraju odpowiada za większą część PKB niż średnia unijna i generuje 27% wszystkich miejsc pracy w kraju. W tej sytuacji rozsądnym byłoby połączenie planowania polityk klimatyczno-energetycznych z polityką przemysłową państwa. Polityka przemysłowa Polski niestety nie istnieje, a my jako OPZZ od lat wnioskujemy o jej stworzenie i zwiększenie roli państwa i strony społecznej w planowaniu strategii w tym zakresie. Inną kwestią budzącą obawy OPZZ jest m.in. niemal dwukrotny wzrost ilości produkcji energii z gazu planowany na rok 2030 względem stanu na rok 2023 (z 16,5 na 31,9 TWh). Rodzi to pytania o dostępność surowca, którego nie mamy w takich ilościach na terenie kraju, a możliwości jego sprowadzania oraz ceny stały się znacznie mniej pewne po napaści Rosji na Ukrainę w 2022 roku. OPZZ oczekuje, że dalszy proces tworzenia KPEiK będzie transparentny i prowadzony z udziałem związków zawodowych. Leży to bowiem w interesie strony rządowej, ponieważ jak pokazuje historia, żaden strategiczny plan państwa bez uzyskania akceptacji strony społecznej nie ma szans na pełną realizację.

22 kwietnia 2024

Zmiany geopolityczne, konieczność dostosowania działalności gospodarczej do wymagań wynikających z zobowiązań klimatycznych kraju oraz postępująca cyfryzacja to procesy wymagające od przedsiębiorstw przemysłowych dynamicznych dostosowań o dużej skali. Trwający proces transformacji klimatycznej i cyfrowej powinien służyć wzmocnieniu potencjału gospodarczego państwa, konkurencyjności i tworzeniu wysokiej jakości miejsc pracy w przemyśle. Niestety ww. procesy w coraz większym stopniu utrudniają działalność firm zamiast stanowić katalizator ich rozwoju. Sygnalizują to związki zawodowe zrzeszone w OPZZ działające w przedsiębiorstwach sektora przemysłowego. Ze względu na nieskuteczną ochronę jednolitego rynku przez Unię Europejską, przemysł mierzy się także z nierówną rywalizacją z przedsiębiorstwami z państw trzecich, które nie przestrzegają norm środowiskowych oraz praw pracowniczych. Powyższe, stwarza duże ryzyko trwałej utraty konkurencji krajowych przedsiębiorstw przemysłowych oraz miejsc pracy w tym sektorze gospodarki. Dlatego wiceprzewodnicząca OPZZ, Barbara Popielarz zwróciła się w imieniu OPZZ do premiera, Donalda Tuska o wypracowanie przez Radę Ministrów polityki przemysłowej państwa obejmującej średnioterminową perspektywę. W ocenie OPZZ, obecna sytuacja wymaga rewizji podejścia państwa do swojej roli w kształtowaniu polityki gospodarczej i wyznaczenia kierunku rozwoju krajowego przemysłu poprzez wypracowanie przez Radę Ministrów strategii przemysłowej. Jest to niezbędne, aby odpowiedzieć na dynamicznie zamieniające się warunki rynkowe i oczekiwania społeczne. Kluczowym krokiem w tym procesie powinna być współpraca z partnerami społecznymi. Tylko poprzez dialog społeczny i otwartą dyskusję można stworzyć plan działania, który uwzględni różnorodne potrzeby i perspektywy wszystkich zainteresowanych stron. Dzięki temu możliwy będzie rozwój gospodarczy kraju oraz stworzenie warunków sprzyjających budowie przewagi konkurencyjnej na arenie międzynarodowej. Na poziomie unijnym, strategię przemysłową przyjęto w 2020 roku, jednak jak wynika z analiz, jest ona realizowana w sposób nieskuteczny, bowiem UE traci konkurencyjność wobec innych aktorów na światowym rynku, zwłaszcza w obszarze przemysłu. Analiza Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych wskazuje, że Unia Europejska straciła prawie milion miejsc pracy w przemyśle w ciągu zaledwie czterech ostatnich lat. Najwięcej strat w pracy odnotowano w Polsce (278 tys.), Niemczech (129 tys.) i Rumunii (14 tys.). W Chorwacji i Słowenii utracone miejsca pracy w przemyśle stanowiły 14% całej siły roboczej w przemyśle wytwórczym, w Bułgarii (13%) a w Czechach (11%). Tym większe znaczenie ma w zatem przygotowanie przez Polskę strategii, której celem będzie powstrzymanie procesu deindustrializacji, wzmocnienie potencjału oraz konkurencyjności krajowego przemysłu. Strategia przemysłowa powinna wspierać potencjał rozwojowy rodzimych przedsiębiorstw, uwzględniać wykorzystanie krajowych surowców oraz stwarzać warunki do wzrostu nakładów inwestycyjnych firm na nowe technologie, innowacje i umiejętności pracowników oraz dokonania zmian organizacyjnych celem zwiększenia wydajności produkcji. Konieczne jest stworzenie bodźców do odejścia od konkurowania kosztami pracy na rzecz większej specjalizacji i skali działalności gospodarczej. OPZZ uważa, że konieczne jest przewidywanie i zarządzanie przez państwo zmianami wynikającymi z ww. wyzwań, wykorzystując dialog społeczny i rokowania zbiorowe jako instrumenty sprawiedliwej transformacji w przemyśle. Strategia przemysłowa powinna zapewnić warunki ramowe dla procesu dostosowania przemysłu do zmian strukturalnych, w tym ochrony i tworzenia wysokiej jakości i dobrze płatnych miejsc pracy. Przewidywalność i długoterminowe sygnały dla podmiotów gospodarczych i pracowników wynikające ze strategii przemysłowej państwa pozwolą kształtować aktywność przemysłową. To z kolei przysłuży się dalszemu rozwojowi gospodarczemu kraju oraz budowie przewag konkurencyjnych, i umożliwi przesunięcie się polskiej gospodarki w górę łańcuchów wartości. Posiadanie silnego i zrównoważonego przemysłu jest wspólnym interesem pracowników, pracodawców i rządu. Przemysł jest kluczowym motorem wzrostu gospodarczego kraju, stanowi bazę dla tworzenia konkurencyjności gospodarki poprzez potencjał do inwestycji, kreowania innowacji oraz absorbcji efektów prac sektora nauki oraz badań i rozwoju, jest gwarancją rozwoju sektora usług. Silna baza produkcyjna wspiera niezależność gospodarczą oraz przeciwdziała wzrostowi cen oraz uzależnieniu się od eksportu, budując w ten sposób bezpieczeństwo gospodarcze państwa. Dlatego należy uznać za uzasadniony wniosek OPZZ o przygotowanie przez rząd polityki przemysłowej państwa. (KP)

15 kwietnia 2024

W nawiązaniu do założeń pierwszego posiedzenia zespołu problemowego ds. sprawiedliwej transformacji, które miało miejsce 27 lutego w centrali OPZZ oraz stanowiska Prezydium OPZZ z dnia 19 marca w sprawie zagrożeń społecznych i gospodarczych wynikających z polityk Europejskiego Zielonego Ładu  Rada OPZZ Województwa Opolskiego w dniu 28 lutego na WRDS w Opolu, zgłosiła wniosek do Planu Pracy WRDS o powołanie w trybie pilnym również wojewódzkiego zespołu ds zespołu problemowego ds. sprawiedliwej transformacji, który miałby zmapować zagrożenia na region opolski oraz pomóc w legislacji opiniodawczo. Działanie Rady w Opolu jest spójne również z przyjętym dnia 19.03.2024 r. przez Prezydium OPZZ stanowiskiem w sprawie zagrożeń społecznych i gospodarczych wynikających z polityk Europejskiego Zielonego Ładu. Marszałek województwa opolskiego pan Andrzej Buła, który objął dnia 27 lutego przewodniczenie WRDS w Opolu, przyjął pozytywnie wniosek strony społecznej uwzględniając go do realizacji na najbliższym Prezydium Wrds. Wychodząc na przeciw oczekiwaniom pracowników w siedzibie Rady Wojewódzkiej OPZZ odbyło się już pierwsze spotkanie z Dyrektorem PGE GiEK Oddział Elektrownia Opole, który w odpowiedzi na zaproszenie Wojciecha Rajchela Przewodniczącego Rady oraz Jakuba Gronowskiego Przewodniczącego MZZ Pracowników przy Elektrowni Opole, potwierdził wolę i zadeklarował chęć pełnej współpracy i dialogu z OPZZ w wypracowaniu sposobu na sprawiedliwą transformację. Podkreślał, że strategie i stanowiska opracowywane przez PGE GiEK Oddział Elektrownia Opole, będą dialogiem ze związkami zawodowymi. W ocenie Strony Społecznej szeroko rozumianej, jedyną szansą na przeprowadzenie transformacji w sposób sprawiedliwy i bezpieczny jest wspólne zaangażowanie się wszystkich partnerów społecznych w ramach dialogu społecznego w proces dokładnego mapowania wspólnych szans i zagrożeń. Dialog społeczny umożliwi wyrażenie potrzeb, jak również obaw zarówno ze strony Pracodawców jak i Pracowników. Transformacja energetyczna realizowana w tak szybkim tempie niesie za sobą szereg obaw oraz niepewności spowodowanej zmianami generowanymi na skutek jej wdrażania. Jako strona społeczna uczestnicząca w nowej strategii transformacji reprezentując przy tym interesy pracowników, jak i ich rodzin zmuszeni jesteśmy odpowiedzieć na oczekiwania społeczne, w tym zmiany regulacyjne. Jednocześnie jako Rada OPZZ Województwa Opolskiego oczekujemy, aby głos doradczy naszych przedstawicieli pracujących w zakładach pracy, obarczonych szeroko rozumianą transformacją energetyczną, był dla Pracodawców ważny i merytoryczny w nadchodzącym trudnym - dla obydwu stron - procesie transformacji. Powołanie wspólnego zespołu problemowego ds. transformacji na poziomie WRDS- w Opolu jest ważnym krokiem i uzupełnieniem ogólnej perspektywy realizacji polityki Unii Europejskiej w naszym kraju oraz województwie z zachowaniem odpowiedniego bezpieczeństwa w jej wdrażaniu. W związku z powyższym niedługo zaprosimy Pracodawców, jako ekspertów poszczególnych branż t.j. górnictwo i energetyka, hutnictwo, transport, rolnictwo, przemysł, budownictwo, stanowiących głos doradczy, do dialogu społecznego, a tym samym do podjęcia współpracy na wszystkich możliwych płaszczyznach, celem zabezpieczenia zagrożonych podczas transformacji energetycznej miejsc pracy.

22 marca 2024

Na posiedzeniu 19 marca, Prezydium OPZZ podjęło stanowisko ws. sytuacji wynikłej po orzeczeniu Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wobec kopalni Turów. Orzeczenie uchyliło decyzję środowiskową dla wydobycia węgla w kopalni, czym postawiło pod znakiem zapytania możliwość funkcjonowania całego o kompleksu wraz z elektrownią. Prezydium krytycznie odniosło się do takiego obrotu spraw, który może grozić nawet przedwczesnym i nieplanowanym zamknięciem zakładu i zwolnieniami pracowników. „W kopalni, elektrowni i spółkach zależnych kompleksu Turów zatrudnionych jest ok. 5 tysięcy ludzi, a liczba osób, pośrednio związanych z działalnością kopalni sięga kilkudziesięciu tysięcy. To zdecydowanie największy pracodawca nie tylko w gminie Bogatynia, ale w całej południowo-zachodniej części Dolnego Śląska odpowiadający także za wielomilionowe wpływy podatkowe i składkowe wspierające samorządy i państwo polskie.” Prezydium zaapelowało do władz o jak najszybsze rozwiązanie problemu w kompleksie Turów i zadeklarowało chęć konstruktywnego dialogu w tej sprawie. Zwróciło także uwagę na to, iż należy znaleźć przyczynę, przez którą doszło do nieprawidłowości skutkujących uchyleniem decyzji środowiskowej umożliwiającej pracę kopalni. Prezydium podkreśliło, ze sprawa ma znaczenie nie tylko dla pracowników kompleksu z Bogatyni i firm z nim kooperujących oraz mieszkańców regionu Turoszowskiego, ale wpływa na całe polskie społeczeństwo, gdyż elektrownia Turów produkuje kilka procent krajowej energii elektrycznej. Całość treści stanowiska dostępna TUTAJ

28 lutego 2024

Za nami inauguracyjne posiedzenie nowego zespołu problemowego ds. sprawiedliwej transformacji w OPZZ. Grupa zaczęła pracę od zarekomendowania na przewodniczącego Artura Wilka z ZZ Kontra, oraz wyboru członków prezydium zespołu. Odbyło się także spotkanie z przedstawicielem Ministerstwa Klimatu i Środowiska, sekretarzem stanu Krzysztofem Bolestą. Maciej Zaboronek – ekspert OPZZ ds. polityki klimatycznej 27 lutego miało miejsce pierwsze posiedzenie zespołu, prowadzone przez wiceprzewodniczącą OPZZ Barbarę Popielarz, które zgromadziło ponad 40 osób. Wśród członków i członkiń znaleźli się przedstawiciele licznych branż w tym górnicy zarówno węgla brunatnego i kamiennego oraz pracownicy kopalń, przedstawiciele hutnictwa, transportu, rolnictwa, branży cementowej, chemicznej czy paliwowej. W toku dyskusji uczestnicy podkreślali, że transformacja wynikająca z regulacji klimatycznych dotyczy licznych profesji oraz różnych regionów, nie tylko tych tradycyjnie wiązanych ze sprawą jak górnictwo i Górny Śląsk. Dążenie do prawdziwie sprawiedliwej transformacji wymaga więc szerokiego podejścia oraz wzajemnego wsparcia pracowników różnych branż. Poza przewodniczącym Arturem Wilkiem, wybrano także czterech wiceprzewodniczących a zostali nimi: Jacek Artur Wilkoń – wiceprzewodniczący Federacji ZZ Metalowców i Hutników, Dariusz Sadurski – przewodniczący MZZ Energetyków w Enea Wytwarzanie, Adam Olejnik – przewodniczący ZZ Odkrywka KWB Bełchatów oraz Jacek Świrszcz – przewodniczący ZZ Górników w Polsce w LW Bogdanka. Gościem posiedzenia był sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska (MKiŚ), pan Krzysztof Bolesta, który odnosił się do licznych pytań członków zespołu i zbierał przedstawiane przez nich opinie. Zaprezentował także główne cele ministerstwa na najbliższe miesiące. Mają to być przede wszystkim prace nad Krajowym Planem Energii i Klimatu, które powinny zostać skończone do czerwca 2024, a także prace nad strategiami dla ciepłownictwa, niskoemisyjnej gospodarki, aktualizacja Polityki Energetycznej Polski oraz stanowisko rządu wobec propozycji Komisji Europejskiej ws. wysokości celu ograniczenia emisji na rok 2040. Co ważne minister zadeklarował chęć pełnej współpracy i dialogu z OPZZ w wypracowaniu sposobu na sprawiedliwą transformację. Podkreślał, że strategie i stanowiska opracowywane przez MKiŚ będą konsultowane ze związkami zawodowymi. Na spotkaniu zabrakło niestety przedstawicieli Ministerstwa Aktywów Państwowych. W odpowiedzi na zaproszenie przekazali oni jednak odpowiedź o gotowości do współpracy i dialogu w kolejnych spotkaniach zespołu.

14 lutego 2024

Europejska Konfederacja Związków Zawodowych (EKZZ) nawołuje do utworzenia specjalnej unijnej dyrektywy w sprawie sprawiedliwej transformacji. EKZZ popiera działania na rzecz klimatu, ale uważa, że obecnie Europejski Zielony Ład nie uwzględnia wystarczająco społecznych i pracowniczych skutków prowadzonych reform. Apel jest związany z ostatnią propozycją Komisji Europejskiej by kolejnym celem Unii było ograniczenie emisji gazów cieplarnianych względem 1990 r. o 90% do roku 2040 (obecnym celem na 2030 r. jest ograniczenie o 55%). Zdaniem EKZZ obecny mechanizm Funduszy na Rzecz Sprawiedliwej Transformacji jest zbyt wąski. Dotyczy tylko regionów wygaszających wydobycie węgla, torfu i łupków bitumicznych, a przy tym nie jest wystarczająco finansowany. Tymczasem produkcja przemysłowa w Europie spada, a konkurencja nie śpi. Stany Zjednoczone wprowadziły ogromny pakiet inwestycji w tzw. Inflation Reduction Act (IRA), który stymuluje tamtejszą zieloną transformację. Rządowe wsparcie jest jednak powiązane z warunkami pracy – firmy mają m.in. obowiązek organizowania płatnych praktyk, wspierania zrzeszania się w związkach zawodowych i wypłacania godziwych wynagrodzeń. Tymczasem w akcie mającym być odpowiedzią na amerykański IRA – unijnym Net Zero Industry Act, zapisy o godnej pracy i płatnych praktykach nie zostały umieszczone, ku niezadowoleniu europejskich związków. Efektywna polityka klimatyczna musi uwzględniać wyzwania społeczne, pracownicze i przemysłowe. Miejsca pracy w Europie muszą zapewniać godne zarobki i dobre standardy a tutejszy przemysł musi pozostać konkurencyjny względem innych. Nie możemy dopuścić do przenoszenia kluczowych branż poza Wspólnotę. Można to osiągnąć tylko przy dużych inwestycjach uwzględniających wysokie standardy zatrudnienia dla wykwalifikowanych pracowników. Na spotkaniu z wiceprzewodniczącym wykonawczym ds. Europejskiego Zielonego Ładu Marošem Šefčovičem i komisarzem ds. zatrudnienia i praw socjalnych Nicolasem Schmitem w poniedziałek 5 lutego, sekretarz EKZZ Ludovic Voet podkreślił, że istniejące cele klimatyczne na 2030 r. są społecznie nieodpowiednie do redukcji emisji CO2 o 55%. Zwiększenie ambicji w tym zakresie nie jest możliwe bez ram politycznych sprawiedliwej transformacji, które uwzględniałyby wszystkie dotknięte nią społeczności. "Potrzebujemy specjalnej unijnej dyrektywy w sprawie sprawiedliwej transformacji, aby przewidywać zmiany i zarządzać nimi w sposób, który nie pozostawi nikogo w tyle. Odpowiednie finansowanie, wysokiej jakości polityka przemysłowa bogata w miejsca pracy, uwarunkowania społeczne i zabezpieczenie praw pracowniczych w okresie transformacji muszą być podstawowymi elementami nowego podejścia UE" - podsumował Ludovic Voet. MZ

12 lutego 2024

Zespół problemowy ds. sprawiedliwej transformacji został powołany przez Prezydium OPZZ na posiedzeniu 16 stycznia 2024. Do 20 lutego potrwają zapisy członków przez formularz zgłoszeniowy przesłany Radom Wojewódzkim i Ogólnokrajowym Organizacjom Członkowskim. Powołanie zespołu jest odpowiedzią OPZZ na widoczną potrzebę wynikającą z coraz większego tempa toczącej się w ostatnich latach w Polsce transformacji klimatyczno-energetycznej. Transformacja ma i będzie miała wpływ także na pracowników, czego już są świadomi przedstawiciele takich branż jak górnictwo, energetyka, przemysł ciężki. Proces dochodzenia do neutralności klimatycznej potrwa jednak kilkadziesiąt lat i prędzej czy później będą w nim uczestniczyć także kolejne grupy zawodowe począwszy od pracowników transportu, budownictwa, czy rolnictwa i wielu innych. Na warunkach zatrudnienia odbija się nie tylko nowe prawodawstwo , ale także jego przyczyna, czyli zmiana klimatu. Już teraz ma ona wpływ na działalność kolejnych sektorów w których warunki atmosferyczne dają o sobie znać np. przez wyższe temperatury (prace na zewnątrz, ale też w budynkach bez klimatyzacji, nowe wyzwania dla ochrony zdrowia), bardziej suchą glebę (rolnictwo, leśnictwo, pożarnictwo), brak śniegu (turystyka) i wiele innych. Najważniejsze jednak by zmiany prawne i gospodarcze zachodziły z udziałem społeczeństwa z uwzględnieniem wymiaru społecznego i sprawiedliwości procesu transformacji. To może się wydarzyć tylko z udziałem nas, pracowników. Dlatego zachęcamy do czynnego udziału w pracach zespołu, który ma być do tego pomocnym i sprawczym narzędziem. Będzie odpowiedzialny za kształtowanie stanowisk i opinii w zakresie transformacji klimatycznej, monitorowanie i ocenę tego procesu oraz wspieranie w nim pracowników. Osoby wyznaczone jako przedstawiciele swoich organizacji mogą zgłaszać się przez formularz dostępny poniżej na adres: sekretariat@opzz.org.pl Formularz zapisów do zespołu TUTAJ Regulamin prac zespołu TUTAJ

12 lipca 2023

Trwa Polityczne Forum Wysokiego Szczebla w ONZ dotyczące Agendy 2030. Jednym celów Agendy ONZ jest zapewnienie powszechnego dostępu do przystępnych cenowo, niezawodnych i nowoczesnych usług energetycznych. Według OPZZ, wypełnianie politycznych zobowiązań międzynarodowych obejmujących politykę klimatyczną wymaga uwzględnienia społecznego wymiaru podejmowanych działań a jednocześnie zadbania o utrzymanie i wzrost potencjału krajowego przemysłu oraz międzynarodową konkurencyjność gospodarki. Sprawiedliwy dla pracowników wymiar przemian ma w tym procesie strategiczne znaczenie. Katarzyna Pietrzak, Wydział Polityki Gospodarczej OPZZ Hasło sprawiedliwej transformacji i polityczne zobowiązanie niepozostawienia nikogo w tyle w procesie przekształceń gospodarki w niskoemisyjną musi zostać wypełnione konkretnymi działaniami na rzecz m.in. tworzenia warunków do inwestycji prywatnych i publicznych oraz powstawania wysokiej jakości miejsc pracy. Inwestycje w pracowników, zarówno publiczne jak i prywatne, są kluczowe dla powodzenia procesu transformacji klimatycznej. Niezbędna jest również siatka bezpieczeństwa: ochrona socjalna osób narażonych na ubóstwo i wykluczenie społeczne. Kluczowe jest zapewnienie wszystkim dostępu do energii, dlatego należy przeciwdziałać ubóstwu energetycznemu. Gospodarka odporna na zmiany klimatyczne musi być jednocześnie niezależna surowcowo i energetycznie. Polityka klimatyczna musi opierać się na zrównoważonej polityce energetycznej gwarantującej nieprzerwane dostawy taniej i czystej energii dla przedsiębiorstw i gospodarstw domowych, co pozwoli na niskie koszty funkcjonowania państwa i stabilność gospodarczą. Warto ponownie podkreślić, że zmiany wynikające z celów klimatycznych muszą zostać przeprowadzone z uwzględnieniem konsekwencji społecznych, aby uwzględnić w sposób rzeczywisty sprawiedliwy wymiar transformacji klimatycznej. Zdaniem OPZZ transformacja musi zostać oparta o rzetelne analizy skutków społecznych i gospodarczych, precyzyjnie zaplanowana i monitorowana z udziałem strony społecznej. Dialog społeczny w zakresie sprawiedliwej transformacji klimatycznej jest warunkiem obligatoryjnym jej powodzenia. OPZZ stoi na stanowisku, że realizacja Celu 7. Agendy ONZ 2030 musi opierać się na umowie społecznej, której zasadniczym punktem będą działania na rzecz godnej pracy. Sprawiedliwa transformacja oznacza jest zapewnienie: wysokiej jakości miejsc pracy, godziwych warunków pracy i płacy, przestrzegania praw pracowniczych i związkowych, minimalnego wynagrodzenia spełniającego kryterium płacy godziwej, równego wynagradzania za tą samą pracę, efektywnego systemu ochrony socjalnej, rzeczywistego dialogu społecznego.

27 kwietnia 2023

W zeszłym tygodniu Parlament Europejski przyjął kolejną część pakietu „Fit for 55”. Obejmuje on przegląd i rozszerzenie systemu opłat za emisje ETS oraz wprowadzenie Carbon Border Adjustment System (CBAM) czyli podatku granicznego związanego z emisjami CO2 poza Unią Europejską. Maciej Zaboronek - ekspert ds. polityki klimatycznej Odniosły się do tego Europejska Konfederacja Związków Zawodowych (EKZZ) oraz IndustriAll Europe, które w komunikacie prasowym przedstawiają swoje stanowisko. Organizacje zwracają uwagę, że finansowanie transformacji w kontekście nowych przepisów musi być rozciągnięte na kolejne sektory w tym transport, budownictwo, rolnictwo, turystykę i inne. EKZZ nawołuje do wdrożenia ram Sprawiedliwej Transformacji zaproponowanych przez Światową Organizację Pracy w 2015 roku (Guidelines for a Just Transition). Miałyby one zostać prawnie włączone do Europejskiego Zielonego Ładu. Ramy te mają dawać pracownikom prawo do przewidywania planowanych zmian i zarządzania nimi w procesie dialogu społecznego. Mają umożliwić dokładne mapowanie i analizowanie wpływu transformacji na zatrudnienie i pożądane umiejętności także wśród poddostawców i dalszym łańcuchu produkcji, zarówno w całych państwach, regionach jak i zakładach. Wspomniane mapowanie byłoby ważnym uzupełnieniem ogólnej perspektywy Komisji Europejskiej, niezbędnym by opracować odpowiednie polityki społeczne towarzyszące transformacji zarówno na poziomie regionów jak i poszczególnych branż. Sekretarz Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych Ludovic Voet powiedział: "Związki zawodowe w całej Europie uważają, że przejście do neutralności klimatycznej jest pożądane, ale nie może się udać bez pracowników u steru zmian. Przyjęta polityka klimatyczna wpłynie na miejsca pracy i spowoduje wzrost cen. Aby złagodzić pracownicze i społeczne konsekwencje transformacji, nie możemy pozwolić, by podmioty rynkowe określały swoje strategie bez nas. Tworzenie wysokiej jakości miejsc pracy jest konieczne, aby rozwiązać problem nierówności społecznych i przekonać pracowników, że oni i ich społeczności nie zostaną pozostawieni sami sobie. Niepowodzenie w przeprowadzeniu tej sprawiedliwej transformacji byłoby politycznie wybuchowe. Wzywamy przywódców instytucji UE i państw członkowskich do wdrożenia konkretnych środków, które sprawią, że sprawiedliwa transformacja stanie się rzeczywistością." Zastępczyni sekretarza generalnego IndustriAll Europe Judith Kirton-Darling: "Jako związki zawodowe przemysłu popieramy cel neutralności klimatycznej do 2050 r., ale nalegamy na potrzebę sprawiedliwej transformacji dla pracowników i strategii przemysłowej bogatej w miejsca pracy. Pracownicy rozpoczynają nową rewolucję przemysłową, która źle zarządzana powtórzy błędy i szkody społeczne z przeszłości. Dlatego też pilne jest ustanowienie ram prawnych, które zapewnią, że pracownicy będą współstanowić zachodzące zmiany. Nic o Nas, Bez Nas!". Więcej pod linkiem: https://www.etuc.org/en/pressrelease/fit-55-workers-cant-wait-any-longer-just-transition-rights

24 marca 2023

OPZZ razem z Solidarnością i Forum Związków Zawodowych przygotowały wspólne stanowisko ws. procedowanego przez Parlament Europejski projektu rozporządzenia metanowego. Pismo podpisane przez przewodniczącego OPZZ Piotra Ostrowskiego, a także Dorotę Gardias, liderkę FZZ oraz Piotra Dudę, szefa Solidarności, zostało przesłane do Roberty Matsoli – przewodniczącej Parlamentu Europejskiego. Maciej Zaboronek, Wydział Polityki Gospodarczej Zapisy projektu rozporządzenia dot. redukcji emisji metanu mogą spowodować zamknięcie większości kopalń węgla energetycznego w Polsce już w ciągu niecałych czterech lat. Byłaby to sytuacja dalece niekorzystna zarówno dla pracowników, szczególnie w kontekście sprawiedliwej transformacji, jak i dla funkcjonowania polskiego systemu energetycznego i niezależności surowcowej kraju. Dlatego OPZZ nie ustaje w podejmowaniu działań zapobiegawczych. Tym razem zwracamy się do Roberty Matsoli – przewodniczącej Parlamentu Europejskiego, w którym trwają obecnie prace nad treścią dokumentu. Sprawa dotyczy nie tylko związkowców OPZZ, ale wszystkich reprezentatywnych central w kraju, dlatego związki postanowiły wystosować wspólne stanowisko, w którym sygnalizują przewodniczącej Matsoli problemy i niepożądane skutki jakie dokument w obecnej formie może nieść, takie jak masowe zwolnienia pracowników, zapaść regionów górniczych czy problemy z dostawami energii w Polsce. Zwracamy się do przewodniczącej o podjęcie działań ku zmianom w dokumencie i dostosowanie go do realnych możliwości adaptacyjnych polskich kopalń. Pismo zostało wysłane także do adresatów naszych poprzednich apeli w tej sprawie: polskich posłanek i posłów Parlamentu Europejskiego, członkiń i członków komisji ENVI i ITRE, które zajmują się dokumentem, szefów polskich klubów poselskich Sejmu RP, oraz do central Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych i IndustriAll. Treść stanowiska: „Wspólne stanowisko FZZ, NSZZ „Solidarność”, OPZZ dotyczące projektu rozporządzenia w sprawie redukcji emisji metanu w sektorze energetycznym oraz zmieniającego rozporządzenie (UE) 2019/942 Jako przedstawiciele Forum Związków Zawodowych (FZZ), Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” (NSZZ „Solidarność”), Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych (OPZZ) - reprezentatywnych central związkowych w Polsce pragniemy zwrócić uwagę na zagrożenia wynikające z zapisów projektu rozporządzenia w sprawie redukcji emisji metanu w sektorze energetycznym oraz zmieniającego rozporządzenie (UE) 2019/942. Wzywamy Posłanki i Posłów Parlamentu Europejskiego do wprowadzenia zmian w projekcie, w celu nadania mu kształtu społecznie i ekonomicznie akceptowalnego dla osiągnięcia neutralności klimatycznej. W naszej ocenie wprowadzenie tzw. rozporządzenia metanowego w formie proponowanej przez Radę Unii Europejskiej będzie katastrofą dla bezpieczeństwa energetycznego Polski, a także dramatem dla setek tysięcy pracowników w naszym kraju. Proponowane normy ograniczające emisje są niemożliwe do spełnienia przez jakąkolwiek metanową kopalnię węgla w Polsce. Wejście w życie zapisów z limitami 5 a potem 3 ton metanu na 1000 ton wydobycia węgla oznaczać będzie konieczność zamknięcia większości kopalń węgla energetycznego już w 2027 roku, w ciągu niecałych czterech lat. W związku z tym zaproponowane przez Radę limity są nie do przyjęcia. Projekt rozporządzenia wpłynie negatywnie na bezpieczeństwo energetyczne Polski. Węgiel zamiast być w najbliższych latach wydobywany na miejscu, będzie musiał zostać importowany spoza Unii Europejskiej, z krajów których limity emisji metanu nie obejmują. Zwiększy to zależność Polski a więc i Unii Europejskiej od surowców energetycznych spoza Wspólnoty. Nie zmieni jednocześnie ogólnego poziomu emisji metanu. Nagłe zakończenie wydobycia w Polsce wywoła jednak zapaść społecznoekonomiczną w górniczych regionach kraju. Rozporządzenie w zaproponowanym kształcie zagraża bezpośrednio i pośrednio ponad dwustu pięćdziesięciu tysiącom miejsc pracy. Rozporządzenie zmusza do szybkich, nieplanowych likwidacji zakładów 2 górniczych. To burzy szansę na stopniową transformację sektora energetycznego w Polsce i doprowadzi do licznych problemów społecznych oraz postawi w złym świetle cały europejski proces działań na rzecz sprawiedliwej transformacji. Sprawiedliwa transformacja nie może być oparta na rozwiązaniach przemocowych i nieakceptowanych przez społeczeństwo! Należy pamiętać, że Polski system energetyczny opiera się na modelu, w którym 75% produkcji prądu pochodzi z węgla, w tym ponad 50% z węgla kamiennego. Podobnie z ciepłownictwem – zdecydowana większość energii cieplnej w Polsce pochodzi z węgla kamiennego. Nowe prawo spowoduje bardzo poważny problem z zapewnieniem surowca krajowej energetyce stawiając pod znakiem zapytania możliwość jej funkcjonowania w ogóle. Za kilka lat mieszkańcy Polski mogą nie mieć czym ogrzać domów, co zwiększy - i tak już wysokie - ubóstwo energetyczne. Zauważamy także, że projekt rozporządzenia jest sprzeczny z Umową Społeczną z 2021 roku podpisaną przez przedstawicieli polskiego rządu ze związkami zawodowymi, która przewiduje stopniowe wygaszanie kopalń węgla energetycznego do roku 2049. Co więcej, jest niezgodny z przyjętymi przez polski rząd dokumentami takimi jak „Polityka energetyczna Polski do 2040 roku” oraz „Krajowy plan na rzecz energii i klimatu na lata 2021-2030”, przewidującymi wykorzystanie krajowego węgla jako kluczowego paliwa co najmniej do czasu powstania realnych alternatyw w postaci innych stabilnych źródeł energii. Projektowane prawo ma w przyszłości dotyczyć kopalń węgla koksowego, kluczowego w procesie produkcji stali. Kopalnie te nie są obecnie przewidziane do wygaszania, ponieważ węgiel koksowy jest na liście surowców krytycznych Unii Europejskiej, co zostało potwierdzone przez wniosek Komisji Europejskiej z 16 marca 2023. Jako że Polska jest jedynym producentem tego surowca we Wspólnocie, niezbędne jest utrzymanie wydobycia w naszym kraju jako istotnego dla niezależności surowcowej całej Unii i wypełnienia jej własnych ustaleń. FZZ, NSZZ „Solidarność”, OPZZ wyrażają jednoznacznie negatywne stanowisko na temat projektu rozporządzenia metanowego. Procedowany projekt rozporządzenia niesie za sobą wiele poważnych zagrożeń dla całego polskiego społeczeństwa, a także dla niezależności energetycznej UE. Ignoruje jednocześnie krajowe ustalenia i realne możliwości dostosowania się sektora paliwowo-energetycznego. W związku z powyższym centrale związkowe wzywają Posłanki i Posłów Parlamentu Europejskiego o ponowne przeanalizowanie skutków proponowanej regulacji i uwzględnienie postulatów zgłaszanych przez związki zawodowe.”