09 lutego 2023

Rozpoczęły się konsultacje projektu ustawy o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe, który zawiera nowe instrumenty polityki mieszkaniowej państwa. W założeniu Ministerstwa Rozwoju i Technologii mają one pomóc obywatelom w nabyciu mieszkania. Ustawodawca zamierza wprowadzić: instrument kredytowy o nazwie „Bezpieczny kredyt 2%”, instrument oszczędzania celem o nazwie „Konto mieszkaniowe”, instrument dodatkowej dopłaty do oprocentowania Społecznego Budownictwa Czynszowego. Niestety, Ministerstwo skierowało do OPZZ projekt ustawy wyznaczając jedynie kilkudniowy termin na przedstawienie opinii do zmian prawa. OPZZ niezwłocznie zainterweniowało w sprawie obowiązku przestrzegania przepisów ustawy o związkach zawodowych w procesie stanowienia prawa, które wyraźnie określają termin na przedstawienie uwag w ramach konsultacji społecznych (30 dni a w szczególnych przypadkach 21 dni od dnia następującego po otrzymaniu projektu). Argumenty OPZZ przedstawione przez wiceprzewodniczącą OPZZ, Barbarę Popielarz, w piśmie do wiceministra rozwoju i technologii, Waldemara Budy, spowodowały, że Ministerstwo wyznaczyło 21 dni na przedstawienie uwag do projektu ustawy. Ze szczegółowymi rozwiązaniami można zapoznać się w projekcie ustawy zamieszczonym tutaj, natomiast z uzasadnieniem projektu tu a z Oceną Skutków Regulacji tu.  Uwagi do projektu należy kierować na adres: pietrzak@opzz.org.pl.

02 lutego 2023

W związku z licznymi pytaniami dotyczącymi możliwości odliczenia od dochodu składki związkowej i sposobu dokumentowania jej wpłaty na rzecz związku zawodowego, wyjaśniamy, jakie obowiązki w tym zakresie nałożył ustawodawca na pracowników. Norbert Kusiak, dyrektor Wydziału Polityki Gospodarczej i Funduszy Strukturalnych OPZZ Zbliża się termin składania rozliczeń podatkowych PIT. Dzięki podejmowanym przez OPZZ od wielu lat działaniom od 1 stycznia 2022 r. wszyscy członkowie związku zawodowego, w tym także emeryci czy zatrudnieni na podstawie umowy cywilnoprawnej mogą odliczyć ulgę z tytułu opłacania składki członkowskiej na rzecz związków zawodowych. Ulgę wprowadzono w ramach prac nad „Polskim Ładem”, ustawą z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105). Początkowo ustawodawca nałożył na związki zawodowe obowiązek wystawiania członkom związku zawodowego oświadczenia o wysokości zapłaconej składki i ustalił limit odliczenia podatkowego na poziomie 300 zł. Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych od samego początku prac nad „Polskim Ładem” krytykowało zamiar nałożenia na organizacje związkowe obowiązku wystawiania takiego oświadczenia. Wskazywaliśmy, że w sytuacji, gdy składka jest pobierana z wynagrodzenia przez pracodawcę związek zawodowy dysponuje jedynie danymi o globalnej kwocie składek, która wpłynęła na konto związku zawodowego z konta pracodawcy, ale bez informacji, kto i w jakiej wysokości zapłacił składkę. Powoduje to, że organizacja związkowa nie może wystawić członkowi związku zawodowego ww. oświadczenia. Po kilku miesiącach intensywnych rozmów z ministrem finansów udało się nam przekonać stronę rządową do zmiany stanowiska w tej kwestii. Rząd a następnie ustawodawca zaakceptowali propozycję OPZZ, aby informację o wysokości składek wpłaconych przez pracownika na rzecz związku zawodowego, w przypadku składek pobieranych z wynagrodzenia przez pracodawcę, przekazywał pracownikowi pracodawca w formie rocznej deklaracji PIT-11. Tym samym, w wyniku interwencji OPZZ, przepis stanowiący, że do skorzystania z odliczenia podatkowego w tym zakresie konieczne jest oświadczenie organizacji związkowej został uchylony. Stosowny przepis korygujący znalazł się w uchwalonej przez Sejm ustawie z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 1265). W trakcie prac parlamentarnych udało się dodatkowo zwiększyć kwotę odpisu z 300 zł do 500 zł. W obowiązującym stanie prawnym nie ma zatem konieczności wystawiania przez związki zawodowe oświadczenia o wysokości zapłaconej składki. Zrobi to za związek zawodowy pracodawca, jeśli składka jest pobierana przez niego z wynagrodzenia pracownika. Odpowiednia kwota znajdzie się w rocznej deklaracji PIT-11, wystawionej przez pracodawcę. Jeśli natomiast członek związku zawodowego wpłaca składkę związkową samodzielnie na konto związku zawodowego lub w kasie związku zawodowego, trzeba pamiętać, że wysokość zapłaconych składek musi zostać należycie udokumentowana. Kwotę odliczenia podatkowego ustala się bowiem na podstawie dowodu wpłaty składek członkowskich na rzecz związku zawodowego, z którego wynikają co najmniej: dane identyfikujące członka związku zawodowego dokonującego wpłaty, nazwa organizacji związkowej, na rzecz której dokonano wpłaty, tytuł i data wpłaty, kwota wpłaconych składek. Nie ulega wątpliwości, że jeżeli składka jest wpłacana przez pracownika lub emeryta bezpośrednio do kasy związku zawodowego (druk KP - kasa przyjęła - dowód wpłaty) lub na jego konto (przelew bankowy) możliwe jest udokumentowanie i późniejsze odliczenie wpłaty składek członkowskich na rzecz związku zawodowego, pod warunkiem, że są wyszczególnione ww. dane. W związku z nową ulgą warto także pamiętać, że: składki członkowskie odpisywane są od dochodu, a nie od podatku; odliczenie ma charakter limitowany kwotą 500 zł w skali roku. Nadwyżka ponad kwotę 500 zł nie będzie zatem podlegać odliczeniu; odliczeniu podlegają składki faktycznie opłacone w danym roku podatkowym. Składki należne, lecz niezapłacone nie podlegają odliczeniu; pierwszego odliczenia za 2022 r. będzie można dokonać w przyszłorocznym rozliczeniu podatkowym (do 30 kwietnia 2023 r.); podstawę prawną do odliczenia stanowi art. 26 ust. 1 pkt 2c i art. 26 ust. 7 pkt 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1128). (nq) 

01 lutego 2023

30-31.01 odbyło się seminarium online „Climate induced migration” (Migracje wywołane klimatem) organizowane przez ETUI. Ze strony OPZZ wziął w nim udział Maciej Zaboronek, ekspert ds. polityki klimatycznej.  Spotkanie poświęcone było tematowi wpływu zmian klimatu na migracje pracowników w Europie oraz możliwym odpowiedziom związków zawodowych na tę sytuację. Wg prezentowanych na spotkaniu danych, zdecydowana większość obecnych migracji związanych ze zmianą klimatu i katastrofami naturalnymi odbywa się wewnątrz pojedynczych państw, również w Europie. Poza tym miliony ludzi rocznie migrują także przez granice, a często trudno tu oddzielić przyczyny ekonomiczne od środowiskowych. W trakcie rozmów doszło do konkluzji, że możemy mówić o dwóch typach klimatycznych migracji. Ta bardziej oczywista spowodowana jest bezpośrednio kataklizmami naturalnymi takimi jak powodzie, pożary czy susze zmuszające ludzi do przeprowadzki na bardziej przyjazne tereny. Druga, co ważne szczególnie z polskiej perspektywy – związana ze zmianami w branżach paliw kopalnych, które zatrudniają wielu pracowników. Mowa tu o możliwej migracji wewnętrznej z regionów, w których koncerny górnicze zatrudniają wiele osób na stosunkowo niewielkim terenie i ich zamykanie może prowadzić do poważnych zmian w lokalnej strukturze ludności i powodować trudności na rynku pracy. W drugim dniu panelu kluczowe wystąpienie miał Andrea Nevi, strażak z włoskiej centrali związkowej CGIL. Zwrócił uwagę na coraz większe znaczenie straży pożarnej w kontekście rosnących w ostatnich latach średnich temperatur i związanej z tym większej ilości pożarów, szczególnie na południu Europy. To nie tylko więcej pracy, ale także większe zapotrzebowanie na sprzęt i fundusze oraz zapewnienie odpowiedniego wyszkolenia pracowników będących w tej branży często ochotnikami. Spotkanie podsumowano wnioskami o tym, że europejskie związki zawodowe powinny mieć na uwadze migracje klimatyczne między państwami i próbować docierać do takich osób, które jak wszyscy migranci, są szczególnie narażone na możliwe nadużycia w miejscu pracy. Należy także zwrócić uwagę na możliwe prawne rozpoznanie migracji klimatycznej. Na koniec powinniśmy pamiętać o solidarności i próbować wypracować metody sprawiedliwego postępowania w nowych warunkach klimatycznych, które różne kraje dotykają w różny sposób, by uniknąć ewentualnego wzrostu nierówności zarówno wewnątrz państw, jak i w kontekście międzynarodowym.

19 stycznia 2023

Eurostat opublikował dane za grudzień 2022 r. dotyczące poziomu inflacji HICP w Unii Europejskiej oraz w jej poszczególnych państwach członkowskich. Wskazują one, że inflacja w UE, choć obniżyła się 0,9 pkt. proc. wobec października 2022 r., wciąż  jest problemem we wszystkich państwach UE. Polska nie jest liderem pod względem wysokości inflacji, natomiast jej poziom stanowi jeden z wyższych w UE. Najwyższy wskaźnik inflacji odnotowano w grudniu 2022 r. na Węgrzech (25,0%), w Łotwie (20,7%) i Litwie (20,0%). W dalszej kolejności była Estonia (17,5%), Czechy (16,8%) i Polska (15,3%). W połowie zestawienia znalazła się Słowacja (15%), Włochy (12,3%) oraz Niemcy (9,6%) i Portugalia (9,8%). W grudniu 2022 r. najniższy poziom inflacji odnotowano w Hiszpanii (5,5%), Luksemburgu (6,2%) i we Francji (6,7%). Średnia dla inflacji HICP w strefie euro wynosiła w grudniu 2022 r. 9,2% (rok wcześniej 5,0%) a dla całej UE 10,4% (w grudniu roku  poprzedniego (5,3%). Wskaźnik HICP to zharmonizowany wskaźnik cen konsumpcyjnych, obliczany według metodologii Biura Statystycznego Unii Europejskiej (Eurostat), co pozwala na porównywalność danych w ramach UE. Utrzymujące się wysokie koszty życia obywateli UE uzasadniają realizację postulatów wypracowanych przez organizacje związkowe, w tym OPZZ na forum Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych. Europejskie związki zawodowe stoją na stanowisku, że obecna inflacja nie jest spowodowana poziomem płac a koszty obecnego kryzysu energetycznego ponoszą przede wszystkim pracownicy. Wartość ich zarobków spada, podczas gdy ceny towarów codziennego użytku rosną.  Pogłębiają się istniejące nierówności społeczne, a kryzys najbardziej dotyka to pracowników o niskich zarobkach. EKZZ postuluje o: podwyżki wynagrodzeń, które sprostają wzrostowi kosztów życia i zapewnią pracownikom sprawiedliwy udział we wzroście wydajności podjęcie działań promujących negocjacje zbiorowe jako najlepszy sposób na osiągnięcie sprawiedliwego wynagrodzenia wprowadzenie świadczeń przeznaczonych dla osób, które mają trudności z opłaceniem rachunków za energię, zakupem płatności i zapłaceniem czynszu. Prawo do zapewnienia pożywienia i do ciepłego domu to prawa człowieka, które należy chronić. W związku z czym należy zakazać odłączania od sieci energetycznej określenie limitów cenowych, zwłaszcza w odniesieniu do kosztów rachunków za energię ustanowienie krajowych i europejskich antykryzysowych środków wsparcia w celu ochrony dochodów i miejsc pracy w przemyśle, usługach i sektorze publicznym uruchomienie środków typu SURE celem ochrony miejsc pracy, finansowania świadczeń społecznych służących ograniczeniu kryzysu i kontynuowaniu procesu sprawiedliwej transformacji uznania energii za dobro publiczne i z uwzględnieniem tego przeprowadzić reformy funkcjonowania rynku energetycznego UE zapewnienie udziału związków zawodowych w opracowaniu i wdrożeniu instrumentów antykryzysowych poprzez dialog społeczny (KP) 

13 stycznia 2023

Przewodniczący OPZZ przedstawił Ministerstwu Rozwoju i Technologii opinię OPZZ dotyczącą priorytetów gospodarczych Unii Europejskiej, które na 2023 r. określiła Komisja Europejska w swoim corocznym Komunikacie. Dokument Komisji to tzw. Roczna analiza zrównoważonego wzrostu gospodarczego 2023, która rozpoczyna kolejny cykl zarządzania gospodarczego w UE. Opinia OPZZ skupiła się na trzech obszarach: wynagradzania pracowników, polityki klimatycznej oraz dialogu społecznego. Perspektywom rozwoju unijnej gospodarki towarzyszy znaczna niepewność wynikająca m.in. z trwającej wojny w Ukrainie oraz kryzysu energetycznego. W związku z tym, Komisja wskazała jako najpilniejsze priorytety polityczne Unii Europejskiej w 2023 r.: zapewnienie odpowiednich i przystępnych cenowo dostaw energii, zabezpieczenie stabilności gospodarczej oraz ochronę gospodarstw domowych i przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji. Wyzwaniem będzie pogodzenie realizacji ww. priorytetów z jednoczesnym oczekiwaniem Komisji zachowania stabilności finansów publicznych oraz prowadzenia polityki zorientowanej na zrównoważony rozwój, która zapewni Unii Europejskiej wzrost jej konkurencyjności. Komisja Europejska prognozuje, że w 2023 r. wzrost PKB w Unii Europejskiej wyniesie 0,3% natomiast inflacja pozostanie bardzo wysoka i szacowana jest na 7,0%. Wskazuje to na potrzebę ochrony najmniej zarabiających przez skutkami wysokiej inflacji. Obecnie odnotowujemy spadek siły nabywczej gospodarstw domowych, ponieważ poziom inflacji przewyższa wzrost wynagrodzeń. Analiza Europejskiej Konfederacji Związków Zawodowych wskazuje, że realne płace obniżyły się w 2022 r. we wszystkich państwach członkowskich UE o 9%, natomiast w połowie państw realne zyski przedsiębiorstw rosły. Ponadto, różnica w zarobkach między najbogatszymi i najbiedniejszymi Europejczykami wzrosła w ciągu ostatniej dekady w większości krajów UE. Jak wynika z raportu pt. „Nierówna Europa", nierówności płacowe wzrosły w latach 2010-2019 w 14 państwach członkowskich, głównie na Węgrzech, w Hiszpanii i Belgii. Jako przyczynę raport wskazuje zmniejszenie się udziału pracowników objętych układami zbiorowymi pracy oraz obniżenie lub zamrożenie wartości płacy minimalnej. Wnioski z ww. Raportu potwierdzają zatem, że polityka realizowana w ramach Semestru Europejskiego nie przyczynia się do zrównoważonego wzrostu gospodarczego. OPZZ uważa zatem, że Komisja Europejska powinna prowadzić w ramach zarządzania gospodarczego UE politykę na rzecz sprawiedliwego społecznie podziału wzrostu gospodarczego w UE. Efektywne wdrożenie dyrektywy w sprawie adekwatnych płac minimalnych powinno stanowić jeden z elementów tej strategii. OPZZ dostrzega co prawda umieszczenie przez Komisję Europejską zapisu o konieczności działań na rzecz tworzenia wysokiej jakości miejsc pracy, jednak w naszej ocenie jednak Komisja powinna wprost wskazać na rolę polityki wynagradzania pracowników jako elementu kształtowania zrównoważonego wzrostu gospodarczego w UE a sam wzrost wynagrodzeń jako komponent budujący dobrobyt gospodarczy i społeczny. Konieczne są bardziej skuteczne działania UE w celu zlikwidowania ubóstwa pracujących. Niestety w Komunikacie, choć odnotowano rolę negocjacji zbiorowych w kształtowaniu wynagrodzeń to wskazano jednocześnie, że ich efekty mają jedynie złagodzić spadek siły nabywczej wynagrodzeń. W ocenie OPZZ, wzrost wynagrodzeń w przedsiębiorstwach powinien nie tylko utrzymywać siłę nabywczą wynagrodzeń ale też stanowić wynik podziału wypracowanego zysku. Ponadto, Komisja wyraziła konieczność uwzględniania w ramach negocjacjach płacowych ograniczania kształtowania się w poziomie inflacji ryzyka tzw. drugiej rundy. Analiza przyczyn wzrostu inflacji nie wskazuje jednak, aby presja płacowa była komponentem o znaczącym wpływie na jej wysokość a ryzyko tzw. spirali płacowej dotychczas nie zmaterializowało się. Potwierdza to również Komisja Europejska wskazując w swoim Komunikacie, że zwiększenie wynagrodzeń w UE wynikało dotychczas ze wzrostu wypracowanych przez pracowników godzin pracy. OPZZ zauważył, że Komunikat Komisji Europejskiej nic nie mówi o zbyt niskich nakładach państw na płace zatrudnionych w usługach publicznych mimo, że pandemia COVID-19 uwidoczniła kluczową rolę tego sektora dla funkcjonowania państw i społeczeństw UE. Komunikat wskazuje co prawda np. na potrzebę zwiększenia atrakcyjności zawodu nauczyciela, nie odnotowuje jednak, że jednym ze źródeł wyzwań w tym obszarze jest poziom wynagrodzeń pracowników. Kształtowanie płac stanowi domenę krajową państw członkowskich UE, jednak nie ulega wątpliwości, że sposób dzielenia się wypracowanym wzrostem gospodarczym i poziom wzrostu wynagrodzeń wpływa na osiągniecie celów zarządzania gospodarczego UE, w tym jego społecznego wymiaru Nakłady na wyższe wynagrodzenia w sferze usług publicznych powinny być zatem definiowane jako inwestycje społeczne i stanowić element finansowania odbudowy i odporności państw. Komunikat słusznie odnotowuje wyzwania w zakresie równości płci, OPZZ zauważa jednak, że ten obszar wymaga adresowania działań nie tylko pod względem braku równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Komisja Europejska powinna oczekiwać wymiernych działań państw w obszarze równego wynagradzania za tą samą pracę niezależnie od płci pracownika. Należy doprowadzić do szybkiego uchwalenia, a następnie właściwego wdrożenia dyrektywy w sprawie wzmocnienia stosowania zasady równości wynagrodzeń dla kobiet i mężczyzn za taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości za pośrednictwem mechanizmów przejrzystości wynagrodzeń oraz ich egzekwowania. OPZZ zwrócił uwagę, że Zarówno Komunikat Komisji Europejskiej jak i inny dokument Komisji pn. Wspólne sprawozdanie o zatrudnieniu nadają duże znaczenie dialogowi społecznemu i zaangażowaniu partnerów społecznych w tworzenie polityk krajowych oraz unijnych. Uważamy, że na poziomie krajowym pozostaje wiele do zrobienia, aby dialog społeczny odgrywał rzeczywistą rolę w tym zakresie. Konieczna jest zmiana praktyk oraz inwestycje w budowanie potencjału partnerów społecznych na szczeblu krajowym i europejskim. Poziom dialogu społecznego powinien być weryfikowany przez Komisję pod kątem jego jakości tj. przestrzegania przepisów go regulujących, terminowego angażowania partnerów społecznych w tworzenie polityk oraz efektów dialogu społecznego. Wobec ograniczonej skuteczności Zaleceń Rady w obszarze dialogu społecznego OPZZ uważa, że należy rozważyć wprowadzenie zasady warunkowości w tym obszarze jako elementu weryfikacji praworządności państwa. OPZZ popiera przy tym odniesienie się przez Komisję w Komunikacie do poszanowania przez państwa członkowskie UE zasad praworządności. Obecny kształt Semestru Europejskiego, ze swoim szerszym zakresem i wielostronnym nadzorem, będzie uzupełnieniem wdrażania Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, zatem realizacja tych dwóch procesów będzie ze sobą według Komisji ściśle powiązana. Uwzględniając powyższe, istotne jest doprowadzenie do udostępnienia Polsce funduszy niezbędnych do realizacji Krajowego Planu Odbudowy. Uznajemy to za koniecznie nie tylko z punktu widzenia priorytetów wskazanych przez Komisję w Komunikacie ale również dla ustabilizowania gospodarki i poprawy stanu finansów publicznych w najbliższym okresie. Komunikat Komisji Europejskiej wskazuje na szybkie postępy w obszarze zielonej transformacji jako antidotum na obecny kryzys energetyczny. Podkreślamy, że bezpieczeństwo energetyczne państw musi stanowić równoważny komponent polityki klimatycznej w UE. Proces transformacji klimatycznej wymaga dostosowania funkcjonowania społeczeństw pod względem zatrudnienia, zwiększonych kosztów utrzymania gospodarstw domowych,  w tym zapewnienia komfortu termicznego. Biorąc pod uwagę ryzyka społeczne wynikające  z procesu transformacji klimatycznej, priorytetem polityki Komisji powinno być tworzenie wysokiej jakości miejsc pracy, warunkowane i weryfikowane, zwłaszcza w ramach udzielanego przedsiębiorstwom wsparcia publicznego, oraz ochrona socjalna obywateli przed negatywnymi skutkami transformacji klimatycznej. Kolejnym wnioskom legislacyjnym Komisji dotyczącym klimatu powinny towarzyszyć adekwatne działania gwarantujące urzeczywistnienie idei sprawiedliwej transformacji.

04 stycznia 2023

Z początkiem 2023 r. weszły w życie zmiany dotyczące stawki tzw. diety w krajowej podróży służbowej. Nowelizacja rozporządzenia jest wynikiem wieloletnich działań OPZZ, bowiem stawki diet, zarówno krajowych, jak i zagranicznych były zamrożone od 2013 r. Niskie stawki diet powodowały, że pracownicy ponosili w praktyce z własnych funduszy koszty wykonywania pracy na rzecz pracodawcy w okresie podróży służbowej. Co prawda, o czym pisaliśmy już wcześniej,  zmiana rozporządzenia regulującego stawki diety w podróży krajowej i zagranicznej została dokonana 25 października 2022 r., jednak przepis określający aktualną wysokość stawki diety krajowej zaczął obowiązywać dopiero wraz z rozpoczęciem tego roku. I tak w rozporządzeniu z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej określono, że dieta w czasie podróży krajowej jest przeznaczona na pokrycie zwiększonych kosztów wyżywienia i wynosi 45 zł za dobę podróży. Jeśli chodzi o stawki diety w podróży zagranicznej dokonano aktualizacji stawek dla poszczególnych państw w załączniku do rozporządzenia. Aktualna treść rozporządzenia diety TUTAJ (KP)

02 stycznia 2023

Od 1 stycznia 2023 r. weszły w życie zmiany dotyczące zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Co się zmieniło? Dyspozycję dotyczącą zaliczek na PIT podatnik składa na formularzu PIT-2 stanowiącym oświadczenie dla celów obliczania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. W formularzu podatnik deklaruje, że chce aby płatnik stosował kwotę wolną od podatku w wyliczaniu comiesięcznego wynagrodzenia. Zwykle taki formularz składa się przy rozpoczęciu zatrudnienia. W przypadku braku takiej deklaracji podatnika, kwotę wolną odliczy on w corocznym zeznaniu podatkowym. Warto podkreślić, że jeśli sytuacja podatnika nie zmieniła się, nie musi on składać z początkiem roku nowego formularza PIT-2. Aktualne pozostają bowiem deklaracje złożone przed 1 stycznia 2023 r. Zmiany funkcjonujące od początku 2023 r. polegają m.in. na tym, że PIT-2 mogą teraz składać nie tylko pracownicy, lecz także inni zatrudnieni, np. zleceniobiorcy, wykonawcy dzieł, osoby na kontraktach menedżerskich. PIT-2 można także od teraz składać w ciągu roku. Poza tym od 1 stycznia 2023 r. podatnik może zobowiązać do trzech płatników do potrącania kwoty zmniejszającej podatek (łącznie nie więcej niż 300 zł miesięcznie). W praktyce może więc wskazać danemu płatnikowi, aby ten pomniejszał zaliczkę o kwotę stanowiącą:     1/12 kwoty zmniejszającej podatek (300 zł)     1/24 kwoty zmniejszającej podatek (150 zł)     1/36 kwoty zmniejszającej podatek (100 zł). Warto rozważyć, czy jeśli dochody od jednego płatnika przekraczają kwotę wolną, optymalnie będzie właśnie u niego właśnie złożyć formularz PIT-2. Opcja wskazana powyżej jest dedykowana podatnikom uzyskującym dochody z wielu źródeł w ciągu roku, takim jak np. zleceniobiorcy. Od 1 stycznia br. podatnik może również poprosić pracodawcę, by ten nie pobierał mu zaliczek na PIT ze względu na to, że przewidywane dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej nie przekroczą w danym roku kwoty wolnej od podatku. Przypomnijmy, że kwota wolna wynosi 30 tys. zł a jej odpowiednik to 5100 zł rocznej kwoty zmniejszającej podatek (kwota zmniejszająca zaliczki na podatek to 425 zł (1/12 z 5100 zł)). Zeznania podatkowe PIT-36 albo PIT-37 za 2022 r. będziemy składać od 15 lutego do 2 maja. Po raz kolejny Urząd Skarbowy przygotuje dla nas rozliczenie podatkowe. (KP)

29 grudnia 2022

Pod koniec listopada br. Rada Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych przyjęła stanowisko dotyczące pogarszającej się sytuacji społeczno-gospodarczej kraju. W Stanowisku skierowanym do Prezesa Rady Ministrów, zwróciliśmy rządowi uwagę na realne obniżanie się poziomu wynagrodzeń pracowników na skutek wysokiej inflacji oraz na rosnące koszty utrzymania się. Wskazaliśmy w związku z tym na brak spójnej koncepcji państwa w obszarze ochrony obywateli przed skutkami wzrostu cen. Przedstawiliśmy postulaty działań, które w naszej ocenie przyczynią się do poprawy sytuacji obywateli takie jak przede wszystkim: szybszy wzrost wynagrodzeń, w tym o co najmniej 20 proc. w sferze finansów publicznych, aby zrekompensować pracownikom skutki inflacji; przywrócenie podstawowych stawek podatku VAT w wysokości 7 i 22 proc., podniesionych w 2011 r.; wprowadzenie limitów cenowych, zwłaszcza w odniesieniu do kosztów rachunków za energię, oraz podatku od nadmiernych zysków firm energetycznych; większa aktywność rządu na forum unijnym w celu doprowadzenia do reformy polityki energetycznej Unii Europejskiej oraz w zakresie czasowego obniżenia kosztów wynikających z działania systemu ETS; pełne odmrożenie w 2023 roku odpisu na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych. Rada OPZZ wskazała również na oczekiwanie podjęcia przez rząd szybkich działań umożliwiających Polsce dostęp do środków z Krajowego Planu Odbudowy i unijnych funduszy spójności oraz zakończenia sporów generujących naliczanie Polsce kar finansowych przez Unię Europejską. Kroki te uznaliśmy za konieczne dla ustabilizowania gospodarki i poprawy stanu finansów publicznych. Na Stanowisko Rady OPZZ zareagowała Minister Klimatu, która w piśmie do przewodniczącego OPZZ, Piotra Ostrowskiego, poinformowała o podjętych działaniach rządu w zakresie rosnących cen energii. W swoim wystąpieniu Minister wskazała na przyjęcie ustawy z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku, w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej (Dz.U. z 2022 r. poz. 2127, z późn. zm.), która wprowadziła instrument polegający na „zamrożeniu” cen i stawek opłat za energię elektryczną dla gospodarstw domowych, czyli całego rachunku w 2023 r. dla określonego limitu zużycia energii elektrycznej na poziomie cen i stawek opłat z 2022 r.: 2 MWh dla ogółu gospodarstw domowych; 2,6 MWh dla gospodarstw domowych z osobami niepełnosprawnymi; 3 MWh dla gospodarstw domowych rolników oraz rodzin z Kartą Dużej Rodziny. Preferencyjne zużycie energii elektrycznej będzie liczone dla gospodarstw domowych od dnia 1 stycznia 2023 r. do momentu wyczerpania przez danego odbiorcę właściwego limitu. Jednocześnie, ustawą z dnia 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku (Dz.U. z 2022 r. poz. 2243 ze zm.), wprowadzono rozwiązanie polegające na tym, że za każdą kolejną zużytą MWh odbiorca w gospodarstwie domowym będzie rozliczany po cenie 693 zł/MWh. Mechanizm wsparcia przewidziany w ww. ustawie obejmuje część obrotową rachunku tj. opłatę za energię. Z kolei, opłaty za usługę dystrybucji energii mają na celu pokrycie uzasadnionych kosztów prowadzenia działalności koncesjonowanej przedsiębiorstw zajmujących się dystrybucją energii i ich wysokość jest ustalana przez Prezesa URE w zatwierdzanych taryfach dla usług dystrybucji energii. Przy czym Prezes URE, w dniu 17 grudnia br. zatwierdził taryfy największym operatorom systemów dystrybucyjnych energii elektrycznej, uwzględniając m.in. możliwości poniesienia kosztów energii przez odbiorców domowych. W celu łagodzenia negatywnych skutków wzrostu cen energii elektrycznej na odbiorców końcowych przyjęto także zmiany legislacyjne dotyczące funkcjonowania rynku bilansującego energii elektrycznej oraz wprowadzające ograniczenie nadmiarowych dochodów rynkowych osiąganych na rynku energii elektrycznej przez wytwórców energii elektrycznej i przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się obrotem energii elektrycznej. Celem minimalizacji negatywnych efektów wysokich cen energii elektrycznej poprzez redystrybucję uzyskanych środków do odbiorców końcowych przyjęto ustawę z 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku (Dz. U. poz. 2243 ze zm.). Ustawa nakłada na wytwórców energii elektrycznej oraz przedsiębiorstwa energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną obowiązek przekazywania kwoty będącej nadmiernym zyskiem na rachunek Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny. Aktem wykonawczym do tej ustawy jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 listopada 2022 r. w sprawie sposobu obliczania limitu ceny (Dz. U. 2022 r, poz. 2284 ze zm.), które określiło jakie limity cen obowiązują wytwórców energii elektrycznej oraz przedsiębiorstw energetycznych prowadzących działalność w zakresie obrotu energii elektrycznej przy obliczaniu odpisu na ww. Fundusz. (oprac. KP)

20 grudnia 2022

W Ministerstwie Rozwoju i Technologii odbyło się inauguracyjne posiedzenie Zespołu ds. Semestru Europejskiego. Biuro prasowe OPZZ, KP W związku z zakończeniem realizacji przez Unię Europejską Strategii „Europa 2020” i poszerzeniem zadań wypełnianych przez Semestr Europejski, Prezes Rady Ministrów postanowił o zakończeniu funkcjonowania Zespołu ds. Strategii Europa 2020 i powołaniu nowego Zespołu. Zespół ds. Semestru Europejskiego stanowi forum opiniowania i monitorowaniu działań dotyczących realizacji Semestru na poziomie krajowym oraz przestrzeń dialogu między stroną rządową a partnerami społecznymi i organizacjami pozarządowymi w tej sprawie. Głównie chodzi o Krajowy Program Reform, dokument który rząd ma obowiązek przedstawić corocznie Komisji Europejskiej oraz postępy realizacji Zaleceń Rady UE.  Pierwsze spotkanie poświęcono przedstawieniu informacji na temat Rocznej Analizy Wzrostu Gospodarczego, Komunikatu Komisji Europejskiej wyznaczającego priorytety polityki Komisji na kolejny rok. Omówiono kalendarz realizacji bieżącego cyklu Semestru Europejskiego oraz przygotowywania Krajowego Programu Reform na 2023/2024.W związku z tym, że Semestr Europejski powinien monitorować wdrażanie przez państwa unijne Europejskiego Filara Praw Socjalnych, Ministerstwo Rodziny i Spraw Socjalnych zadeklarowało otwartość na propozycje partnerów społecznych dotyczące wskaźników monitorowania Filara. Kolejne posiedzenie Zespołu odbędzie się w połowie marca 2023 r. Otrzymaliśmy również informację, że pierwsze posiedzenie Komitetu Monitorującego Krajowy Program Odbudowy, którego rola będzie przenikać się z pracami Zespołu ds. Semestru Europejskiego, zaplanowane zostało na styczeń 2023 r.

20 grudnia 2022

Pod koniec mijającego tygodnia, EMCO (Komitet ds. Zatrudnienia działający przy Komisji Europejskiej) zaakceptowało ostateczną treść konkluzji ze spotkania, które odbyło się w dniu 7 listopada 2022 r. w Brukseli. Wówczas w EMCO odbył się coroczny przegląd dialogu społecznego wraz z europejskimi i krajowymi partnerami społecznymi. Przegląd miał na celu ocenę jakości i skuteczności dialogu społecznego, w świetle wytycznych dotyczących zatrudnienia. Polskie związki zawodowe na posiedzeniu EMCO reprezentowało OPZZ. Przeglądowi towarzyszyła dyskusja o roli dialogu społecznego w zapewnieniu sprawiedliwego przejścia do neutralności klimatycznej w ramach realizowanego przez UE Europejskiego Zielonego Ładu a także omówieniu dobrych praktyk dotyczących zaangażowania partnerów społecznych w kształtowanie polityki oraz wzmacniania ich potencjału. Podczas dyskusji podkreślono, że przejście do neutralnych klimatycznie gospodarek i społeczeństw wymaga zaangażowania rządu i społeczeństwa. Kluczowe jest zapewnienie, aby partnerzy społeczni byli zaangażowani na różnych poziomach. W tym kontekście niektóre państwa członkowskie przyznały, że konieczne są dalsze wysiłki w celu stworzenia odpowiednich ram dla konsultacji społecznych, w szczególności między partnerami społecznymi a organami ds. energii i klimatu, z myślą o aktualizacji krajowych planów energetycznych i klimatycznych w latach 2023-2024. Jednocześnie Komitet wskazał, że ze względu na wieloaspektowy charakter procesu transformacji klimatycznej i różnorodność wymaganych przekształceń, potrzebne są również odrębne i systematyczne konsultacje z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego. Podkreślono również lokalny wymiar zielonej transformacji, akcentując potrzebę zaangażowania tamtejszych społeczności w opracowywanie projektów mających wpływ na lokalne gospodarki. Przedstawiciele pracodawców podkreślili w szczególności wzajemne powiązania między transformacją cyfrową i ekologiczną, a także ważną rolę wymiaru sektorowego, w szczególności w odniesieniu do podnoszenia i zmiany kwalifikacji pracowników w kierunku bardziej ekologicznej produkcji. W ramach krajowych polityk szkoleniowych podkreślono konieczność dostosowywania programów nauczania i kwalifikacji do zmieniającego się zapotrzebowania na pracę. Podkreślono złożoność oceny przyszłych potrzeb w zakresie umiejętności, a także związane z tym znaczenie wzmocnienia narzędzi prognozowania umiejętności. Związki zawodowe podkreśliły z kolei rolę, jaką mobilność pracowników może odegrać w rozwiązaniu problemu obecnych i przyszłych niedoborów umiejętności. W dyskusji poruszono również kwestię wpływu agresji Rosji na Ukrainę na ceny energii. Wspomniano o roli opodatkowania, ochrony socjalnej i konieczności starannego ukierunkowania środków wsparcia dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw na osoby potrzebujące, podczas gdy niektórzy partnerzy społeczni i państwa członkowskie są zdania, że mechanizm podobny do SURE byłby odpowiedni do złagodzenia wpływu rosnących cen energii i żywności na gospodarkę europejską i na społeczeństwo oraz do skutecznego wspierania sprawiedliwej transformacji ekologicznej. Wspomniano również o opcji wprowadzenia tymczasowego mechanizmu pułapu cenowego na europejskim rynku gazu. W związku z potrzebą wydatkowania środków publicznych na wsparcie przedsiębiorstw i obywateli w związku z kryzysem energetycznych oraz wzrostem inflacji podkreślono znaczenie efektywnego wykorzystania dodatkowych zasobów, które rządy otrzymały dzięki podatkom od towarów i innych produktów w kontekście wysokiej inflacji. Wskazano, że krajowi partnerzy społeczni mają do odegrania ważną rolę w tych dyskusjach ze względu na pokrywanie się reakcji politycznej na kryzys energetyczny, w tym w zakresie finansowania ochrony socjalnej, z ich negocjacjami zbiorowymi, w tym dotyczącymi płac i dostępu do szkoleń. W przeglądach dotyczących poszczególnych krajów podkreślono, że praktycznie we wszystkich państwach członkowskich ramy instytucjonalne dla dialogu społecznego są więcej niż odpowiednie. Nadal jednak najważniejsze jest unikanie czysto formalistycznego zaangażowania partnerów społecznych i zapewnienie terminowego i znaczącego procesu konsultacji w całym procesie kształtowania polityki. Jakość konsultacji może również ulec poprawie, jeżeli będą one poparte ustaleniami opartymi na dowodach i ocenami wpływu ex-ante proponowanych przepisów. Zauważono również, że szczególnie w czasach kryzysu, jak wywołane pandemią COVID-19 oraz rosnącymi cenami energii i żywności, kluczowa pozostaje równowaga między koniecznością szybkiego reagowania przez rządy na pojawiające się potrzeby gospodarek i społeczeństw a potrzebą zaangażowania w znaczący sposób partnerów społecznych poprzez zapewnienie im odpowiedniego czasu na przedstawienie stanowiska. W tym kontekście, istotną rolę odgrywa również budowanie potencjału partnerów społecznych. Komitet EMCO wskazał, że w niektórych państwach członkowskich, zwłaszcza w sektorze prywatnym, zasięg rokowań zbiorowych pozostaje niepokojąco słaby a w innych odnotowano spadek liczby członków. W niektórych przypadkach problemem pozostaje prawidłowa ocena reprezentatywności partnerów społecznych. Dla tych państw członkowskich, których to dotyczy, ważne będzie wykorzystanie środków EFS+ na lata 2021-2027 na budowanie potencjału partnerów społecznych w sposób efektywny. Ponadto, zgodnie z nową dyrektywą UE w sprawie odpowiedniej płacy minimalnej, niektóre państwa członkowskie będą musiały zwiększyć wysiłki na rzecz zapewnienia lepszych warunków dla zawierania układów zbiorowych i ustanowią plan działania w zakresie rokowań zbiorowych. Szczegółowe konkluzje Komisji dla Polski EMCO zatem potwierdziła krytyczne stanowisko OPZZ w zakresie niskiej jakości konsultacji społecznych. To treść konkluzji: Komitet ds. Zatrudnienia działający przy Komisji Europejskiej stwierdził, że w Polsce w 2022 r. nie wdrożono żadnych wpływowych środków w celu wzmocnienia konsultacji i zaangażowania partnerów społecznych w proces legislacyjny oraz podniesienia ogólnej jakości dialogu społecznego, pomimo powtarzających się zaleceń dla poszczególnych krajów (CSR). Rada Dialogu Społecznego zajęła się wpływem inwazji rosyjskiej w kilku okolicznościach. Z partnerami społecznymi konsultowano projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w Polsce. Jednak zakres konsultacji nadal jest formalistyczny, głównie ze względu na ograniczony czas przeznaczony na konsultacje, przez co często zaniedbuje się procedury formalne i pomija wkład partnerów społecznych w inicjatywy legislacyjne. Tworzenie polityki jest również często prowadzone poprzez specjalne procedury, które nie wymagają konsultacji z partnerami społecznymi. EMCO przyjmuje do wiadomości, że w ramach RRP cztery kamienie milowe mają być realizowane we współpracy z partnerami społecznymi lub mają na celu wzmocnienie dialogu społecznego oraz przyjmuje do wiadomości, że partnerzy społeczni są zaproszeni do udziału w Zespole ds. realizacji zadań wynikających z semestru europejskiego. EMCO jest gotowa do monitorowania wyników tych inicjatyw w przyszłości. Negocjacje zbiorowe w Polsce pozostają bardzo ograniczone. W tym kontekście z zadowoleniem należy przyjąć fakt, że RDS omówił zapis EFS+, który wymaga przeznaczenia minimum 0,25% alokacji krajowej na budowanie potencjału, a Polska dobrowolnie zwiększyła alokację do 0,5%. Propozycję zmiany ustawy o Radzie Dialogu Społecznego opracowali partnerzy społeczni. Postulują oni zwiększenie ich zdolności operacyjnych oraz wzmocnienie roli w procesie konsultacji. Oczekuje się, że zmiany te, jeśli zostaną zaakceptowane, przyczynią się pozytywnie do rozwiązania niektórych z wyżej wymienionych wyzwań. (KP)