02 stycznia 2023

Od 1 stycznia 2023 r. weszły w życie zmiany dotyczące zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Co się zmieniło? Dyspozycję dotyczącą zaliczek na PIT podatnik składa na formularzu PIT-2 stanowiącym oświadczenie dla celów obliczania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. W formularzu podatnik deklaruje, że chce aby płatnik stosował kwotę wolną od podatku w wyliczaniu comiesięcznego wynagrodzenia. Zwykle taki formularz składa się przy rozpoczęciu zatrudnienia. W przypadku braku takiej deklaracji podatnika, kwotę wolną odliczy on w corocznym zeznaniu podatkowym. Warto podkreślić, że jeśli sytuacja podatnika nie zmieniła się, nie musi on składać z początkiem roku nowego formularza PIT-2. Aktualne pozostają bowiem deklaracje złożone przed 1 stycznia 2023 r. Zmiany funkcjonujące od początku 2023 r. polegają m.in. na tym, że PIT-2 mogą teraz składać nie tylko pracownicy, lecz także inni zatrudnieni, np. zleceniobiorcy, wykonawcy dzieł, osoby na kontraktach menedżerskich. PIT-2 można także od teraz składać w ciągu roku. Poza tym od 1 stycznia 2023 r. podatnik może zobowiązać do trzech płatników do potrącania kwoty zmniejszającej podatek (łącznie nie więcej niż 300 zł miesięcznie). W praktyce może więc wskazać danemu płatnikowi, aby ten pomniejszał zaliczkę o kwotę stanowiącą:     1/12 kwoty zmniejszającej podatek (300 zł)     1/24 kwoty zmniejszającej podatek (150 zł)     1/36 kwoty zmniejszającej podatek (100 zł). Warto rozważyć, czy jeśli dochody od jednego płatnika przekraczają kwotę wolną, optymalnie będzie właśnie u niego właśnie złożyć formularz PIT-2. Opcja wskazana powyżej jest dedykowana podatnikom uzyskującym dochody z wielu źródeł w ciągu roku, takim jak np. zleceniobiorcy. Od 1 stycznia br. podatnik może również poprosić pracodawcę, by ten nie pobierał mu zaliczek na PIT ze względu na to, że przewidywane dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej nie przekroczą w danym roku kwoty wolnej od podatku. Przypomnijmy, że kwota wolna wynosi 30 tys. zł a jej odpowiednik to 5100 zł rocznej kwoty zmniejszającej podatek (kwota zmniejszająca zaliczki na podatek to 425 zł (1/12 z 5100 zł)). Zeznania podatkowe PIT-36 albo PIT-37 za 2022 r. będziemy składać od 15 lutego do 2 maja. Po raz kolejny Urząd Skarbowy przygotuje dla nas rozliczenie podatkowe. (KP)

29 grudnia 2022

Pod koniec listopada br. Rada Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych przyjęła stanowisko dotyczące pogarszającej się sytuacji społeczno-gospodarczej kraju. W Stanowisku skierowanym do Prezesa Rady Ministrów, zwróciliśmy rządowi uwagę na realne obniżanie się poziomu wynagrodzeń pracowników na skutek wysokiej inflacji oraz na rosnące koszty utrzymania się. Wskazaliśmy w związku z tym na brak spójnej koncepcji państwa w obszarze ochrony obywateli przed skutkami wzrostu cen. Przedstawiliśmy postulaty działań, które w naszej ocenie przyczynią się do poprawy sytuacji obywateli takie jak przede wszystkim: szybszy wzrost wynagrodzeń, w tym o co najmniej 20 proc. w sferze finansów publicznych, aby zrekompensować pracownikom skutki inflacji; przywrócenie podstawowych stawek podatku VAT w wysokości 7 i 22 proc., podniesionych w 2011 r.; wprowadzenie limitów cenowych, zwłaszcza w odniesieniu do kosztów rachunków za energię, oraz podatku od nadmiernych zysków firm energetycznych; większa aktywność rządu na forum unijnym w celu doprowadzenia do reformy polityki energetycznej Unii Europejskiej oraz w zakresie czasowego obniżenia kosztów wynikających z działania systemu ETS; pełne odmrożenie w 2023 roku odpisu na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych. Rada OPZZ wskazała również na oczekiwanie podjęcia przez rząd szybkich działań umożliwiających Polsce dostęp do środków z Krajowego Planu Odbudowy i unijnych funduszy spójności oraz zakończenia sporów generujących naliczanie Polsce kar finansowych przez Unię Europejską. Kroki te uznaliśmy za konieczne dla ustabilizowania gospodarki i poprawy stanu finansów publicznych. Na Stanowisko Rady OPZZ zareagowała Minister Klimatu, która w piśmie do przewodniczącego OPZZ, Piotra Ostrowskiego, poinformowała o podjętych działaniach rządu w zakresie rosnących cen energii. W swoim wystąpieniu Minister wskazała na przyjęcie ustawy z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku, w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej (Dz.U. z 2022 r. poz. 2127, z późn. zm.), która wprowadziła instrument polegający na „zamrożeniu” cen i stawek opłat za energię elektryczną dla gospodarstw domowych, czyli całego rachunku w 2023 r. dla określonego limitu zużycia energii elektrycznej na poziomie cen i stawek opłat z 2022 r.: 2 MWh dla ogółu gospodarstw domowych; 2,6 MWh dla gospodarstw domowych z osobami niepełnosprawnymi; 3 MWh dla gospodarstw domowych rolników oraz rodzin z Kartą Dużej Rodziny. Preferencyjne zużycie energii elektrycznej będzie liczone dla gospodarstw domowych od dnia 1 stycznia 2023 r. do momentu wyczerpania przez danego odbiorcę właściwego limitu. Jednocześnie, ustawą z dnia 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku (Dz.U. z 2022 r. poz. 2243 ze zm.), wprowadzono rozwiązanie polegające na tym, że za każdą kolejną zużytą MWh odbiorca w gospodarstwie domowym będzie rozliczany po cenie 693 zł/MWh. Mechanizm wsparcia przewidziany w ww. ustawie obejmuje część obrotową rachunku tj. opłatę za energię. Z kolei, opłaty za usługę dystrybucji energii mają na celu pokrycie uzasadnionych kosztów prowadzenia działalności koncesjonowanej przedsiębiorstw zajmujących się dystrybucją energii i ich wysokość jest ustalana przez Prezesa URE w zatwierdzanych taryfach dla usług dystrybucji energii. Przy czym Prezes URE, w dniu 17 grudnia br. zatwierdził taryfy największym operatorom systemów dystrybucyjnych energii elektrycznej, uwzględniając m.in. możliwości poniesienia kosztów energii przez odbiorców domowych. W celu łagodzenia negatywnych skutków wzrostu cen energii elektrycznej na odbiorców końcowych przyjęto także zmiany legislacyjne dotyczące funkcjonowania rynku bilansującego energii elektrycznej oraz wprowadzające ograniczenie nadmiarowych dochodów rynkowych osiąganych na rynku energii elektrycznej przez wytwórców energii elektrycznej i przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się obrotem energii elektrycznej. Celem minimalizacji negatywnych efektów wysokich cen energii elektrycznej poprzez redystrybucję uzyskanych środków do odbiorców końcowych przyjęto ustawę z 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku (Dz. U. poz. 2243 ze zm.). Ustawa nakłada na wytwórców energii elektrycznej oraz przedsiębiorstwa energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną obowiązek przekazywania kwoty będącej nadmiernym zyskiem na rachunek Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny. Aktem wykonawczym do tej ustawy jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 listopada 2022 r. w sprawie sposobu obliczania limitu ceny (Dz. U. 2022 r, poz. 2284 ze zm.), które określiło jakie limity cen obowiązują wytwórców energii elektrycznej oraz przedsiębiorstw energetycznych prowadzących działalność w zakresie obrotu energii elektrycznej przy obliczaniu odpisu na ww. Fundusz. (oprac. KP)

20 grudnia 2022

W Ministerstwie Rozwoju i Technologii odbyło się inauguracyjne posiedzenie Zespołu ds. Semestru Europejskiego. Biuro prasowe OPZZ, KP W związku z zakończeniem realizacji przez Unię Europejską Strategii „Europa 2020” i poszerzeniem zadań wypełnianych przez Semestr Europejski, Prezes Rady Ministrów postanowił o zakończeniu funkcjonowania Zespołu ds. Strategii Europa 2020 i powołaniu nowego Zespołu. Zespół ds. Semestru Europejskiego stanowi forum opiniowania i monitorowaniu działań dotyczących realizacji Semestru na poziomie krajowym oraz przestrzeń dialogu między stroną rządową a partnerami społecznymi i organizacjami pozarządowymi w tej sprawie. Głównie chodzi o Krajowy Program Reform, dokument który rząd ma obowiązek przedstawić corocznie Komisji Europejskiej oraz postępy realizacji Zaleceń Rady UE.  Pierwsze spotkanie poświęcono przedstawieniu informacji na temat Rocznej Analizy Wzrostu Gospodarczego, Komunikatu Komisji Europejskiej wyznaczającego priorytety polityki Komisji na kolejny rok. Omówiono kalendarz realizacji bieżącego cyklu Semestru Europejskiego oraz przygotowywania Krajowego Programu Reform na 2023/2024.W związku z tym, że Semestr Europejski powinien monitorować wdrażanie przez państwa unijne Europejskiego Filara Praw Socjalnych, Ministerstwo Rodziny i Spraw Socjalnych zadeklarowało otwartość na propozycje partnerów społecznych dotyczące wskaźników monitorowania Filara. Kolejne posiedzenie Zespołu odbędzie się w połowie marca 2023 r. Otrzymaliśmy również informację, że pierwsze posiedzenie Komitetu Monitorującego Krajowy Program Odbudowy, którego rola będzie przenikać się z pracami Zespołu ds. Semestru Europejskiego, zaplanowane zostało na styczeń 2023 r.

20 grudnia 2022

Pod koniec mijającego tygodnia, EMCO (Komitet ds. Zatrudnienia działający przy Komisji Europejskiej) zaakceptowało ostateczną treść konkluzji ze spotkania, które odbyło się w dniu 7 listopada 2022 r. w Brukseli. Wówczas w EMCO odbył się coroczny przegląd dialogu społecznego wraz z europejskimi i krajowymi partnerami społecznymi. Przegląd miał na celu ocenę jakości i skuteczności dialogu społecznego, w świetle wytycznych dotyczących zatrudnienia. Polskie związki zawodowe na posiedzeniu EMCO reprezentowało OPZZ. Przeglądowi towarzyszyła dyskusja o roli dialogu społecznego w zapewnieniu sprawiedliwego przejścia do neutralności klimatycznej w ramach realizowanego przez UE Europejskiego Zielonego Ładu a także omówieniu dobrych praktyk dotyczących zaangażowania partnerów społecznych w kształtowanie polityki oraz wzmacniania ich potencjału. Podczas dyskusji podkreślono, że przejście do neutralnych klimatycznie gospodarek i społeczeństw wymaga zaangażowania rządu i społeczeństwa. Kluczowe jest zapewnienie, aby partnerzy społeczni byli zaangażowani na różnych poziomach. W tym kontekście niektóre państwa członkowskie przyznały, że konieczne są dalsze wysiłki w celu stworzenia odpowiednich ram dla konsultacji społecznych, w szczególności między partnerami społecznymi a organami ds. energii i klimatu, z myślą o aktualizacji krajowych planów energetycznych i klimatycznych w latach 2023-2024. Jednocześnie Komitet wskazał, że ze względu na wieloaspektowy charakter procesu transformacji klimatycznej i różnorodność wymaganych przekształceń, potrzebne są również odrębne i systematyczne konsultacje z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego. Podkreślono również lokalny wymiar zielonej transformacji, akcentując potrzebę zaangażowania tamtejszych społeczności w opracowywanie projektów mających wpływ na lokalne gospodarki. Przedstawiciele pracodawców podkreślili w szczególności wzajemne powiązania między transformacją cyfrową i ekologiczną, a także ważną rolę wymiaru sektorowego, w szczególności w odniesieniu do podnoszenia i zmiany kwalifikacji pracowników w kierunku bardziej ekologicznej produkcji. W ramach krajowych polityk szkoleniowych podkreślono konieczność dostosowywania programów nauczania i kwalifikacji do zmieniającego się zapotrzebowania na pracę. Podkreślono złożoność oceny przyszłych potrzeb w zakresie umiejętności, a także związane z tym znaczenie wzmocnienia narzędzi prognozowania umiejętności. Związki zawodowe podkreśliły z kolei rolę, jaką mobilność pracowników może odegrać w rozwiązaniu problemu obecnych i przyszłych niedoborów umiejętności. W dyskusji poruszono również kwestię wpływu agresji Rosji na Ukrainę na ceny energii. Wspomniano o roli opodatkowania, ochrony socjalnej i konieczności starannego ukierunkowania środków wsparcia dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw na osoby potrzebujące, podczas gdy niektórzy partnerzy społeczni i państwa członkowskie są zdania, że mechanizm podobny do SURE byłby odpowiedni do złagodzenia wpływu rosnących cen energii i żywności na gospodarkę europejską i na społeczeństwo oraz do skutecznego wspierania sprawiedliwej transformacji ekologicznej. Wspomniano również o opcji wprowadzenia tymczasowego mechanizmu pułapu cenowego na europejskim rynku gazu. W związku z potrzebą wydatkowania środków publicznych na wsparcie przedsiębiorstw i obywateli w związku z kryzysem energetycznych oraz wzrostem inflacji podkreślono znaczenie efektywnego wykorzystania dodatkowych zasobów, które rządy otrzymały dzięki podatkom od towarów i innych produktów w kontekście wysokiej inflacji. Wskazano, że krajowi partnerzy społeczni mają do odegrania ważną rolę w tych dyskusjach ze względu na pokrywanie się reakcji politycznej na kryzys energetyczny, w tym w zakresie finansowania ochrony socjalnej, z ich negocjacjami zbiorowymi, w tym dotyczącymi płac i dostępu do szkoleń. W przeglądach dotyczących poszczególnych krajów podkreślono, że praktycznie we wszystkich państwach członkowskich ramy instytucjonalne dla dialogu społecznego są więcej niż odpowiednie. Nadal jednak najważniejsze jest unikanie czysto formalistycznego zaangażowania partnerów społecznych i zapewnienie terminowego i znaczącego procesu konsultacji w całym procesie kształtowania polityki. Jakość konsultacji może również ulec poprawie, jeżeli będą one poparte ustaleniami opartymi na dowodach i ocenami wpływu ex-ante proponowanych przepisów. Zauważono również, że szczególnie w czasach kryzysu, jak wywołane pandemią COVID-19 oraz rosnącymi cenami energii i żywności, kluczowa pozostaje równowaga między koniecznością szybkiego reagowania przez rządy na pojawiające się potrzeby gospodarek i społeczeństw a potrzebą zaangażowania w znaczący sposób partnerów społecznych poprzez zapewnienie im odpowiedniego czasu na przedstawienie stanowiska. W tym kontekście, istotną rolę odgrywa również budowanie potencjału partnerów społecznych. Komitet EMCO wskazał, że w niektórych państwach członkowskich, zwłaszcza w sektorze prywatnym, zasięg rokowań zbiorowych pozostaje niepokojąco słaby a w innych odnotowano spadek liczby członków. W niektórych przypadkach problemem pozostaje prawidłowa ocena reprezentatywności partnerów społecznych. Dla tych państw członkowskich, których to dotyczy, ważne będzie wykorzystanie środków EFS+ na lata 2021-2027 na budowanie potencjału partnerów społecznych w sposób efektywny. Ponadto, zgodnie z nową dyrektywą UE w sprawie odpowiedniej płacy minimalnej, niektóre państwa członkowskie będą musiały zwiększyć wysiłki na rzecz zapewnienia lepszych warunków dla zawierania układów zbiorowych i ustanowią plan działania w zakresie rokowań zbiorowych. Szczegółowe konkluzje Komisji dla Polski EMCO zatem potwierdziła krytyczne stanowisko OPZZ w zakresie niskiej jakości konsultacji społecznych. To treść konkluzji: Komitet ds. Zatrudnienia działający przy Komisji Europejskiej stwierdził, że w Polsce w 2022 r. nie wdrożono żadnych wpływowych środków w celu wzmocnienia konsultacji i zaangażowania partnerów społecznych w proces legislacyjny oraz podniesienia ogólnej jakości dialogu społecznego, pomimo powtarzających się zaleceń dla poszczególnych krajów (CSR). Rada Dialogu Społecznego zajęła się wpływem inwazji rosyjskiej w kilku okolicznościach. Z partnerami społecznymi konsultowano projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w Polsce. Jednak zakres konsultacji nadal jest formalistyczny, głównie ze względu na ograniczony czas przeznaczony na konsultacje, przez co często zaniedbuje się procedury formalne i pomija wkład partnerów społecznych w inicjatywy legislacyjne. Tworzenie polityki jest również często prowadzone poprzez specjalne procedury, które nie wymagają konsultacji z partnerami społecznymi. EMCO przyjmuje do wiadomości, że w ramach RRP cztery kamienie milowe mają być realizowane we współpracy z partnerami społecznymi lub mają na celu wzmocnienie dialogu społecznego oraz przyjmuje do wiadomości, że partnerzy społeczni są zaproszeni do udziału w Zespole ds. realizacji zadań wynikających z semestru europejskiego. EMCO jest gotowa do monitorowania wyników tych inicjatyw w przyszłości. Negocjacje zbiorowe w Polsce pozostają bardzo ograniczone. W tym kontekście z zadowoleniem należy przyjąć fakt, że RDS omówił zapis EFS+, który wymaga przeznaczenia minimum 0,25% alokacji krajowej na budowanie potencjału, a Polska dobrowolnie zwiększyła alokację do 0,5%. Propozycję zmiany ustawy o Radzie Dialogu Społecznego opracowali partnerzy społeczni. Postulują oni zwiększenie ich zdolności operacyjnych oraz wzmocnienie roli w procesie konsultacji. Oczekuje się, że zmiany te, jeśli zostaną zaakceptowane, przyczynią się pozytywnie do rozwiązania niektórych z wyżej wymienionych wyzwań. (KP)

25 sierpnia 2022

Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych w dniu 21 lipca 2022 r. zwróciło się Minister Rodziny i Polityki Społecznej Marleny Maląg z wnioskiem o to, aby zasiłek pogrzebowy przysługiwał w wysokości 200% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia obowiązującego w dniu śmierci osoby, której koszty pogrzebu zostały poniesione. Obecnie świadczenie to wynosi jedynie 4 tys. zł.  OPZZ podkreślało, że od 1 marca 2011 r. zasiłek pogrzebowy nie został ani razu zwaloryzowany i przez ostatnie jedenaście lat, mimo wzrostu cen usług pogrzebowych, pozostaje na niezmienionym poziomie. W dniu 25 lipca 2022 r. Ministerstwo skierowało do OPZZ odpowiedź na wniosek o podniesienie kwoty zasiłku pogrzebowego. Poinformowano w niej, że obecnie w resorcie trwają szczegółowe analizy, dotyczące możliwości zmiany wysokości zasiłku pogrzebowego, tak by jego wysokość uwzględniała z jednej strony ponoszone koszty pogrzebu, z drugiej zaś możliwości finansowe Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i budżetu państwa, zasilającego co roku FUS dotacją uzupełniającą poziom przychodów ze składek do poziomu wydatków na świadczenia z ubezpieczenia społecznego.

25 sierpnia 2022

Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych zwróciło się Minister Rodziny i Polityki Społecznej Marleny Maląg z wnioskiem o zmianę art. 80 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który przewiduje, że zasiłek pogrzebowy wynosi jedynie 4 tys. zł. OPZZ postuluje przywrócenie przepisu, który obowiązywał przed dniem 1 marca 2011 r. Oczekujemy, aby zasiłek pogrzebowy przysługiwał w wysokości 200% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia obowiązującego w dniu śmierci osoby, której koszty pogrzebu zostały poniesione. Przypomnieć należy, że w dniu 1 marca 2011 r. weszła w życie ustawa z dnia 26 listopada 2010 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej, która stanowi, że kwota zasiłku pogrzebowego przysługuje w wysokości 4 tys. zł. Od tego momentu świadczenie to nie zostało ani razu zwaloryzowane. Przez ostatnie jedenaście lat, mimo wzrostu cen usług pogrzebowych zasiłek pogrzebowy pozostaje na niezmienionym poziomie. Tymczasem od marca 2011 r. inflacja wyniosła około 35 proc. – i co za tym idzie wartość nabywcza zasiłku pogrzebowego spadła poniżej 3 tys. zł. Inflacja jest szczególnie wysoka i dotkliwa w bieżącym roku. Na początku roku wynosiła 9,2 proc, a w czerwcu aż 15,6 proc. Obecnie spodziewamy się jeszcze większego wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych. OPZZ zwróciło uwagę na to, że cena usług pogrzebowych zależy od wielu czynników, przede wszystkim od miejsca pogrzebu, okoliczności śmierci i uwarunkowań rodzinnych. Polskie Stowarzyszenie Pogrzebowe szacuje, że koszt pochowania zmarłego mieści się w przedziale od 6,6 tys. zł nawet do 16 tys. zł. W związku z wysokimi kosztami usług pogrzebowych rodzin nie stać na godne pożegnanie swoich bliskich. Aby pochować zmarłego z należytym szacunkiem często muszą zaciągać pożyczki. Wysokość zasiłku pogrzebowego stanowi poważny problem szczególnie dla ludzi ubogich, samotnych oraz starszych. W związku z powyższym liczymy na realizację naszego postulatu.

25 sierpnia 2022

Wobec braku porozumienia strony pracodawców i pracowników Rady Dialogu Społecznego w sprawie Założeń projektu budżetu państwa na rok 2023, OPZZ, FZZ, NSZZ „Solidarność”, stosownie do art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego, przedłożyły stronie rządowej krytyczne stanowisko w sprawie rządowych propozycji dotyczących wynagrodzeń oraz rent i emerytur. W poniższym stanowisku trzy reprezentatywne centrale związkowe wezwały rząd do korekty prognozowanego wskaźnika inflacji i podniesienia wysokości wynagrodzeń oraz rent i emerytur w 2023 r.  Norbert Kusiak, dyrektor Wydziału Polityki Gospodarczej i Funduszy Strukturalnych OPZZ Prognozy makroekonomiczne Scenariusz makroekonomiczny, zaprezentowany w Założeniach projektu budżetu państwa na rok 2023, jest spójny z prognozą przedstawioną w kwietniu br. w  Wieloletnim Planie Finansowym Państwa na lata 2022-2025, w tym w Aktualizacji Programu Konwergencji, a więc bazuje na danych oraz wiedzy o perspektywach gospodarki na koniec marca br., co rodzi poważne wątpliwości odnośnie do aktualności podstawowych wskaźników makroekonomicznych. Tyczą się one przede wszystkim poziomu inflacji w 2023 r. Trudno zgodzić się z rządową prognozą inflacji, która ma wynieść w 2023 r. 7,8%. W świetle dostępnych danych, w tym prognoz Komisji Europejskiej i Narodowego Banku Polskiego (NBP), założenie to wydaje się mało prawdopodobne, dlatego wymaga pilnej korekty. Warto zauważyć, że Komisja Europejska szacuje inflację (HICP) w Polsce w  2023 r. na poziomie 9%. Będzie ona najwyższa wśród wszystkich państw Unii Europejskiej. Z kolei Narodowy Bank Polski prognozuje poziom inflacji w Polsce w  przyszłym roku na poziomie 12,3%. Mając na uwadze wysokość cen produktów rolnych i surowców energetycznych, scenariusze wzrostu inflacji mogą być różne, a najbardziej prawdopodobny, jest dalszy wzrost inflacji w 2022 r. i jej skokowy wzrost na początku 2023 r. W związku z powyższym brak decyzji o korekcie wskaźnika inflacji w 2023 r. uznajemy za poważny błąd, który będzie skutkował koniecznością nowelizacji ustawy budżetowej na rok 2023 w trakcie roku budżetowego. Kierując się doświadczeniem wynikającym z prac nad projektem ustawy budżetowej na 2022 r., w trakcie których rząd przyjął nierealistyczne założenie wobec wysokości inflacji (wedle strony rządowej miała ona wynieść w tym roku 3,3%), wnosimy o podjęcie niezbędnych prac analitycznych w celu urealnienia wskaźnika inflacji na przyszły rok. W interesie wszystkich stron uczestniczących w dialogu społecznym jest skuteczne ograniczenie inflacji, która powoduje koszty finansowe i społeczne. Dlatego, w ocenie strony pracowników, powinny być one rozłożone sprawiedliwie pomiędzy różne grupy społeczne. Ograniczanie wzrostu inflacji nie może odbywać się wyłącznie kosztem pracowników, zwłaszcza najsłabiej zarabiających. Strona pracowników podkreśla potrzebę prowadzenia polityki budżetowej, ukierunkowanej przede wszystkim na walkę z gospodarczymi i społecznymi skutkami inwazji Rosji na Ukrainę oraz celowane działania łagodzące skutki wysokiego poziomu inflacji. Podejmowane w powyżej nakreślonym zakresie decyzje powinny chronić osoby o  najniższych dochodach i zapewniać wzrost wynagrodzeń i świadczeń na poziomie wyższym niż inflacja. Wynagrodzenia Strona pracowników uznaje za konieczny znaczny wzrost wynagrodzeń w  państwowej sferze budżetowej oraz płacy minimalnej w 2023 r. Podtrzymuje tym samym postulaty przedstawione we wspólnym stanowisku trzech central związkowych z dnia 13 maja 2022 r. zgodnie z którym: wzrost wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej powinien wynosić nie mniej niż 20%; wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę powinien wynosić: od 1 stycznia 2023 r. nie mniej niż o 16,28% (o 490 zł) i od 1 lipca 2023 r. nie mniej niż o 7,15% (o 250 zł) wskaźnik waloryzacji emerytur i rent powinien wynosić nie mniej niż średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług w 2022 r., o którym mowa w art. 89 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 504 z późn. zm.), zwiększony o co najmniej 50% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia za pracę w roku 2022. Strona pracowników podkreśla, że hamowanie wzrostu płac poprzez ustalenie wysokości płacy minimalnej oraz wskaźnika wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej na poziomie niższym od proponowanego przez reprezentatywne centrale związkowe jest niewłaściwe z punktu widzenia społecznego oraz gospodarczego. Pracujący muszą mieć możliwość utrzymania się w warunkach wysokiej inflacji. Osoby o najniższych wynagrodzeniach to grupa, wobec której rząd powinien być szczególnie uważny i tak kształtować poziom płac, aby realna wartość wynagrodzeń nie spadła. Strona pracowników uznaje tę kwestię za fundamentalnie istotną. Strona pracowników wyraża sprzeciw wobec propozycji Rady Ministrów, aby średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej w  przyszłym roku wyniósł w ujęciu nominalnym tylko 107,8%, przy prognozowanym wskaźniku inflacji w wysokości 107,8%. Decyzja ta oznacza, że realny wzrost płac w  przyszłym roku wyniesie 0%. Reprezentatywne centrale związkowe uznają taki scenariusz za nieakceptowalny. Złożenie powyższej propozycji partnerom społecznym stanowi potwierdzenie tezy, że rząd bagatelizuje opinię związków zawodowych na temat docelowej wysokości inflacji w 2023 r., która będzie wyższa niż prognozowana w Założeniach z  powodu dynamicznego wzrostu cen energii elektrycznej, paliw i żywności oraz z  uwagi na sytuację geopolityczną. Czynniki te powinny znaleźć odzwierciedlenie w  skali proponowanych podwyżek. W związku z zaistniałą sytuacją strona pracowników proponuje wzrost płac w  całym sektorze publicznym w 2023 r. o 20%. Podwyżki w zaproponowanej wysokości są konieczne, ponieważ obecny poziom płac w sferze finansów publicznych jest skandalicznie niski. Zmniejsza zainteresowanie pracą na rzecz społeczeństwa, co prowadzi do poważnych deficytów kadrowych, hamuje procesy rozwojowe państwa, wpływa na obniżenie kapitału społecznego zaufania i pogarsza jakość usług publicznych. Zgłoszone przez stronę pracowników oczekiwania nie są ponadnormatywnie wygórowane, ponieważ wydajność pracy wciąż przewyższa wzrost płac, a prognozy dotyczące wzrostu wydajności na przyszły rok są optymistyczne, przy jednocześnie malejącej dynamice kosztów pracy. Należy założyć, że podniesienie wynagrodzeń w sferze finansów publicznych można z powodzeniem sfinansować ze środków budżetu państwa, którego kondycję można ocenić jako stabilną. Po upływie maja br. budżet odnotował nadwyżkę w  wysokości 12,1 mld zł. Wpływy z samych podatków wzrosły o blisko 30 mld zł w  porównaniu z ubiegłym rokiem. Świadczy to o wysokim popycie i dobrej kondycji finansowej firm. Warto także podkreślić, że w czerwcu br. Narodowy Bank Polski dokonał wpłaty z zysku ponad 10,4 mld zł do budżetu państwa. Uważamy, że skoro przedsiębiorstwa wykazują zyski i są w dobrej kondycji finansowej nie ma przeszkód, aby finansować w większym stopniu zadania państwa w obszarze wynagrodzeń. Nie można także zapominać o Krajowym Planie Odbudowy, który choć jest projektem stricte proinwestycyjnym to będzie w sposób pośredni odciążał budżet państwa w zakresie finansowania wielu publicznych zadań. Wygenerowane w ten sposób oszczędności mogą zostać przesunięte na realizację innych zadań państwa oraz służyć poprawie efektywności sektora publicznego i wzrostowi płac. Z powyższego wynika, że budżet dysponuje środkami finansowymi na realizację postulatu strony pracowników dotyczącego wskaźnikowego wzrostu płac w sferze finansów publicznych o nie mniej niż 20%. Ważne jest jednak, aby rząd dokonał, jeszcze w 2022 r., pozytywnej interwencji w kwestii wzrostu wynagrodzeń zatrudnionych w sferze finansów publicznych, aby utrzymać ich realną wartość wobec wysokiej dynamiki inflacji w bieżącym roku. Pozytywnie należy ocenić to, że rząd zamierza podnieść płace w oparciu o  mechanizm, który określa ustawa o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej a nie poprzez zwiększanie funduszu płac, z czym mamy do czynienia w bieżącym roku. Strona pracowników zwraca jednak uwagę, że płace w sferze finansów publicznych ulegają rozwarstwieniu. Rząd preferuje przyznawanie podwyżek poprzez wzrost funduszu wynagrodzeń, co sprzyja uznaniowości w ustalaniu wzrostu wynagrodzeń. Te różnice należy pilnie niwelować, dlatego strona pracowników apeluje o dokonanie przeglądu wynagrodzeń - i to w całej sferze finansów publicznych, a nie tylko w państwowej sferze budżetowej. Ponadto, strona pracowników oczekuje kontynuacji rozmów prowadzonych w przedmiotowej sprawie przy okazji prac nad umową społeczną. Minimalne wynagrodzenie za pracę Strona pracowników stwierdza, że przedstawiona przez Ministerstwo Rodziny i  Polityki Społecznej propozycja wzrostu jest nieakceptowalna. W odpowiedzi na powyższe strona związkowa zaproponowała, aby minimalne wynagrodzenie za pracę wzrosło od 1 stycznia 2023 r. o nie mniej niż 490 zł (do wysokości co najmniej 3500 zł) i od 1 lipca 2023 r. o nie mniej niż o 250 zł (do wysokości co najmniej 3750 zł). W trakcie rozmów w Radzie Dialogu Społecznego strona pracowników przedstawiła alternatywną propozycję kompromisu, wedle której wynagrodzenie minimalne od 1 stycznia 2023 r. wyniosłoby co najmniej 3450 zł i od 1  lipca 2023 r. co najmniej 3600 zł. Propozycja ta - bez jakichkolwiek argumentów - została odrzucona przez stronę rządową, podobnie jak zmodyfikowana propozycja wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej (5% w 2022 r. i 15% w  2023  r.), co potwierdza obawy związków zawodowych o stan dialogu społecznego w Polsce i jego perspektywy. Dlatego strona pracowników podtrzymuje swoje stanowisko negocjacyjne wyrażone we wspólnym stanowisku trzech central związkowych z dnia 13 maja 2022 r. Propozycja strony pracowników jest adekwatna do tempa wzrostu inflacji i  potencjalnych zagrożeń, z którymi zmierzą się pracownicy w 2023 r. Brak zgody rządu na jej realizację oznacza dla pracujących stratę na podwójnej zmianie wysokości płacy minimalnej. Osoby otrzymujące płacę minimalną odczują niekorzystną zmianę już na początku przyszłego roku, ponieważ proponowana przez rząd kwota 3383 zł jest niższa od minimalnego wzrostu gwarantowanego ustawą. Dopiero druga podwyżka (3450 zł) przewyższa ustawowe minimum, ale tylko o niecały 1 procent. Przez pół roku, do 30 czerwca 2023 r., płaca minimalna będzie zatem niższa o 67 zł miesięcznie od wysokości obowiązującej od 1 lipca 2023 r. Oznacza to łączną stratę pracowników w wysokości 402 zł.  Spirala marżowo-cenowa Strona pracowników stwierdza, że Rada Ministrów proponując bardzo niskie podwyżki wynagrodzeń uległa opinii tych pracodawców, którzy twierdzą, że presja płacowa napędza wzrost cen i wywołuje spiralę cenowo-płacową. Strona pracowników nie może się zgodzić z takim stanowiskiem. Wysoka inflacja nie wynika ze wzrostu płac, ale z presji marżowo-cenowej. Za wzrost cen odpowiadają przede wszystkim czynniki podażowe: szybko rosnące ceny energii, paliw i żywności, a także bardzo wysokie marże części firm, które korzystają z obecnej sytuacji i zwiększają zyski poprzez szybkie podnoszenie cen. Tymczasem odpowiedzialność za wysoką inflację próbuje się przerzucić na pracowników, czego nie można zaakceptować. Pracodawcy poszukujący przyczyn wysokiego poziomu inflacji w rosnących wynagrodzeniach mieliby rację w momencie, w którym płace rosłyby nieadekwatnie do wzrostu wydajności pracy. Tak się nie dzieje, co potwierdzają dane NBP i GUS. Wydajność pracy według NBP w IV kwartale 2021 r., mimo wysokiej dynamiki wzrostu wynagrodzeń, rosła w przedsiębiorstwach w szybszym tempie niż przeciętna płaca. W I kwartale 2022 r. trend ten utrzymał się. Z kolei według danych GUS wydajność pracy w przemyśle, mierzona produkcją sprzedaną na jednego zatrudnionego, w  okresie styczeń-maj br. była o 13,0% większa niż przed rokiem przy wzroście przeciętnego miesięcznego nominalnego wynagrodzenia brutto o 11,6%. Gdyby faktycznie płace były głównym czynnikiem zwiększającym inflację powinien wyraźnie wzrosnąć udział płac w PKB kosztem zysków przedsiębiorstw. Tymczasem, według danych Eurostatu, w 2021 r. wynagrodzenia pracowników stanowiły 38,7% PKB, podczas gdy rok wcześniej 40,3%. Udział płac w PKB w  zeszłym roku zmniejszył się do poziomu, jaki ostatni raz odnotowano w 2017 r. Dane te dowodzą, że po stronie wielu przedsiębiorców brakuje refleksji i woli do wprowadzenia zrównoważonych i etycznych rozwiązań w zakresie prowadzenia biznesu, polegających na między innymi dzieleniu się zyskami z pracownikami, szczególnie w okresie kryzysu i wysokiej inflacji. Świadczenia emerytalno-rentowe Zgodnie ze wspólnym stanowiskiem strony pracowników przyjętym w dniu 13  maja 2022 r., podtrzymujemy oczekiwanie, że wskaźnik wzrostu emerytur i rent w  2023 r. powinien odpowiadać wysokości wskaźnika wzrostu cen towarów i usług w  2022 r. powiększonego o co najmniej 50% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia za pracę w roku 2022. Wobec dynamicznego wzrostu cen żywności i nośników energii w 2022 r. jeszcze bardziej aktualny staje się postulat przyjęcia rozwiązań systemowych w  zakresie waloryzacji minimalnych świadczeń emerytalno-rentowych, które najszybciej tracą siłę nabywczą. Wprawdzie dochody świadczeniobiorców są dodatkowo zasilane kolejnym świadczeniem rocznym, jednak kwoty te nie wpływają na trwały wzrost świadczeń i nie mogą stać się alternatywą do utrzymania minimalnych emerytur i rent na wystarczającym do godnego życia poziomie. 

25 sierpnia 2022

W dniu 14 lipca 2022 r., w siedzibie Centrum Partnerstwa Społecznego „Dialog” im. Andrzeja Bączkowskiego w Warszawie odbyło się posiedzenie plenarne Rady Dialogu Społecznego. Norbert Kusiak, dyrektor Wydziału Polityki Gospodarczej i Funduszy Strukturalnych OPZZ W związku z upływem 15 lipca br. ustawowego terminu na uzgodnienie wspólnego stanowiska strony pracowników i strony pracodawców na temat Założeń projektu budżetu państwa, propozycji średniorocznych wskaźników wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej, jak również propozycji wzrostu minimalnego wynagrodzenia za pracę na 2023 r., odbyła się debata. Strony, po dyskusji, podtrzymały swoje stanowiska. Tydzień wcześniej, w trakcie rozmów w Zespole problemowym ds. budżetu, wynagrodzeń i świadczeń socjalnych Rady Dialogu Społecznego, strona pracowników przedstawiła alternatywną propozycję kompromisu, wedle której wynagrodzenie minimalne od 1 stycznia 2023 r. wyniosłoby co najmniej 3450 zł i od 1 lipca 2023 r. co najmniej 3600 zł. Propozycja ta - bez jakichkolwiek argumentów - została odrzucona przez stronę rządową, podobnie jak zmodyfikowana propozycja wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej (5% w 2022 r. i 15% w 2023 r.). Dlatego strona pracowników podtrzymała swoje stanowisko negocjacyjne wyrażone we wspólnym stanowisku trzech central związkowych z dnia 13 maja 2022 r., oczekując, aby minimalne wynagrodzenie za pracę wzrosło od 1 stycznia 2023 r. o nie mniej niż 490 zł (do wysokości co najmniej 3500 zł) i od 1 lipca 2023 r. o nie mniej niż o 250 zł (do wysokości co najmniej 3750 zł). Strona pracowników podtrzymała także swoje oczekiwanie w zakresie korekty wskaźnika inflacji na 2023 r. (nq)

25 sierpnia 2022

Komisja Zatrudnienia i Spraw Socjalnych Parlamentu Europejskiego zaakceptowała dyrektywę w sprawie odpowiednich wynagrodzeń minimalnych. To kolejny krok do uchwalenia i wejścia w życie dyrektywy, która ma zapewnić godne płace minimalne w Unii Europejskiej oraz zwiększyć zakres układów zbiorowych pracy. Dyrektywa została przyjęta w Komisji 34 głosami za, przy 8 głosach przeciw i 2 wstrzymujących się. Posłanki do Paramentu Europejskiego z Polski, Elżbieta Rafalska i Anna Zalewska głosowały za przyjęciem dyrektywy. Następnym krokiem jest ostateczne głosowanie w sprawie dyrektywy na posiedzeniu plenarnym Parlamentu Europejskiego we wrześniu br. Po głosowaniu na posiedzeniu plenarnym PE nastąpi ostateczne przyjęcie dyrektywy przez Radę Unii Europejskiej. (KP)

25 sierpnia 2022

Związki zawodowe są niezależne od pracodawcy i państwa oraz nie otrzymują dotacji z budżetu państwa, dlatego koszt utrzymania pomieszczeń związkowych, które znajdują się poza terenem zakładu pracy spoczywa na członkach związku zawodowego. Przy wysokich cenach gazu może to być poważny problem, dlatego Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych (OPZZ) podjęło interwencję w tej sprawie. Norbert Kusiak, dyrektor Wydziału Polityki Gospodarczej i Funduszy Strukturalnych OPZZ Z uwagi na bardzo dynamiczną sytuację na europejskim rynku gazu OPZZ zwróciło się do prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego z wnioskiem o podjęcie przez stronę rządową dodatkowych dział osłonowych, które ochronią odbiorców prowadzących działalność społecznie użyteczną i realizujących ważne cele społeczne przed drastyczną podwyżką cen gazu. Szczególnie zagrożone wzrostem cen gazu są związki zawodowe, które zużywają paliwo gazowe na potrzeby realizacji działalności statutowej. Co do zasady pracodawca jest obowiązany udostępnić zakładowej organizacji związkowej pomieszczenia i urządzenia techniczne niezbędne do wykonywania działalności związkowej. Niestety, niektóre związki zawodowe, w przypadku utrudniania przez pracodawców prowadzenia działalności związkowej, zmuszone są korzystać z pomieszczeń poza terenem zakładu pracy, poza którym znajdują się również pomieszczenia związkowe struktur krajowych, branżowych i regionalnych. Tym samym związki te są traktowane tak samo, jak odbiorcy biznesowi gazu, których obowiązuje cennik rynkowy. Koszt utrzymania takich pomieszczeń spoczywa zatem na członkach związku zawodowego. W obecnej sytuacji geopolitycznej, gdy ceny gazu biją kolejne rekordy, można założyć, że koszty użytkowania i ogrzania pomieszczeń związkowych drastycznie wzrosną w kolejnych miesiącach. Nie pozostanie to bez wpływu na realizację statutowych celów organizacji związkowych. W konsekwencji, środki, które powinny zostać wydatkowane na obronę praw pracowniczych będą musiały zostać przeznaczone na wzrost kosztów utrzymania pomieszczeń związkowych, co ograniczy potencjał ekonomiczny związków zawodowych i utrudni obronę praw pracowniczych. Warto zauważyć, że środki finansowe, którymi dysponują organizacje związkowe nie są wysokie. Dlatego m.in. uzasadnione jest rozszerzenie grupy odbiorców, dla których ceny podlegają urzędowej kontroli w postaci zatwierdzania taryf przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o związki zawodowe i objęcie ich mechanizmem zamrożenia cen paliw gazowych. Już dziś z rozwiązania tego mogą korzystać niektóre kategorie odbiorców realizujących zadania z zakresu użyteczności publicznej np. organizacje pożytku publicznego. (nq)